Текущая версия |
Ваш текст |
Строка 1: |
Строка 1: |
| == Пратхама чарита ==
| | Пратхама чарита |
| [[Файл:Десятирукая Кали.jpeg|250px|thumb]]
| |
| : ''[[Винийога]]'' и ''[[дхьяна]]''
| |
| विनियोगः<br />अस्य श्री प्रथमचरित्रस्य . ब्रह्मा ऋषिः . महाकाली देवता . गायत्री छन्दः . नन्दा शक्तिः . रक्तदन्तिका बीजम् . अग्निस्तत्त्वम् . ऋग्वेदः स्वरूपम् . श्रीमहाकालीप्रीत्यर्थे प्रथमचरित्रजपे विनियोगः .<br />.
| |
| viniyogaḥ<br />asya śrī prathamacaritrasya . brahmā ṛṣiḥ .<br />mahākālī devatā . gāyatrī chandaḥ . nandā śaktiḥ .<br />raktadantikā bījam . agnistattvam .<br />ṛgvedaḥ svarūpam . śrīmahākālīprītyarthe prathamacaritrajape viniyogaḥ .<br />
| |
| :: Винийога<br />У этой первой чариты Брахма - риши. Махакали - Божество. Размер - Гаятри. Нанда - шакти. Рактадантика - биджа. Огонь - таттва. Ригведа - истинная форма. Винийога: Для удовлетворение священной Махакали при рецитации первой чариты.
| |
| ध्यानम् .<br />ॐ खड्गं चक्रगदेषुचापपरिघाञ्छूलं भुशुण्डीं शिरः शङ्खं सन्दधतीं करैस्त्रिनयनां सर्वाङ्गभूषावृताम् .<br />नीलाश्मद्युतिमास्यपाददशकां सेवे महाकालिकां यामस्तौत्स्वपिते हरौ कमलजो हन्तुं मधुं कौटभम् ..<br />dhyānam .<br />oṁ khaḍgaṁ cakragadeṣucāpaparighāñchūlaṁ bhuśuṇḍīṁ śiraḥ śaṅkhaṁ sandadhatīṁ karaistrinayanāṁ sarvāṅgabhūṣāvṛtām .<br />nīlāśmadyutimāsyapādadaśakāṁ seve mahākālikāṁ yāmastautsvapite harau kamalajo hantuṁ madhuṁ kauṭabham ..
| |
| :: Дхьяна:<br />Ом. Я поклоняюсь Махакали, серповидный меч, чакру, палицу, меч, трезубец, огнестрельное оружие, голову, раковину держащей в руках, трёхокой, увешанной украшениями на всех частях тела, сияющей кожей сапфирового цвета, десятиногой, Той, Которую воспел Брахма, чтобы спавший Хари уничтожил Мадху и Каитабху.
| |
|
| |
|
| == Глава 1. «Убиение Мадху и Кайтабхи» ==
| | viniyogaH |
| [[Файл:Встреча царя Суратхи и вайшьи Самадхи в ашраме риши Медхаса.jpeg|350px|thumb|<center>Встреча царя Суратхи и вайшьи Самадхи в ашраме риши Медхаса</center>]]
| | asya shrI prathamacharitrasya . brahmA R^iShiH . |
| ॐ नमश्चण्डिकायै ..<br />oṁ namaścaṇḍikāyai ..<br />
| | mahAkAlI devatA . gAyatrI ChandaH . nandA shaktiH . |
| Ом, поклонение Чандике!
| | raktadantikA bIjam . agnistattvam . |
| | R^igvedaH svarUpam . shrImahAkAlIprItyarthe |
| | prathamacharitrajape |
| | viniyogaH . |
| | . dhyAnam . |
| | OM khaDgaM chakragadeShuchApaparighA~nChUlaM bhushuNDIM shiraH |
| | shaN^khaM sandadhatIM karaistrinayanAM sarvAN^gabhUShAvR^itAm.h . |
| | nIlAshmadyutimAsyapAdadashakAM seve mahAkAlikA.n |
| | yAmastautsvapite harau kamalajo hantu.n madhu.n kauTabham .. |
|
| |
|
| ॐ ऐं मार्कण्डेय उवाच ॥ १॥<br />
| | OM namashchaNDikAyai .. |
| oṁ aiṁ mārkaṇḍeya uvāca .. 1..<br />
| |
| सावर्णिः सूर्यतनयो यो मनुः कथ्यतेऽष्टमः ।<br />निशामय तदुत्पत्तिं विस्तराद्गदतो मम ॥ २॥<br />
| |
| sāvarṇiḥ sūryatanayo yo manuḥ kathyate'ṣṭamaḥ .<br />niśāmaya tadutpattiṁ vistarādgadato mama .. 2..
| |
| : Маркандейя сказал:
| |
| : Выслушай мои слова о подробностях рождения сына Сурьи, Саварни — того, кто известен как Восьмой Ману,
| |
|
| |
|
| महामायानुभावेन यथा मन्वन्तराधिपः ।<br />स बभूव महाभागः सावर्णिस्तनयो रवेः ॥ ३॥<br />
| | Глава 1 |
| mahāmāyānubhāvena yathā manvantarādhipaḥ .<br />sa babhūva mahābhāgaḥ sāvarṇistanayo raveḥ .. 3..
| | «Убиение Мадху и Каитабхи» |
| : Как милостью Махамайи он, Саварни, прославленный сын Солнца, стал владыкой (Восьмой) Манвантары
| | Ом, приветствия Чандике! |
|
| |
|
| स्वारोचिषेऽन्तरे पूर्वं चैत्रवंशसमुद्भवः ।<br />सुरथो नाम राजाभूत्समस्ते क्षितिमण्डले ॥ ४॥<br />
| | ॐ ऐं मार्कण्डेय उवाच .. १.. |
| svārociṣe'ntare pūrvaṁ caitravaṁśasamudbhavaḥ .<br />suratho nāma rājābhūtsamaste kṣitimaṇḍale .. 4..
| | oṁ aiṁ mārkaṇḍeya uvāca .. 1.. |
| : В дни древности, в эпоху Сварочиши, жил царь по имени Суратха — рожденный в династии Чаитра властитель всей земли, | | 1. Маркандейя сказал: |
|
| |
|
| तस्य पालयतः सम्यक् प्रजाः पुत्रानिवौरसान् ।<br />बभूवुः शत्रवो भूपाः कोलाविध्वंसिनस्तदा ॥ ५॥<br />
| |
| tasya pālayataḥ samyak prajāḥ putrānivaurasān .<br />babhūvuḥ śatravo bhūpāḥ kolāvidhvaṁsinastadā .. 5..
| |
| : Как собственных детей, безупречно защищавший подданных и имевший врагов — царей-победителей (народа) кола.
| |
|
| |
|
| तस्य तैरभवद् युद्धमतिप्रबलदण्डिनः ।<br />
| | 2. Выслушай мои слова о подробностях рождения сына Сурьи, Саварни — того, |
| न्यूनैरपि स तैर्युद्धे कोलाविध्वंसिभिर्जितः ॥ ६॥<br />
| | кто известен как Восьмой Ману, |
| tasya tairabhavad yuddhamatiprabaladaṇḍinaḥ .<br />nyūnairapi sa tairyuddhe kolāvidhvaṁsibhirjitaḥ .. 6..
| |
| : Обладатель могучих сил, он начал бой с ними, но уступил в бою малочисленным победителям (народа) кола.
| |
|
| |
|
| ततः स्वपुरमायातो निजदेशाधिपोऽभवत् ।<br />
| | सावर्णिः सूर्यतनयो यो मनुः कथ्यतेऽष्टमः . |
| आक्रान्तः स महाभागस्तैस्तदा प्रबलारिभिः ॥ ७॥<br />
| | निशामय तदुत्पत्तिं विस्तराद्गदतो मम .. २.. |
| tataḥ svapuramāyāto nijadeśādhipo'bhavat .<br />ākrāntaḥ sa mahābhāgastaistadā prabalāribhiḥ .. 7..
| |
| : И вернувшись в столицу, правил своей страной, но даже там прославленного (царя) притесняли сильные враги.
| |
|
| |
|
| अमात्यैर्बलिभिर्दुष्टैर्दुर्बलस्य दुरात्मभिः ।<br />
| | sāvarṇiḥ sūryatanayo yo manuḥ kathyate'ṣṭamaḥ . |
| कोशो बलं चापहृतं तत्रापि स्वपुरे ततः ॥ ८॥<br />
| | niśāmaya tadutpattiṁ vistarādgadato mama .. 2.. |
| amātyairbalibhirduṣṭairdurbalasya durātmabhiḥ .<br />kośo balaṁ cāpahṛtaṁ tatrāpi svapure tataḥ .. 8..
| |
| : А затем в его же собственном городе могущественные, низменные и дерзкие приближенные лишили царя казны и войск.
| |
|
| |
|
| ततो मृगयाव्याजेन हृतस्वाम्यः स भूपतिः ।<br />
| |
| एकाकी हयमारुह्य जगाम गहनं वनम् ॥ ९॥<br />
| |
| tato mṛgayāvyājena hṛtasvāmyaḥ sa bhūpatiḥ .<br />
| |
| ekākī hayamāruhya jagāma gahanaṁ vanam .. 9..
