Редактирование: Саундарьялахари
Внимание! Вы не авторизовались на сайте. Ваш IP-адрес будет публично видимым, если вы будете вносить любые правки. Если вы войдёте или создадите учётную запись, правки вместо этого будут связаны с вашим именем пользователя, а также у вас появятся другие преимущества.
Правка может быть отменена. Пожалуйста, просмотрите сравнение версий, чтобы убедиться, что это именно те изменения, которые вас интересуют, и нажмите «Записать страницу», чтобы ваша отмена правки была сохранена.
Текущая версия | Ваш текст | ||
Строка 10: | Строка 10: | ||
* стихи 42-100 – «Саундарьялахари» – эта описанию самой Богини; эта часть, по преданию, написана Шанкарой по благословению Шивы. | * стихи 42-100 – «Саундарьялахари» – эта описанию самой Богини; эта часть, по преданию, написана Шанкарой по благословению Шивы. | ||
* стихи 101-103 – завершение; авторство приписывается либо Шанкаре, либо его ученикам. | * стихи 101-103 – завершение; авторство приписывается либо Шанкаре, либо его ученикам. | ||
== История происхождения == | == История происхождения == | ||
Строка 22: | Строка 21: | ||
Впервые Саундарьялахари – точнее, её первая часть – была переведена на английский язык и издана Артуром Авалоном в серии «Тантрические тексты». В течении XX-го века было сделано ещё несколько переводов как всего текста, так и только его первой части, на европейские языки. | Впервые Саундарьялахари – точнее, её первая часть – была переведена на английский язык и издана Артуром Авалоном в серии «Тантрические тексты». В течении XX-го века было сделано ещё несколько переводов как всего текста, так и только его первой части, на европейские языки. | ||
Во нулевых годах XXI-го века Саундарьялахари была переведена на русский язык – перевод был сделан [http://sivalingam.ru/sources/vel/saundarialahari.html Динанатхом Бодхисвами] с неизвестного английского перевода. | |||
== Саундарьялахари == | == Саундарьялахари == | ||
Строка 32: | Строка 29: | ||
'''॥आनन्दलहरी॥'''<br /> | '''॥आनन्दलहरी॥'''<br /> | ||
'''.. ānandalaharī ..''' <br /> | '''.. ānandalaharī ..''' <br /> | ||
शिवः शक्त्या युक्तो यदि भवति शक्तः प्रभवितुम् न चेदेवं देवो न खलु कुशलः स्पन्दितुमपि।<br />अतस्त्वामाराध्यां हरिहरविरिञ्चादिभिरपि प्रणन्तुं स्तोतुं वा कथमकृतपुण्यः प्रभवति॥१॥<br />śivaḥ śaktyā yuktō yadi bhavati śaktaḥ prabhavitum na cēdēvaṃ dēvō na khalu kuśalaḥ spanditumapi . <br />atastvāmārādhyāṃ hariharaviriñcādibhirapi praṇantuṃ stōtuṃ vā kathamakṛtapuṇyaḥ prabhavati .. 1 .. | शिवः शक्त्या युक्तो यदि भवति शक्तः प्रभवितुम् न चेदेवं देवो न खलु कुशलः स्पन्दितुमपि।<br /> | ||