| |
| : И один, на коне, под видом охоты, утративший власть государь отбыл в глухую чащу леса,
| |
|
| |
|
| स तत्राश्रममद्राक्षीद्द्विजवर्यस्य मेधसः ।<br />
| | 3. Как милостью Махамайи он, Саварни, прославленный сын Солнца, стал |
| प्रशान्तश्वापदाकीर्णं मुनिशिष्योपशोभितम् ॥ १०॥<br />
| | владыкой (Восьмой) Манвантары: |
| sa tatrāśramamadrākṣīddvijavaryasya medhasaḥ .<br />
| |
| praśāntaśvāpadākīrṇaṁ muniśiṣyopaśobhitam .. 10..
| |
| : А там нашел ашрам лучшего из дваждырожденных — Медхаса, ухоженный последователями подвижника, давший приют прирученным животным. | |
|
| |
|
| तस्थौ कञ्चित्स कालं च मुनिना तेन सत्कृतः ।<br />
| | महामायानुभावेन यथा मन्वन्तराधिपः . |
| इतश्चेतश्च विचरंस्तस्मिन् मुनिवराश्रमे ॥ ११॥<br />
| | स बभूव महाभागः सावर्णिस्तनयो रवेः .. ३.. |
| tasthau kañcitsa kālaṁ ca muninā tena satkṛtaḥ .<br />
| |
| itaścetaśca vicaraṁstasmin munivarāśrame .. 11..
| |
| : И радушно встреченный тем отшельником, (царь) жил там какое-то время,гуляя по обители великого муни.
| |
|
| |
|
| सोऽचिन्तयत्तदा तत्र ममत्वाकृष्टमानसः ।<br />
| | mahāmāyānubhāvena yathā manvantarādhipaḥ . |
| मत्पूर्वैः पालितं पूर्वं मया हीनं पुरं हि तत् ॥ १२॥<br />
| | sa babhūva mahābhāgaḥ sāvarṇistanayo raveḥ .. 3.. |
| so'cintayattadā tatra mamatvākṛṣṭamānasaḥ .
| |
| matpūrvaiḥ pālitaṁ pūrvaṁ mayā hīnaṁ puraṁ hi tat .. 12..
| |
| : Но даже там его ум был во власти привязанности, — царь размышлял:
| |
|
| |
|
| मद्भृत्यैस्तैरसद्वृत्तैर्धर्मतः पाल्यते न वा ।<br />
| |
| न जाने स प्रधानो मे शूरो हस्ती सदामदः ॥ १३॥<br />
| |
| madbhṛtyaistairasadvṛttairdharmataḥ pālyate na vā .<br />
| |
| na jāne sa pradhāno me śūro hastī sadāmadaḥ .. 13..
| |
| : «Праведно ли властвуют злодеи-приближенные над покинутой мною столицей,столь успешно хранимой моими предками;
| |
|
| |
|
| मम वैरिवशं यातः कान् भोगानुपलप्स्यते ।<br />
| | 4. В дни древности, в эпоху Сварочиши, жил царь по имени Суратха — рожденный |
| ये ममानुगता नित्यं प्रसादधनभोजनैः ॥ १४॥<br />
| | в династии Чаитра властитель всей земли, |
| mama vairivaśaṁ yātaḥ kān bhogānupalapsyate .<br />
| |
| ye mamānugatā nityaṁ prasādadhanabhojanaiḥ .. 14..
| |
| : Не знаю, получит ли должный уход мой бесстрашный, оказавшийся во власти врагов слон Садамада.
| |
|
| |
|
| अनुवृत्तिं ध्रुवं तेऽद्य कुर्वन्त्यन्यमहीभृताम् ।<br />
| | स्वारोचिषेऽन्तरे पूर्वं चैत्रवंशसमुद्भवः . |
| असम्यग्व्ययशीलैस्तैः कुर्वद्भिः सततं व्ययम् ॥ १५॥<br />
| | सुरथो नाम राजाभूत्समस्ते क्षितिमण्डले .. ४.. |
| anuvṛttiṁ dhruvaṁ te'dya kurvantyanyamahībhṛtām .<br />
| |
| asamyagvyayaśīlaistaiḥ kurvadbhiḥ satataṁ vyayam .. 15..
| |
| : А (близкие), всегда принимавшие мою милость, богатства и пищу, несомненно, уже служат другим царям.
| |
|
| |
|
| संचितः सोऽतिदुःखेन क्षयं कोशो गमिष्यति ।<br />
| | svārociṣe'ntare pūrvaṁ caitravaṁśasamudbhavaḥ . |
| एतच्चान्यच्च सततं चिन्तयामास पार्थिवः ॥ १६॥<br />
| | suratho nāma rājābhūtsamaste kṣitimaṇḍale .. 4.. |
| saṁcitaḥ so'tiduḥkhena kṣayaṁ kośo gamiṣyati .<br />
| |
| etaccānyacca satataṁ cintayāmāsa pārthivaḥ .. 16..
| |
| : Собранную мной с великим трудом казну теперь разорят чрезмерными тратами расточители».
| |
|
| |
|
| तत्र विप्राश्रमाभ्याशे वैश्यमेकं ददर्श सः ।<br />
| | 5. Как собственных детей, безупречно защищавший подданных и имевший врагов — |
| स पृष्टस्तेन कस्त्वं भो हेतुश्चागमनेऽत्र कः ॥ १७॥<br />
| | царей-победителей (народа) кола. |
| tatra viprāśramābhyāśe vaiśyamekaṁ dadarśa saḥ .<br />
| |
| sa pṛṣṭastena kastvaṁ bho hetuścāgamane'tra kaḥ .. 17..
| |
| : Властитель земли непрерывно думал об этих и других вещах; встретив затем у ашрама подвижника одного вайшью,
| |
|
| |
|
| सशोक इव कस्मात्त्वं दुर्मना इव लक्ष्यसे ।<br />
| | तस्य पालयतः सम्यक् प्रजाः पुत्रानिवौरसान् . |
| इत्याकर्ण्य वचस्तस्य भूपतेः प्रणयोदितम् ॥ १८॥<br />
| | बभूवुः शत्रवो भूपाः कोलाविध्वंसिनस्तदा .. ५.. |
| saśoka iva kasmāttvaṁ durmanā iva lakṣyase .<br />
| |
| ityākarṇya vacastasya bhūpateḥ praṇayoditam .. 18..
| |
| : Он спросил того: «Кто ты, отчего пришел сюда и почему кажешься опечаленным?»
| |
|
| |
|
| प्रत्युवाच स तं वैश्यः प्रश्रयावनतो नृपम् ॥ १९॥<br />
| | tasya pālayataḥ samyak prajāḥ putrānivaurasān . |
| pratyuvāca sa taṁ vaiśyaḥ praśrayāvanato nṛpam .. 19..
| | babhūvuḥ śatravo bhūpāḥ kolāvidhvaṁsinastadā .. 5.. |
| : Слыша добрую речь владыки земли и почтительно поклонившись, вайшья отвечал царю:
| |
|
| |
|
| वैश्य उवाच ॥ २०॥<br />
| | 6. Обладатель могучих сил, он начал бой с ними, но уступил в бою |
| vaiśya uvāca .. 20..
| | малочисленным победителям (народа) кола. |
| : Вайшья сказал:
| | तस्य तैरभवद् युद्धमतिप्रबलदण्डिनः . |
| | न्यूनैरपि स तैर्युद्धे कोलाविध्वंसिभिर्जितः .. ६.. |
|
| |
|
| समाधिर्नाम वैश्योऽहमुत्पन्नो धनिनां कुले ॥ २१॥<br />
| | tasya tairabhavad yuddhamatiprabaladaṇḍinaḥ . |
| पुत्रदारैर्निरस्तश्च धनलोभादसाधुभिः ।<br />
| | nyūnairapi sa tairyuddhe kolāvidhvaṁsibhirjitaḥ .. 6.. |
| samādhirnāma vaiśyo'hamutpanno dhanināṁ kule .. 21..<br />
| |
| putradārairnirastaśca dhanalobhādasādhubhiḥ .
| |
| : Я, носящий имя Самадхи, вайшья из богатой семьи, изгнан сыновьями и женой, обратившимися ко злу из-за жажды денег.
| |
|
| |
|
| विहीनश्च धनैर्दारैः पुत्रैरादाय मे धनम् ॥ २२॥<br />
| |
| वनमभ्यागतो दुःखी निरस्तश्चाप्तबन्धुभिः । <br />
| |
| vihīnaśca dhanairdāraiḥ putrairādāya me dhanam .. 22..<br />
| |
| vanamabhyāgato duḥkhī nirastaścāptabandhubhiḥ .
| |
| : Жена и сыновья забрали мои богатства; ограбленный и выгнанный наследниками, удрученный, я пришел в лес,
| |
|
| |
|
| सोऽहं न वेद्मि पुत्राणां कुशलाकुशलात्मिकाम् ॥ २३॥<br />
| | 7. И вернувшись в столицу, правил своей страной, но даже там прославленного |
| so'haṁ na vedmi putrāṇāṁ kuśalākuśalātmikām .. 23..
| | (царя) притесняли сильные враги. |
| : И пребывая здесь, не знаю, счастливы ли, скверно или хорошо живут мои сыновья.
| |
|
| |
|
| प्रवृत्तिं स्वजनानां च दाराणां चात्र संस्थितः।<br />
| | ततः स्वपुरमायातो निजदेशाधिपोऽभवत् . |
| किं नु तेषां गृहे क्षेममक्षेमं किं नु साम्प्रतम् ॥ २४॥<br />
| | आक्रान्तः स महाभागस्तैस्तदा प्रबलारिभिः .. ७.. |
| pravṛttiṁ svajanānāṁ ca dārāṇāṁ cātra saṁsthitaḥ .<br />
| |
| kiṁ nu teṣāṁ gṛhe kṣemamakṣemaṁ kiṁ nu sāmpratam .. 24..
| |
| : Жена и родственники. Что с ними, процветает или в беде их дом,
| |
|
| |
|
| कथं ते किं नु सद्वृत्ता दुर्वृत्ताः किं नु मे सुताः ॥ २५॥<br />
| | tataḥ svapuramāyāto nijadeśādhipo'bhavat . |
| kathaṁ te kiṁ nu sadvṛttā durvṛttāḥ kiṁ nu me sutāḥ .. 25.. <br />
| | ākrāntaḥ sa mahābhāgastaistadā prabalāribhiḥ .. 7.. |
| : Как живут сыновья — добродетельно, или пошли дурной дорогой?
| |
|
| |
|
| राजोवाच ॥ २६॥<br />
| | 8. А затем в его же собственном городе могущественные, низменные и дерзкие |
| rājovāca .. 26..<br />
| | приближенные лишили царя казны и войск. |
| : Царь сказал:
| |
|
| |
|
| यैर्निरस्तो भवाँल्लुब्धैः पुत्रदारादिभिर्धनैः ॥ २७॥<br />
| | अमात्यैर्बलिभिर्दुष्टैर्दुर्बलस्य दुरात्मभिः . |
| yairnirasto bhavām̐llubdhaiḥ putradārādibhirdhanaiḥ .. 27..
| | कोशो बलं चापहृतं तत्रापि स्वपुरे ततः .. ८.. |
| : Сыновья и жена в алчности захватили твое состояние,
| |
|
| |
|
| तेषु किं भवतः स्नेहमनुबध्नाति मानसम् ॥ २८॥<br />
| | 9. И один, на коне, под видом охоты, утративший власть государь отбыл в |
| teṣu kiṁ bhavataḥ snehamanubadhnāti mānasam .. 28..
| | глухую чащу леса, |
| : Почему же твой ум расположен и привязан к ним?
| |
|
| |
|
| वैश्य उवाच ॥ २९॥<br />
| | ततो मृगयाव्याजेन हृतस्वाम्यः स भूपतिः . |
| vaiśya uvāca .. 29..<br />
| | एकाकी हयमारुह्य जगाम गहनं वनम् .. ९.. |
| : Вайшья сказал:
| |
|
| |
|
| एवमेतद्यथा प्राह भवानस्मद्गतं वचः ॥ ३०॥<br />
| | 10. А там нашел ашрам лучшего из дваждырожденных — Медхаса, ухоженный |
| evametadyathā prāha bhavānasmadgataṁ vacaḥ .. 30..
| | последователями подвижника, давший приют прирученным животным. |
| : Указанное тобой сейчас приходило мне на ум прежде.
| |
|
| |
|
| किं करोमि न बध्नाति मम निष्ठुरतां मनः ।<br />
| | स तत्राश्रममद्राक्षीद्द्विजवर्यस्य मेधसः . |
| यैः संत्यज्य पितृस्नेहं धनलुब्धैर्निराकृतः ॥ ३१ ॥<br />
| | प्रशान्तश्वापदाकीर्णं मुनिशिष्योपशोभितम् .. १०.. |
| kiṁ karomi na badhnāti mama niṣṭhuratāṁ manaḥ .<br />
| |
| yaiḥ saṁtyajya pitṛsnehaṁ dhanalubdhairnirākṛtaḥ .. 31..
| |
| : Что делать? Мой ум не стал безразличен к ним, забывшим любовь к отцу, в алчности лишившим богатства меня,
| |
|
| |
|
| पतिस्वजनहार्दं च हार्दि तेष्वेव मे मनः ।<br />
| | 11. И радушно встреченный тем отшельником, (царь) жил там какое-то время, |
| किमेतन्नाभिजानामि जानन्नपि ॥ ३२ ॥<br />
| | гуляя по обители великого муни. |
| patisvajanahārdaṁ ca hārditeṣveva me manaḥ .<br />
| | तस्थौ कञ्चित्स कालं च मुनिना तेन सत्कृतः . |
| kimetannābhijānāmi jānannapi mahāmate .. 32..
| | इतश्चेतश्च विचरंस्तस्मिन् मुनिवराश्रमे .. ११.. |
| :Мужа и родственника, мой ум исполнен любви. Хотя и зная все это, не ведаю,
| |
|
| |
|
| यत्प्रेमप्रवणं चित्तं विगुणेष्वपि बन्धुषु ।<br />
| | 12. Но даже там его ум был во власти привязанности, — царь размышлял: |
| तेषां कृते मे निःश्र्वासो दौर्मनस्यं च जायते ॥ ३३ ॥<br />
| | सोऽचिन्तयत्तदा तत्र ममत्वाकृष्टमानसः . |
| yatpremapravaṇaṁ cittaṁ viguṇeṣvapi bandhuṣu .<br />
| | मत्पूर्वैः पालितं पूर्वं मया हीनं पुरं हि तत् .. १२.. |
| teṣāṁ kṛte me niḥśvāso daurmanasyaṁ ca jāyate .. 33..
| |
| :Почему сердце питает любовь ко столь недостойным родственникам, глубоко вздыхаю из-за них и погружен в отчаяние;
| |
|
| |
|
| करोमि किं यन्न मनस्तेष्वप्रीतिषु निष्ठुरम् ॥ ३४ ॥<br />
| | 13. «Праведно ли властвуют злодеи-приближенные над покинутой мною столицей, |
| karomi kiṁ yanna manasteṣvaprītiṣu niṣṭhuram .. 34..
| | столь успешно хранимой моими предками; |
| : Что делать, если ум не охладел к ним, (моим) врагам!
| | मद्भृत्यैस्तैरसद्वृत्तैर्धर्मतः पाल्यते न वा . |
| | न जाने स प्रधानो मे शूरो हस्ती सदामदः .. १३.. |
|
| |
|
| मार्कण्डेय उवाच ॥ ३५ ॥<br />
| | 14. Не знаю, получит ли должный уход мой бесстрашный, оказавшийся во власти |
| mārkaṇḍeya uvāca .. 35..
| | врагов слон Садамада. |
| : Маркандейя сказал:
| | मम वैरिवशं यातः कान् भोगानुपलप्स्यते . |
| | ये ममानुगता नित्यं प्रसादधनभोजनैः .. १४.. |
|
| |
|
| ततस्तौ सहितौ विप्रं तं मुनिं समुपस्थितौ ॥ ३६ ॥<br />
| | 15. А (близкие), всегда принимавшие мою милость, богатства и пищу, |
| tatastau sahitau vipra taṁ muniṁ samupasthitau .. 36..
| | несомненно, уже служат другим царям. |
| : О брахман, затем, вместе пойдя к отшельнику (Медхасу),
| | अनुवृत्तिं ध्रुवं तेऽद्य कुर्वन्त्यन्यमहीभृताम् . |
|
| | असम्यग्व्ययशीलैस्तैः कुर्वद्भिः सततं व्ययम् .. १५.. |
| समाधिर्नाम वैश्योऽसौ स च पार्थिवसत्तमः ।<br />
| |
| कृत्वा तु तौ यथान्यायं यथार्हं तेन संविदम् ॥ ३७ ॥ <br />
| |
| samādhirnāma vaiśyo'sau sa ca pārthivasattamaḥ .<br />
| |
| kṛtvā tu tau yathānyāyaṁ yathārhaṁ tena saṁvidam .. 37..
| |
| : Вайшья Самадхи и лучший из владык земли выразили достойное его почтение;
| |
|
| |
|
| उपविष्टौ कथाः काश्र्चिच्चक्रतुर्वैश्यपार्थिवौ ॥ ३८ ॥<br />
| | 16. Собранную мной с великим трудом казну теперь разорят чрезмерными тратами |
| upaviṣṭau kathāḥ kāściccakraturvaiśyapārthivau .. 38..
| | расточители». |
| : А затем, усевшись, вайшья и царь приступили к беседе:
| | संचितः सोऽतिदुःखेन क्षयं कोशो गमिष्यति . |
| | एतच्चान्यच्च सततं चिन्तयामास पार्थिवः .. १६.. |
|
| |
|
| राजोवाच ॥ ३९ ॥<br />
| | तत्र विप्राश्रमाभ्याशे वैश्यमेकं ददर्श सः . |
| rājovāca .. 39.
| | स पृष्टस्तेन कस्त्वं भो हेतुश्चागमनेऽत्र कः .. १७.. |
| : Царь сказал:
| |
|
| |
|
| भगवंस्त्वामहं प्रष्टुमिच्छाम्येकं वदस्व तत् ॥ ४० ॥<br />
| | 17. Властитель земли непрерывно думал об этих и других вещах; встретив затем |
| bhagavaṁstvāmahaṁ praṣṭumicchāmyekaṁ vadasva tat .. 40..