अतस्त्वामाराध्यां हरिहरविरिञ्चादिभिरपि प्रणन्तुं स्तोतुं वा कथमकृतपुण्यः प्रभवति॥१॥<br /> | |||
तनीयांसं पांसुं तव चरणपङ्केरुहभवम् विरिञ्चिः सञ्चिन्वन् विरचयति लोकानविकलम्।<br />बहत्येनं शौरिः कथमपि सहस्रेण शिरसाम् हरः सङ्क्षुद्यैनं भजति भसितोद्धूलनविधिम्॥२॥<br />tanīyāṃsaṃ pāṃsuṃ tava caraṇapaṅkēruhabhavam viriñciḥ sañcinvan viracayati lōkānavikalam . <br />bahatyēnaṃ śauriḥ kathamapi sahasrēṇa śirasām haraḥ saṅkṣudyainaṃ bhajati bhasitōddhūlanavidhim .. 2 .. | śivaḥ śaktyā yuktō yadi bhavati śaktaḥ prabhavitum na cēdēvaṃ dēvō na khalu kuśalaḥ spanditumapi . <br /> | ||
atastvāmārādhyāṃ hariharaviriñcādibhirapi praṇantuṃ stōtuṃ vā kathamakṛtapuṇyaḥ prabhavati .. 1 .. | |||
अविद्यानामन्तस्तिमिर-मिहिरद्वीपनगरी जडानां चैतन्य-स्तबक-मकरन्द-स्रुतिझरी।<br />दरिद्राणां चिन्तामणिगुणनिका जन्मजलधौ निमग्नानां दंष्ट्रा मुररिपु-वराहस्य भवती॥३॥<br />avidyānāmantastimira-mihiradvīpanagarī jaḍānāṃ caitanya-stabaka-makaranda-srutijharī . <br />daridrāṇāṃ cintāmaṇiguṇanikā janmajaladhau nimagnānāṃ daṃṣṭrā muraripu-varāhasya bhavatī .. 3 .. | |||
तनीयांसं पांसुं तव चरणपङ्केरुहभवम् विरिञ्चिः सञ्चिन्वन् विरचयति लोकानविकलम्।<br /> | |||
त्वदन्यः पाणिभ्यामभयवरदो दैवतगणः त्वमेका नैवासि प्रकटितवराभीत्यभिनया।<br />भयात् त्रातुं दातुं फलमपि च वाञ्छासमधिकम् शरण्ये लोकानां तव हि चरणावेव निपुणौ॥४॥<br />tvadanyaḥ pāṇibhyāmabhayavaradō daivatagaṇaḥ tvamēkā naivāsi prakaṭitavarābhītyabhinayā . <br />bhayāt trātuṃ dātuṃ phalamapi ca vāñchāsamadhikam śaraṇyē lōkānāṃ tava hi caraṇāvēva nipuṇau .. 4 .. | बहत्येनं शौरिः कथमपि सहस्रेण शिरसाम् हरः सङ्क्षुद्यैनं भजति भसितोद्धूलनविधिम्॥२॥<br /> | ||
tanīyāṃsaṃ pāṃsuṃ tava caraṇapaṅkēruhabhavam viriñciḥ sañcinvan viracayati lōkānavikalam . <br /> | |||
हरिस्त्वामाराध्य प्रणतजनसौभाग्यजननीम् पुरा नारी भूत्वा पुररिपुमपि क्षोभमनयत्।<br />स्मरोऽपि त्वां नत्वा रतिनयनलेह्येन वपुषा मुनीनामप्यन्तः प्रभवति हि मोहाय महताम्॥५॥<br />haristvāmārādhya praṇatajanasaubhāgyajananīm purā nārī bhūtvā puraripumapi kṣōbhamanayat . <br />smarō'pi tvāṃ natvā ratinayanalēhyēna vapuṣā munīnāmapyantaḥ prabhavati hi mōhāya mahatām .. 5 .. | bahatyēnaṃ śauriḥ kathamapi sahasrēṇa śirasām haraḥ saṅkṣudyainaṃ bhajati bhasitōddhūlanavidhim .. 2 .. | ||
अविद्यानामन्तस्तिमिर-मिहिरद्वीपनगरी जडानां चैतन्य-स्तबक-मकरन्द-स्रुतिझरी।<br /> | |||
दरिद्राणां चिन्तामणिगुणनिका जन्मजलधौ निमग्नानां दंष्ट्रा मुररिपु-वराहस्य भवती॥३॥<br /> | |||