| | у ашрама подвижника одного вайшью, |
| : О благословенный, хочу спросить тебя об одном — благоволи сказать об этом,
| |
|
| |
|
| दुःखाय यन्मे मनसः स्वचित्तायत्ततां विना ।<br />
| | सशोक इव कस्मात्त्वं दुर्मना इव लक्ष्यसे . |
| ममत्वं गतराज्यस्य राज्याङ्गेष्वखिलेष्वपि ॥ ४१ ॥<br />
| | इत्याकर्ण्य वचस्तस्य भूपतेः प्रणयोदितम् .. १८.. |
| duḥkhāya yanme manasaḥ svacittāyattatāṁ vinā .<br />
| |
| mamatvaṁ gatarājyasya rājyāṅgeṣvakhileṣvapi .. 41..
| |
| : Тревожащем мой ум и неподвластном моей воле. Лишенный царства, (я) привязан ко всем областям страны;
| |
|
| |
|
| जानतोऽपि यथाज्ञस्य किमेतन्मुनिसत्तम ।<br />
| | 18. Он спросил того: «Кто ты, отчего пришел сюда и почему кажешься |
| अयं च निकृतः पुत्रैर्दारेर्भृत्यैस्तथोज्झितः ॥ ४२ ॥<br />
| | опечаленным?» |
| jānato'pi yathājñasya kimetanmunisattama .<br />
| |
| ayaṁ ca nikṛtaḥ putrairdārairbhṛtyaistathojjhitaḥ .. 42..
| |
| : Хотя знаю, веду себя как невежда. Почему так, о лучший из отшельников? | |
|
| |
|
| स्वजनेन च संत्यक्तस्तेषु हार्दी तथाप्यति ।<br />
| | प्रत्युवाच स तं वैश्यः प्रश्रयावनतो नृपम् .. १९.. |
| एवमेष तथाहं च द्वावप्यत्यन्तदुःखितौ ॥ ४३ ॥<br />
| |
| svajanena ca saṁtyaktasteṣu hārdī tathāpyati .<br />
| |
| evameṣa tathāhaṁ ca dvāvapyatyantaduḥkhitau .. 43..
| |
| : А этот человек оскорблен сыновьями и женой, отвергнут слугами, забыт семьей, и все же весьма привязан к ним. И оба мы, он и я, крайне несчастны;
| |
|
| |
|
| दृष्टदोषेऽपि विषये ममत्वाकृष्टमानसौ ।<br />
| | 19. Слыша добрую речь владыки земли и почтительно поклонившись, вайшья |
| तत्किमेतन्महाभाग यन्मोहो ज्ञानिनोरपि ॥ ४४ ॥<br />
| | отвечал царю: |
| dṛṣṭadoṣe'pi viṣaye mamatvākṛṣṭamānasau .<br />
| |
| tatkimetanmahābhāga yanmoho jñāninorapi .. 44..
| |
| : Наш ум охвачен привязанностью к чему-то, хотя мы и видим в этом зло. О прославленный, как же случилось, что оба мы в заблуждении, хотя и знаем? | |
|
| |
|
| ममास्य च भवत्येषा विवेकान्धस्य मूढता ॥ ४५ ॥<br />
| | वैश्य उवाच .. २०.. |
| mamāsya ca bhavatyeṣā vivekāndhasya mūḍhatā .. 45.. <br />
| | 20. Вайшья сказал: |
| :Что за наваждение овладело им и мной, не распознающими в слепоте действительность)? | |
|
| |
|
| ऋषिरुवाच ॥ ४६ ॥<br />
| | समाधिर्नाम वैश्योऽहमुत्पन्नो धनिनां कुले .. २१.. |
| ṛṣiruvāca .. 46..
| |
| : Риши сказал:
| |
|
| |
|
| ज्ञानमस्ति समस्तस्य जन्तोर्विषयगोचरे ॥ ४७ ॥<br />
| | 21. Я, носящий имя Самадхи, вайшья из богатой семьи, изгнан сыновьями и |
| jñānamasti samastasya jantorviṣayagocare .. 47..
| | женой, обратившимися ко злу из-за жажды денег. |
| : О прославленный, у всех живых тварей есть знание воспринимаемых объектов,
| |
|
| |
|
| विषयश्र्च महाभाग याति चैवं पृथक् पृथक् ।<br />
| | पुत्रदारैर्निरस्तश्च धनलोभादसाधुभिः . |
| दिवान्धाः प्राणिनः केचिद्रात्रावन्धास्तथापरे ॥ ४८ ॥<br />
| | विहीनश्च धनैर्दारैः पुत्रैरादाय मे धनम् .. २२.. |
| viṣayāśca mahābhāga yānti caivaṁ pṛthakpṛthak .<br />
| |
| divāndhāḥ prāṇinaḥ kecidrātrāvandhāstathāpare .. 48..
| |
| : И объекты чувств постигаются различными путями. Иные существа слепы днем, иные слепы ночью,
| |
|
| |
|
| केचिद्दिवा तथा रात्रौ प्राणिनस्तुल्यदृष्टयः ।<br />
| | 22. Жена и сыновья забрали мои богатства; ограбленный и выгнанный |
| ज्ञानिनो मनुजाः सत्यं किं तु ते नहि केवलम् ॥ ४९ ॥<br />
| | наследниками, удрученный, я пришел в лес, |
| keciddivā tathā rātrau prāṇinastulyadṛṣṭayaḥ .<br />
| |
| jñānino manujāḥ satyaṁ kiṁ tu te na hi kevalam .. 49..
| |
| : Есть такие, что видят равно - и днем и ночью. Воистину, люди наделены (таким) знанием, но не они одни;
| |
|
| |
|
| यतो हि ज्ञानिनः सर्वे पशुपक्षिमृगादयः ।<br />
| | वनमभ्यागतो दुःखी निरस्तश्चाप्तबन्धुभिः . |
| ज्ञानं च तन्मनुष्याणां यत्तेषां मृगपक्षिणाम् ॥ ५० ॥<br />
| | सोऽहं न वेद्मि पुत्राणां कुशलाकुशलात्मिकाम् .. २३.. |
| yato hi jñāninaḥ sarve paśupakṣimṛgādayaḥ .<br />
| |
| jñānaṁ ca tanmanuṣyāṇāṁ yatteṣāṁ mṛgapakṣiṇām .. 50..
| |
| : Ведь звери,птицы и иные твари — все обладают им. Знанием людей обладают и звери и птицы,
| |
|
| |
|
| मनुष्याणां च यत्तेषां तुल्यमन्यत्तथोभयोः ।<br />
| | 23. И пребывая здесь, не знаю, счастливы ли, скверно или хорошо живут мои |
| ज्ञानेऽपि सति पश्यैतान् पतङ्गाञ्छावचञ्चुषु ॥ ५१ ॥<br />
| | сыновья, жена и родственники. |
| manuṣyāṇāṁ ca yatteṣāṁ tulyamanyattathobhayoḥ .<br />
| |
| jñāne'pi sati paśyaitān pataṅgāñchāvacañcuṣu .. 51..
| |
| : И то, что есть у людей, есть и у них — и те и другие подобны в этом. Посмотри на птиц — хотя у них есть (свое) знание,
| |
|
| |
|
| कणमोक्षादृतान्मोहात्पीड्यमानानपि क्षुधा ।<br />
| | प्रवृत्तिं स्वजनानां च दाराणां चात्र संस्थितः . |
| मानुषा मनुजव्याघ्र साभिलाषाः सुतान् प्रति ॥ ५२ ॥<br />
| | किं नु तेषां गृहे क्षेममक्षेमं किं नु साम्प्रतम् .. २४.. |
| kaṇamokṣādṛtān mohātpīḍyamānānapi kṣudhā .<br />
| |
| mānuṣā manujavyāghra sābhilāṣāḥ sutān prati .. 52..
| |
| : А самих их терзает голод, вследствие обмана они вкладывают зерна в клювы птенцов. О тигр среди людей, — в точности так же люди, привязаны к своим детям
| |
|
| |
|
| लोभात्प्रत्युपकाराय नन्वेतान् किं न पश्यसि ।<br />
| | 24. Что с ними, процветает или в беде их дом, |
| तथापि ममतावर्त्ते मोहगर्ते निपातिताः ।<br />
| |
| महामायाप्रभावेण संसारस्थितिकारिणा ॥ ५३ ॥<br />
| |
| lobhāt pratyupakārāya nanvetān kiṁ na paśyasi .<br />
| |
| tathāpi mamatāvartte mohagarte nipātitāḥ .<br />
| |
| mahāmāyāprabhāveṇa saṁsārasthitikāriṇā .. 53..
| |
| : В жажде ответных услуг, разве ты не видишь? Вот как, силой Махамайи, создающей мир перевоплощений, люди брошены в водоворот привязанности, в пропасть заблуждения.
| |
|
| |
|
| तत्रात्र विस्मयः कार्यो योगनिद्रा जगत्पतेः ॥ ५४ ॥ <br />
| | कथं ते किं नु सद्वृत्ता दुर्वृत्ताः किं नु मे सुताः .. २५.. |
| महामाया हरेश्र्चैषा तया सम्मोह्यते जगत् ।<br />
| | 25. Как живут сыновья — добродетельно, или пошли дурной дорогой? |
| tannātra vismayaḥ kāryo yoganidrā jagatpateḥ .. 54..<br />
| |
| mahāmāyā hareścaiṣā tayā sammohyate jagat
| |
| : Не следует удивляться! Это Она, богиня йогического сна Владыки Вселенной, Махамайя Вишну, очаровывает мир.
| |
|
| |
|
| ज्ञानिनामपि चेतांसि देवी भगवती हि सा ॥ ५५ ॥<br />
| | राजोवाच .. २६.. |
| बलादाकृष्य महामाया प्रयच्छति ।<br />
| |
| jñānināmapi cetāṁsi devī bhagavatī hi sā .. 55..<br />
| |
| balādākṛṣya mohāya mahāmāyā prayacchati .
| |
| : Воистину Она, почитаемая Деви, властно увлекая разум даже мудрых, ввергает их в заблуждение.
| |
|
| |
|
| तया विसृज्यते विश्र्वं जगदेतच्चराचरम् ॥ ५६ ॥<br />
| | 26. Царь сказал: |
| सैषा प्रसन्ना वरदा नृणां भवति मुक्तये ।<br />
| |
| tayā visṛjyate viśvaṁ jagadetaccarācaram .. 56..<br />
| |
| saiṣā prasannā varadā nṛṇāṁ bhavati muktaye .
| |
| : Ею создается весь движущийся и неподвижный мир; когда Она благосклонна,Она — дарователь благословений ради освобождения людей. | |
|
| |
|
| सा विद्या परमा मुक्तेर्हेतुभूता सनातनी ॥ ५७ ॥<br />
| | यैर्निरस्तो भवाँल्लुब्धैः पुत्रदारादिभिर्धनैः .. २७.. |
| sā vidyā paramā mukterhetubhūtā sanātanī .. 57..
| | 27. Сыновья и жена в алчности захватили твое состояние, |
| : Она — высшее вечное знание, источник освобождения;
| |
|
| |
|
| संसारबन्धहेतुश्र्च सैव सर्वेश्र्वरेश्र्वरी ॥ ५८ ॥<br />
| | तेषु किं भवतः स्नेहमनुबध्नाति मानसम् .. २८.. |
| saṁsārabandhahetuśca saiva sarveśvareśvarī .. 58..
| |
| : Она — источник мирских уз, власть над всеми властителями.
| |
|
| |
|
| राजोवाच ॥ ५९ ॥<br />
| | 28. Почему же твой ум расположен и привязан к ним? |
| rājovāca .. 59..
| |
| : Царь сказал:
| |
|
| |
|
| भगवन् का हि सा देवी महामायेति यां भवान् ॥ ६० ॥<br />
| | वैश्य उवाच .. २९.. |
| bhagavan kā hi sā devī mahāmāyeti yāṁ bhavān .. 60..
| |
| : О благословенный, кто Та Богиня (Деви), названная тобой Махамайей?
| |
|
| |
|
| ब्रवीति कथमुत्पन्ना सा कर्मास्याश्र्च किं द्विज ।<br />
| | 29. Вайшья сказал: |
| यत्प्रभावा च सा देवी यत्स्वरुपा यदुद्भवा ॥ ६१ ॥<br />
| |
| bravīti kathamutpannā sā karmāsyāśca kiṁ dvija .<br />
| |
| yatprabhāvā ca sā devī yatsvarūpā yadudbhavā .. 61..
| |
| : О, дваждырожденный, скажи, как Она родилась, каковы Ее дела, И какова природа Той Деви, какова истинная форма, где (Ее) начало? | |
|
| |
|
| तत्सर्वं श्रोतुमिच्छामि त्वत्तो ब्रह्मविदां वर ॥ ६२ ॥<br />
| | एवमेतद्यथा प्राह भवानस्मद्गतं वचः .. ३०.. |
| tatsarvaṁ śrotumicchāmi tvatto brahmavidāṁ vara .. 62..
| | 30. Указанное тобой сейчас приходило мне на ум прежде. |
| : Все это надеюсь услышать от тебя, о лучший среди познавших Брахман!
| |
|
| |
|
| ऋषिरुवाच ॥ ६३ ॥<br />
| | किं करोमि न बध्नाति मम निष्ठुरतां मनः । |
| ṛṣiruvāca .. 63..
| | यैः संत्यज्य पितृस्नेहं धनलुब्धैर्निराकृतः ॥ ३१ ॥ |
| : Риши сказал:
| | Что делать? Мой ум не стал безразличен. |
| | 31. К ним, забывшим любовь к отцу, в алчности лишившим богатства меня, |
| | पतिस्वजनहार्दं च हार्दि तेष्वेव मे मनः । |
| | किमेतन्नाभिजानामि जानन्नपि ॥ ३२ ॥ |
| | мужа и родственника, мой ум исполнен любви. |
| | 32. Хотя и зная все это, не ведаю, |
| | यत्प्रेमप्रवणं चित्तं विगुणेष्वपि बन्धुषु । |
| | почему сердце питает любовь ко столь |
| | недостойным родственникам, |
| | तेषां कृते मे निःश्र्वासो दौर्मनस्यं च जायते ॥ ३३ ॥ |
| | करोमि किं यन्न मनस्तेष्वप्रीतिषु निष्ठुरम् ॥ ३४ ॥ |
| | 33. Глубоко вздыхаю из-за них и погружен в отчаяние; |
| | 34. Что делать, если ум не охладел к ним, (моим) врагам! |
|
| |
|
| नित्यैव सा जगन्मूर्तिस्तया सर्वमिदं ततम् ॥ ६४ ॥<br />
| | मार्कण्डेय उवाच ॥ ३५ ॥ |
| nityaiva sā jaganmūrtistayā sarvamidaṁ tatam .. 64..
| | 35. Маркандейя сказал: |
| : Воистину вечная, Она воплотилась как Вселенная, из Нее (изошло) все это; | |
|
| |
|
| तथापि तत्समुत्पत्तिर्बहुधा श्रूयतां मम ॥ ६५ ॥<br />
| | ततस्तौ सहितौ विप्रं तं मुनिं समुपस्थितौ ॥ ३६ ॥ |
| tathāpi tatsamutpattirbahudhā śrūyatāṁ mama .
| | 36. О брахман, затем, вместе пойдя к отшельнику (Медхасу), |
| : В точности так Она многообразно проявляется — выслушай от меня об этом:
| | |
| | | समाधिर्नाम वैश्योऽसौ स च पार्थिवसत्तमः । |
| देवानां कार्यसिद्ध्यर्थमाविर्भवति सा यदा |<br />
| | कृत्वा तु तौ यथान्यायं यथार्हं तेन संविदम् ॥ ३७ ॥ |
| उत्पन्नेति तदा लोके सा नित्याप्यभिधीयते ॥ ६६ ॥<br />
| | 37. Вайшья Самадхи и лучший из владык земли |
| devānāṁ kāryasiddhyarthamāvirbhavati sā yadā .. 66..<br />
| | 38. Выразили достойное его почтение; |
| utpanneti tadā loke sā nityāpyabhidhīyate .
| | |
| : Когда Она приходит во исполнение дела богов, в мире говорят: «Она родилась!», хотя Она вечна.
| | उपविष्टौ कथाः काश्र्चिच्चक्रतुर्वैश्यपार्थिवौ ॥ ३८ ॥ |
| | | а затем, усевшись, вайшья и царь |
| योगनिद्रां यदा विष्णुर्जगत्येकार्णवीकृते |<br />
| | приступили к беседе: |
| आस्तीर्य शेषमभजत्कल्पान्ते भगवान् प्रभुः ॥ ६७ ॥<br />
| |
| yoganidrāṁ yadā viṣṇurjagatyekārṇavīkṛte .. 66..<br />
| |
| āstīrya śeṣamabhajat kalpānte bhagavān prabhuḥ .
| |
| : И когда, в конце кальпы, Вселенная обратилась в Единый Океан, а объятый богиней йогического сна почитаемый Господь Вишну возлег на (змея) Шешу,
| |
| | |
| तदा द्वावसुरौ घोरौ विख्यातौ मधुकैटभौ ।<br />
| |
| विष्णुकर्णमलोद्भूतौ हन्तुं ब्रह्माणमुद्यतौ ॥ ६८ ॥<br />
| |
| tadā dvāvasurau ghorau vikhyātau madhukaiṭabhau .. 68..<br />
| |
| viṣṇukarṇamalodbhūtau hantuṁ brahmāṇamudyatau .
| |
| : Два страшных асура, известные Мадху и Каитабха, выйдя из корня уха Вишну, захотели убить Брахму.
| |
| | |
| स नाभिकमले विष्णोः स्थितो ब्रह्मा प्रजापतिः ।<br />
| |
| दृष्ट्वा तावसुरौ चोग्रौ प्रसुप्तं च जनार्दनम् ॥ ६९ ॥<br />
| |
| sa nābhikamale viṣṇoḥ sthito brahmā prajāpatiḥ .. 69..<br />
| |
| dṛṣṭvā tāvasurau cograu prasuptaṁ ca janārdanam .
| |
| : А он, восседавший в (произросшем) из пупа Вишну лотосе прародитель Брахма, видя ужасных асуров и спящего Джанардану,
| |
| | |
| तुष्टाव योगनिद्रां तामेकाग्रहृदयस्थितः <br />
| |
| विबोधनार्थाय हरेर्हरिनेत्रकृतालयाम् ।<br />
| |
| tuṣṭāva yoganidrāṁ tāmekāgrahṛdayaḥ sthitaḥ .. 69..<br />
| |
| vibodhanārthāya harerharinetrakṛtālayām .
| |
| : Стремясь пробудить Господа, сосредоточил ум и воззвал к богине йогического сна, пребывавшей в очах Вишну.
| |
| | |
| विश्र्वेश्र्वरीं जगद्धात्रीं स्थितिसंहारकारिणीम् ॥ ७० ॥<br />
| |
| viśveśvarīṁ jagaddhātrīṁ sthitisaṁhārakāriṇīm .. 70..
| |
| : К Повелительнице всего, Кормилице миров, Причине их существования и исчезновения,
| |
| | |
| निद्रां भगवतीं विष्णोरतुलां तेजसः प्रभुः ॥ ७१ ॥<br />
| |
| nidrāṁ bhagavatīṁ viṣṇoratulāṁ tejasaḥ prabhuḥ .. 71..
| |
| : Богине сна, Несравненной Бхагавати Вишну (обратился) сияющий владыка:
| |
|
| |
|
| ब्रह्मोवाच ॥ ७२ ॥<br />
| | राजोवाच ॥ ३९ ॥ |
| brahmovāca .. 72 ..<br />
| | 39. Царь сказал: |
| 72. Брахма сказал:
| |
|
| |
|
| त्वं स्वाहा त्वं स्वधा त्वं हि वषट्कारः स्वरात्मिका ॥ ७३ ॥<br />
| | भगवंस्त्वामहं प्रष्टुमिच्छाम्येकं वदस्व तत् ॥ ४० ॥ |
| सुधा त्वमक्षरे नित्ये त्रिधा मात्रात्मिका स्थिता ।<br />
| | 40. О благословенный, хочу спросить тебя об одном — благоволи сказать об |
| tvaṁ svāhā tvaṁ svadhā tvaṁ hi vaṣaṭkāraḥ svarātmikā .. 73..<br />
| | этом, |
| sudhā tvamakṣare nitye tridhā mātrātmikā sthitā .
| |
| : Ты Сваха, Ты Свадха, Ты воистину Вашаткара, Душа (всех видов) звука, Нектар, Ты непреходяща и вечна, Душа тройственной матры (аум).
| |
|
| |
|
| अर्धमात्रास्थिता नित्या यानुच्चार्या विशेषतः ॥ ७४ ॥<br />
| | दुःखाय यन्मे मनसः स्वचित्तायत्ततां विना । |
| त्वमेव संध्या सावित्री त्वं देवि जननी परा ।<br />
| | 41. Тревожащем мой ум и неподвластном моей воле. |
| ardhamātrā sthitā nityā yānuccāryāviśeṣataḥ .. 74..<br />
| |
| tvameva saṁdhyā sāvitrī tvaṁ devi jananī parā .
| |
| : Ты пребываешь в невыразимой словами, вечной полуматре; Ты Савитри, Высшая Прародительница богов.
| |
|
| |
|
| त्वयैतद्धार्यते विश्र्वं त्वयैतत्सृज्यते जगत् ॥ ७५ ॥<br />
| | ममत्वं गतराज्यस्य राज्याङ्गेष्वखिलेष्वपि ॥ ४१ ॥ |
| त्वयैतत्पाल्यते देवि त्वमत्स्यन्ते च सर्वदा ।<br />
| | 42. Лишенный царства, (я) привязан ко всем областям страны; |
| tvayaitaddhāryate viśvaṁ tvayaitat sṛjyate jagat .. 75..<br />
| |
| tvayaitat pālyate devi tvamatsyante ca sarvadā .
| |
| : Тобой поддерживается все это, Тобой творится этот мир, и Ты же, Деви, защищаешь его и поглощаешь все в конце (времен).
| |
| | |
| विसृष्टौ सृष्टिरुपा त्वं स्थितिरुपा च पालने ॥ ७६ ॥<br />
| |
| तथा संहृतिरुपान्ते जगतोऽस्य जगन्मये ।<br />
| |
| visṛṣṭau sṛṣṭirūpā tvaṁ sthitirūpā ca pālane .. 76..<br />
| |
| tathā saṁhṛtirūpānte jagato'sya jaganmaye .
| |
| : При сотворении Ты — форма созидания, при защите — форма поддержания, а также форма уничтожения в конце сего мира, о Наполнившая (Собою) мир!
| |
| | | |
| महाविद्या महामाया महामेधा महासृतिः ॥ ७७ ॥<br />
| | जानतोऽपि यथाज्ञस्य किमेतन्मुनिसत्तम । |
| महामोहा च भवती महादेवी महासुरी । <br />
| | अयं च निकृतः पुत्रैर्दारेर्भृत्यैस्तथोज्झितः ॥ ४२ ॥ |
| mahāvidyā mahāmāyā mahāmedhā mahāsmṛtiḥ .. 77..<br />
| | хотя знаю, веду себя как невежда. Почему так, о лучший из отшельников? |
| mahāmohā ca bhavatī mahādevī maheśvarī .
| |
| : Великое знание, Великое заблуждение, Великая мудрость, Великая память и Великое наваждение, Великая Деви и Великая Асури.
| |
|
| |
|
| प्रकृतिस्त्वं च सर्वस्य गुणत्रयविभाविनी ॥ ७८ ॥<br />
| |
| कालरात्रिर्महारात्रीर्मोहरात्रिश्र्च दारुणा ।<br />
| |
| prakṛtistvaṁ ca sarvasya guṇatrayavibhāvinī .. 78..<br />
| |
| kālarātrirmahārātrirmoharātriśca dāruṇā .
| |
| : Ты Первопричина всего, Порождающая три гуны, Ты Ночь конца (мира), Великая Ночь и страшная Ночь слепоты.
| |
|
| |
|
| त्वं श्रीस्त्वमीश्र्वरी त्वं हृीस्त्वं बुद्धिर्बोधलक्षणा ॥ ७९ ॥<br />
| |
| लज्जा पुष्टिस्तथा तुष्टिस्त्वं शान्तिः क्षान्तिरेव च ।<br />
| |
| tvaṁ śrīstvamīśvarī tvaṁ hrīstvaṁ buddhirbodhalakṣaṇā .. 79..<br />
| |
| lajjā puṣṭistathā tuṣṭistvaṁ śāntiḥ kṣāntireva ca .
| |
| : Ты — Счастье, Удача, Умеренность, Ты — Просветленный разум; Ты — Скромность, Питающая сила и Удовлетворенность, Покой и воистину Прощение.
| |
|
| |
|
| खङ्गिनी शूलिनी घोरा गदिनी चक्रिणी तथा ॥ ८० ॥<br />
| | स्वजनेन च संत्यक्तस्तेषु हार्दी तथाप्यति । |
| शङ्खिनी चापिनी बाणभुशुण्डीपरिघायुधा ।<br />
| | एवमेष तथाहं च द्वावप्यत्यन्तदुःखितौ ॥ ४३ ॥ |
| khaḍginī śūlinī ghorā gadinī cakriṇī tathā .. 80..<br />
| | 43. А этот человек оскорблен сыновьями и женой, отвергнут слугами, забыт |
| śaṅkhinī cāpinī bāṇabhuśuṇḍīparighāyudhā .
| | семьей, и все же весьма привязан к ним. |
| : О Ужасная, вооруженная мечом, копьем, палицей, диском, раковиной, луком, стрелами, пращой и булавой,
| | 44. И оба мы, он и я, крайне несчастны; |
| | दृष्टदोषेऽपि विषये ममत्वाकृष्टमानसौ । |
| | तत्किमेतन्महाभाग यन्मोहो ज्ञानिनोरपि ॥ ४४ ॥ |
| | наш ум охвачен привязанностью к чему-то, хотя мы и видим в этом зло. 45. О прославленный, как же случилось, что оба мы в заблуждении, хотя и знаем? |
| | ममास्य च भवत्येषा विवेकान्धस्य मूढता ॥ ४५ ॥ |
| | Что за наваждение овладело им и мной, не распознающими в слепоте |
| | (действительность)? |
|
| |
|
| सौम्या सौम्यतराशेषसौम्येभ्यस्त्वतिसुन्दरी ॥ ८१ ॥<br />
| | ऋषिरुवाच ॥ ४६ ॥ |
| परापराणां परमा त्वमेव परमेश्र्वरी ।<br />
| | ज्ञानमस्ति समस्तस्य जन्तोर्विषयगोचरे ॥ ४७ ॥ |
| saumyā saumyatarāśeṣasaumyebhyastvatisundarī .. 81..<br />
| | विषयश्र्च महाभाग याति चैवं पृथक् पृथक् । |
| parāparāṇāṁ paramā tvameva parameśvarī .
| | दिवान्धाः प्राणिनः केचिद्रात्रावन्धास्तथापरे ॥ ४८ ॥ |
| : О Мягкая, нежнейшая из нежных, Ты в высшей степени прекрасна, за пределами высокого и низкого, Высшая Повелительница.
| | 46. Риши сказал: |
| | 47. О прославленный, у всех живых тварей есть знание воспринимаемых |
| | объектов, и объекты чувств постигаются различными путями.48. Иные существа слепы днем, иные слепы ночью, |
|
| |
|
| यच्च किंचित्क्वाचिद्वस्तु सदसद्वाखिलात्मिके ॥ ८२ ॥<br />
| |
| तस्य सर्वस्य या शक्तिः सा त्वं किं स्तूयसे तदा ।<br />
| |
| yacca kiṁcitkvacidvastu sadasadvākhilātmike .. 82..<br />
| |
| tasya sarvasya yā śaktiḥ sā tvaṁ kiṁ stūyase mayā .
| |
| : О душа всего, когда бы и где бы ни существовала вещь, истинная или неистинная, энергия всего этого есть Ты, как же мне вполне воспеть Тебя?
| |
|
| |
|
| यया त्वया जगत्स्त्रष्टा जगत्पात्यत्ति यो जगत् ॥ ८३ ॥<br />
| | केचिद्दिवा तथा रात्रौ प्राणिनस्तुल्यदृष्टयः । |
| सोऽपि निद्रावशं नीतः कस्त्वां स्तोतुमिहेश्र्वरः ।<br />
| | ज्ञानिनो मनुजाः सत्यं किं तु ते नहि केवलम् ॥ ४९ ॥ |
| yayā tvayā jagatsraṣṭā jagatpātyatti yo jagat .. 83..<br />
| | есть такие, что видят равно - и днем и ночью. |
| so'pi nidrāvaśaṁ nītaḥ kastvāṁ stotumiheśvaraḥ .
| | 49. Воистину, люди наделены (таким) знанием, но не они одни; |
| : Даже создателя, хранителя и поглотителя мира Ты окутала сном, кто же здесь способен достойно прославить Тебя?
| |
|
| |
|
| विष्णुः शरीरग्रहणमहमीशान एव च ॥ ८४ ॥<br />
| | यतो हि ज्ञानिनः सर्वे पशुपक्षिमृगादयः । |
| कारितास्ते यतोऽतस्त्वां कः स्तोतुं शक्तिमान् भवेत् ।<br />
| | ज्ञानं च तन्मनुष्याणां यत्तेषां मृगपक्षिणाम् ॥ ५० ॥ |
| viṣṇuḥ śarīragrahaṇamahamīśāna eva ca .. 84..<br />
| | ведь звери,птицы и иные твари — все обладают им. |
| kāritāste yato'tastvāṁ kaḥ stotuṁ śaktimān bhavet .
| | 50. Знанием людей обладают и звери и птицы, |
| : Воистину Ты дала Вишну, мне и Шиве зримое тело, так кто же сможет истинно воспеть Тебя?
| |
|
| |
|
| सा त्वमित्थं प्रभावैः स्वैरुदारैर्देवि संस्तुता ॥ ८५ ॥<br />
| | मनुष्याणां च यत्तेषां तुल्यमन्यत्तथोभयोः । |
| मोहयैतौ दुराधर्षावसुरौ मधुकैटभौ ।<br />
| | ज्ञानेऽपि सति पश्यैतान् पतङ्गाञ्छावचञ्चुषु ॥ ५१ ॥ |
| sā tvamitthaṁ prabhāvaiḥ svairudārairdevi saṁstutā .. 85..<br />
| | и то, что есть у людей, есть и у них — и те и другие подобны в этом. |
| mohayaitau durādharṣāvasurau madhukaiṭabhau .
| | 51. Посмотри на птиц — хотя у них есть (свое) знание, |
| : О воспетая (мною) Деви, действием Своих высших сил ввергни в заблуждение двух трудноодолимых асуров Мадху и Каитабху,
| |
|
| |
|
| प्रबोधं च जगत्स्वामी नीयतामच्युतो लघु ॥ ८६ ॥<br />
| | कणमोक्षादृतान्मोहात्पीड्यमानानपि क्षुधा । |
| prabodhaṁ ca jagatsvāmī nīyatāmacyuto laghu .. 86..<br />
| | मानुषा मनुजव्याघ्र साभिलाषाः सुतान् प्रति ॥ ५२ ॥ |
| : И пусть Господь мира Вишну, быстро восстав от сна,
| | а самих их терзает голод, вследствие обмана они вкладывают зерна в клювы птенцов. |
| | 52. О тигр среди людей, — в точности так же люди, привязаны к своим детям |
|
| |
|
| बोधश्र्च क्रियतामस्य हन्तुमेतौ महासुरौ ॥ ८७ ॥<br />
| | लोभात्प्रत्युपकाराय नन्वेतान् किं न पश्यसि । |
| bodhaśca kriyatāmasya hantumetau mahāsurau .. 87..<br />
| | в жажде ответных услуг, разве ты не видишь? |
| : Обретет сознание и убъет двух великих асуров.
| |
|
| |
|
| ऋषिरुवाच ॥ ८८ ॥<br />
| | तथापि ममतावर्त्ते मोहगर्ते निपातिताः ॥ ५३ ॥ |
| ṛṣiruvāca .. 88..
| | महामायाप्रभावेण संसारस्थितिकारिणा । |
| : Риши сказал: | | 53. Вот как, силой Махамайи, создающей мир перевоплощений, люди брошены в |
| | | водоворот привязанности, в пропасть заблуждения. |
| एवं स्तुता तदा देवी तामसी तत्र वेधसा ॥ ८९ ॥<br />
| | तत्रात्र विस्मयः कार्यो योगनिद्रा जगत्पतेः ॥ ५४ ॥ |
| विष्णोः प्रबोधनार्थाय निहन्तुं मधुकैटभौ । <br />
| | महामाया हरेश्र्चैषा तया सम्मोह्यते जगत् । |
| evaṁ stutā tadā devī tāmasī tatra vedhasā .. 89..<br />
| | ज्ञानिनामपि चेतांसि देवी भगवती हि सा ॥ ५५ ॥ |
| viṣṇoḥ prabodhanārthāya nihantuṁ madhukaiṭabhau .
| | 54. Не следует удивляться! Это Она, богиня йогического сна Владыки |
| : Так прославленная Брахмой, желая пробудить Вишну ради убиения Мадху и Каитабхи, богиня Тамаси | | Вселенной, Махамайя Вишну, очаровывает мир. |
| | | 55. Воистину Она, почитаемая Деви, властно увлекая разум даже мудрых, |
| नेत्रास्यनासिकाबाहुहृदयेभ्यस्तथोरसः ॥ ९० ॥<br />
| | ввергает их в заблуждение. |
| निर्गम्य दर्शने तस्थौ ब्रह्मणोऽव्यक्तजन्मनः।<br />
| | 56. Ею создается весь движущийся и неподвижный мир; когда Она благосклонна, |
| netrāsyanāsikābāhuhṛdayebhyastathorasaḥ .. 90..<br />
| | Она — дарователь благословений ради освобождения людей. |
| nirgamya darśane tasthau brahmaṇo'vyaktajanmanaḥ .
| | 57. Она — высшее вечное знание, источник освобождения; |
| : Вышла из очей, уст, ноздрей, рук, сердца и груди (Вишну), и явилась непостижимо рожденному Брахме.
| | 58. Она — источник мирских уз, власть над всеми властителями. |
| | | 59. Царь сказал: |
| उत्तस्थौ च जगन्नाथस्तया मुक्तो जनार्दनः ॥ ९१ ॥<br />
| | 60. О благословенный, кто Та Богиня (Деви), названная тобой Махамайей? О |
| एकार्णवेऽहिशयनात्ततः स ददृशे च तौ ।<br />
| | дваждырожденный, скажи, как Она родилась, каковы Ее дела, |
| uttasthau ca jagannāthastayā mukto janārdanaḥ .. 91..<br />
| | 61. И какова природа Той Деви, какова истинная форма, где (Ее) начало? |
| ekārṇave'hiśayanāttataḥ sa dadṛśe ca tau .
| | 62. Все это надеюсь услышать от тебя, о лучший среди познавших Брахман! |
| : А оставленный Ею Господь Вселенной Джанардана встал со своего ложа посреди предвечных вод и узрел тех двух
| | 63. Риши сказал: |
| [[Файл:Vishnu Madhusudana.jpeg|350px|thumb|<center>Вишну убивает Мадху и Кайтабху</center>]]
| | 64. Воистину вечная, Она воплотилась как Вселенная, из Нее (изошло) все это; |
| मधुकैटभौ दुरात्मानावतिवीर्यपराक्रमौ ॥ ९२ ॥<br />
| | 65. В точности так Она многообразно проявляется — выслушай от меня об этом: |
| क्रोधरक्तेक्षणावत्तुं ब्रह्माणं जनितोद्यमौ ।<br />
| | 66. Когда Она приходит во исполнение дела богов, в мире говорят: «Она |
| madhukaiṭabhau durātmānāvativīryaparākramau .. 92..<br />
| | родилась!», хотя Она вечна. |
| krodharaktekṣaṇāvattuṁ brahmāṇaṁ janitodyamau .
| | 67. И когда, в конце кальпы, Вселенная обратилась в Единый Океан, а объятый |
| : Злонравных Мадху и Каитабху, жаждущих убить Брахму, с красными от гнева глазами, великих в силе и храбрости.
| | богиней йогического сна почитаемый Господь Вишну возлег на (змея) Шешу, |
| | | 68. Два страшных асура, известные Мадху и Каитабха, выйдя из корня уха |
| समुत्थाय ततस्ताभ्यां युयुधे भगवान् हरिः ॥ ९३ ॥<br />
| | Вишну, захотели убить Брахму. |
| पञ्चवर्षसहस्त्राणि बाहुप्ररणो विभुः ।<br />
| | 69. А он, восседавший в (произросшем) из пупа Вишну лотосе прародитель |
| samutthāya tatastābhyāṁ yuyudhe bhagavān hariḥ .. 93..<br />
| | Брахма, видя ужасных асуров и спящего Джанардану, |
| pañcavarṣasahasrāṇi bāhupraharaṇo vibhuḥ .
| | 70. Стремясь пробудить Господа, сосредоточил ум и воззвал к богине |
| : И поднявшись, Господь Хари бился с ними пять тысяч лет, используя как оружие (собственные) руки.
| | йогического сна, пребывавшей в очах Вишну. |
| | | 71. К Повелительнице всего, Кормилице миров, Причине их существования и |
| तावप्यतिबलोन्मतौ महामायाविमोहितौ ॥ ९४ ॥<br />
| | исчезновения, Богине сна, Несравненной Бхагавати Вишну (обратился) сияющий |
| tāvapyatibalonmattau mahāmāyāvimohitau .. 94..
| | владыка: |
| : И очарованные Махамайей, опьяненные великой силой,
| | 72. Брахма сказал: |
| | | 73. Ты Сваха, Ты Свадха, Ты воистину Вашаткара, Душа (всех видов) звука, |
| उक्तवन्तौ वरोऽस्मत्तो व्रियतामिति केशवम् ॥ ९५ ॥<br />
| | Нектар, Ты непреходяща и вечна, Душа тройственной матры (аум). |
| uktavantau varo'smatto vriyatāmiti keśavam .. 95..
| | 74. Ты пребываешь в невыразимой словами, вечной полуматре; Ты Савитри, |
| : Они гордо сказали Вишну: «Проси у нас чего хочешь».
| | Высшая Прародительница богов. |
| | | 75. Тобой поддерживается все это, Тобой творится этот мир, и Ты же, Деви, |
| श्रीभगवानुवाच ॥ ९६ ॥<br />
| | защищаешь его и поглощаешь все в конце (времен). |
| śrībhagavānuvāca .. 96..
| | 76. При сотворении Ты — форма созидания, при защите — форма поддержания, а |
| : Благословенный Господь сказал:
| | также форма уничтожения в конце сего мира, о Наполнившая (Собою) мир! |
| | | 77. Великое знание, Великое заблуждение, Великая мудрость, Великая память и |
| भवेतामद्य मे तुष्टौ मम वध्यावुभावपि ॥ ९७ ॥<br />
| | Великое наваждение, Великая Деви и Великая Асури. |
| bhavetāmadya me tuṣṭau mama vadhyāvubhāvapi .. 97..
| | 78. Ты Первопричина всего, Порождающая три гуны, Ты Ночь конца (мира), |
| : Если вы довольны мною, будьте убиты мной.
| | Великая Ночь и страшная Ночь слепоты. |
| | | 79. Ты — Счастье, Удача, Умеренность, Ты — Просветленный разум; Ты — |
| किमन्येन वरेणात्र एतावद्धि वृतं मम ॥ ९८ ॥<br />
| | Скромность, Питающая сила и Удовлетворенность, Покой и воистину Прощение. |
| kimanyena vareṇātra etāvaddhi vṛtaṁ mayā .. 98..
| | 80. О Ужасная, вооруженная мечом, копьем, палицей, диском, раковиной, луком, |
| : Есть ли нужда в иной награде? Воистину, таков мой выбор.
| | стрелами, пращой и булавой, |
| | | 81. О Мягкая, нежнейшая из нежных, Ты в высшей степени прекрасна, за |
| ऋषिरुवाच ॥ ९९ ॥<br />
| | пределами высокого и низкого, Высшая Повелительница. |
| ṛṣiruvāca .. 99..
| | 82. О душа всего, когда бы и где бы ни существовала вещь, истинная или |
| : Риши сказал:
| | неистинная, энергия всего этого есть Ты, как же мне вполне воспеть Тебя? |
| | | 83. Даже создателя, хранителя и поглотителя мира Ты окутала сном, кто же |
| वञ्चिताभ्यामिति तदा सर्वमापोमयं जगत् ॥ १०० ॥<br />
| | здесь способен достойно прославить Тебя? |
| विलोक्य ताभ्यां गदितो भगवान् कमलेक्षणः । <br />
| | 84. Воистину Ты дала Вишну, мне и Шиве зримое тело, так кто же сможет |
| vañcitābhyāmiti tadā sarvamāpomayaṁ jagat .. 100..<br />
| | истинно воспеть Тебя? |
| vilokya tābhyāṁ gadito bhagavān kamalekṣaṇaḥ .
| | 85. О воспетая (мною) Деви, действием Своих высших сил ввергни в заблуждение |
| : Тогда ввергнутые в заблуждение (асуры), озирая весь обратившийся в воду мир, сказали лотосоокому Господу:
| | двух трудноодолимых асуров Мадху и Каитабху, |
|
| | 86. И пусть Господь мира Вишну, быстро восстав от сна, |
| आवां जहि न यत्रोर्वी सलिलेन परिप्लुता ॥ १०१ ॥<br />
| | 87. Обретет сознание и убъет двух великих асуров. |
| āvāṁ jahi na yatrorvī salilena pariplutā .. 101..
| | 88. Риши сказал: |
| : «Убей нас там, где мир не погрузился в воду».
| | 89. Так прославленная Брахмой, желая пробудить Вишну ради убиения Мадху и |
| | | Каитабхи, богиня Тамаси |
| ऋषिरुवाच ॥ १०२ ॥<br />
| | 90. Вышла из очей, уст, ноздрей, рук, сердца и груди (Вишну), и явилась |
| ṛṣiruvāca .. 102..
| | непостижимо рожденному Брахме. |
| : Риши сказал:
| | 91. А оставленный Ею Господь Вселенной Джанардана встал со своего ложа |
| | | посреди предвечных вод и узрел тех двух |
| तथेत्युक्त्वा भगवता शङखचक्रगदाभृता ।<br />
| | 92. Злонравных Мадху и Каитабху, жаждущих убить Брахму, с красными от гнева |
| कृत्वा चक्रेण वै च्छिन्ने जघने शिरसी तयोः ॥ १०३ ॥<br />
| | глазами, великих в силе и храбрости. |
| tathetyuktvā bhagavatā śaṅkhacakragadābhṛtā .<br />
| | 93. И поднявшись, Господь Хари бился с ними пять тысяч лет, используя как |
| kṛtvā cakreṇa vai chinne jaghane śirasī tayoḥ .. 103..
| | оружие (собственные) руки. |
| : Ответив: «Да будет так», Господь-Держатель раковины, диска и булавы отсек им диском головы на своих бедрах.
| | 94. И очарованные Махамайей, опьяненные великой силой, |
| | | 95. Они гордо сказали Вишну: «Проси у нас чего хочешь». |
| एवमेषा समुत्पन्ना ब्रह्मणा संस्तुता स्वयम् ।<br />
| | 96. Благословенный Господь сказал: |
| प्रभावमस्या देव्यास्तु भूयः श्रृणु वदामि ते ॥ १०४ ॥<br />
| | 97. Если вы довольны мною, будьте убиты мной. |
| evameṣā samutpannā brahmaṇā saṁstutā svayam .<br />
| | 98. Есть ли нужда в иной награде? Воистину, таков мой выбор. |
| prabhāvamasyā devyāstu bhūyaḥ śṛṇu vadāmi te .. 104..
| | 99. Риши сказал: |
| : Так, призванная Брахмой, явилась Она Сама; внимательно слушай, теперь я расскажу о силе Деви.
| | 100. Тогда ввергнутые в заблуждение (асуры), озирая весь обратившийся в воду |
| | | мир, сказали лотосоокому Господу: |
| ऐं ॐ ॥<br />
| | 101. «Убей нас там, где мир не погрузился в воду». |
| . aiṁ oṁ .
| | 102. Риши сказал: |
| | | 103. Ответив: «Да будет так», Господь-Держатель раковины, диска и булавы |
| इति श्रीमार्कण्डेयपुराणे सावर्णिके मन्वन्तरे देवीमाहात्म्ये मधुकैटभवधो नाम प्रथमोऽध्यायः ॥ १ ॥<br />
| | отсек им диском головы на своих бедрах. |
| .. svasti śrīmārkaṇḍeyapurāṇe sāvarṇike manvantare devīmāhātmye
| | 104. Так, призванная Брахмой, явилась Она Сама; внимательно слушай, теперь я |
| madhukaiṭabhavadho nāma prathamo'dhyāyaḥ .. 1..<br />
| | расскажу о силе Деви. |
| : Такова в Деви Махатмье Шри Маркандейя Пураны (эпоха Саварни) первая глава, именуемая «Убиение Мадху и Каитабхи».
| | Такова в Деви Махатмье Шри Маркандейя Пураны (эпоха Саварни) первая глава, |
| | | именуемая «Убиение Мадху и Каитабхи». |
| आहुति
| |
| | |
| ॐ एं साङ्गायै सायुधायै सशक्तिकायै सपरिवारायै सवाहनायै एं बीजाधिष्टायै महा कालिकायै महा अहुतिं समर्पयामि नमः स्वाहा ॥
| |
| | |
| == Примечания ==
| |
| {{примечания|2}}
| |
| | |
| | |
| {{Деви-махатмья}}
| |
| | |
| [[Категория:Пураны]]
| |
| [[Категория:Гимны к Деви]]
| |
| [[Категория:Шактизм]]
| |
| [[Категория:Деви-махатмья]]
| |
| [[Категория:Махатмья]]
| |