क्वणत्काञ्चीदामा करिकलभकुम्भस्तननता परिक्षीणा मध्ये परिणतशरच्चन्द्रवदना।<br />धनुर्बाणान् पाशं सृणिमपि दधाना करतलैः पुरस्तादास्तां नः पुरमथितुराहोपुरुषिका॥७॥<br />kvaṇatkāñcīdāmā karikalabhakumbhastananatā parikṣīṇā madhyē pariṇataśaraccandravadanā . <br />dhanurbāṇān pāśaṃ sṛṇimapi dadhānā karatalaiḥ purastādāstāṃ naḥ puramathiturāhōpuruṣikā .. 7 .. | avidyānāmantastimira-mihiradvīpanagarī jaḍānāṃ caitanya-stabaka-makaranda-srutijharī . <br /> | ||
daridrāṇāṃ cintāmaṇiguṇanikā janmajaladhau nimagnānāṃ daṃṣṭrā muraripu-varāhasya bhavatī .. 3 .. | |||
सुधासिन्धोर्मध्ये सुरविटपिवाटीपरिवृते मणिद्वीपे नीपोपवनवति चिन्तामणिगृहे।<br />शिवाकारे मञ्चे परमशिवपर्यङ्कनिलयाम् भजन्ति त्वां धन्याः कतिचन चिदानन्दलहरीम्॥८॥<br />sudhāsindhōrmadhyē suraviṭapivāṭīparivṛtē maṇidvīpē nīpōpavanavati cintāmaṇigṛhē . <br />śivākārē mañcē paramaśivaparyaṅkanilayām bhajanti tvāṃ dhanyāḥ katicana cidānandalaharīm .. 8 .. | |||
त्वदन्यः पाणिभ्यामभयवरदो दैवतगणः त्वमेका नैवासि प्रकटितवराभीत्यभिनया।<br /> | |||
भयात् त्रातुं दातुं फलमपि च वाञ्छासमधिकम् शरण्ये लोकानां तव हि चरणावेव निपुणौ॥४॥<br /> | |||
tvadanyaḥ pāṇibhyāmabhayavaradō daivatagaṇaḥ tvamēkā naivāsi prakaṭitavarābhītyabhinayā . <br /> | |||
सुधाधारासारैश्चरणयुगलान्तर्विगलितैः प्रपञ्चं सिञ्चन्ती पुनरपि रसाम्नायमहसः।<br />अवाप्य स्वां भूमिं भुजगनिभमध्युष्टवलयम् स्वमात्मानं कृत्वा स्वपिषि कुलकुण्डे कुहरिणि॥१०॥<br />Sudhādhārāsāraiścaraṇayugalāntarvigalitaiḥ prapañcaṃ siñcantī punarapi rasāmnāyamahasaḥ . <br />avāpya svāṃ bhūmiṃ bhujaganibhamadhyuṣṭavalayam svamātmānaṃ kṛtvā svapiṣi kulakuṇḍē kuhariṇi .. 10 .. | bhayāt trātuṃ dātuṃ phalamapi ca vāñchāsamadhikam śaraṇyē lōkānāṃ tava hi caraṇāvēva nipuṇau .. 4 .. | ||
चतुर्भिः श्रीकण्ठैः शिवयुवतिभिः पञ्चभिरपि प्रभिन्नाभिः शम्भोर्नवभिरपि मूलप्रकृतिभिः।<br />चतुश्चत्वारिंशद्वसुदलकलाश्रत्रिवलय त्रिरेखाभिः सार्धं तव शरणकोणाः परिणताः॥११॥<br />caturbhiḥ śrīkaṇṭhaiḥ śivayuvatibhiḥ pañcabhirapi prabhinnābhiḥ śambhōrnavabhirapi mūlaprakṛtibhiḥ . <br />catuścatvāriṃśadvasudalakalāśratrivalaya trirēkhābhiḥ sārdhaṃ tava śaraṇakōṇāḥ pariṇatāḥ .. 11 .. | हरिस्त्वामाराध्य प्रणतजनसौभाग्यजननीम् पुरा नारी भूत्वा पुररिपुमपि क्षोभमनयत्।<br /> | ||
स्मरोऽपि त्वां नत्वा रतिनयनलेह्येन वपुषा मुनीनामप्यन्तः प्रभवति हि मोहाय महताम्॥५॥<br /> | |||
त्वदीयं सौन्दर्यं तुहिनगिरिकन्ये तुलयितुम् कवीन्द्राः कल्पन्ते कथमपि विरिञ्चिप्रभृतयः।<br />यदालोकौत्सुक्यादमरललना यान्ति मनसा तपोभिर्दुष्प्रापामपि गिरिशसायुज्यपदवीम्॥१२॥<br />tvadīyaṃ saundaryaṃ tuhinagirikanyē tulayitum kavīndrāḥ kalpantē kathamapi viriñciprabhṛtayaḥ . <br />yadālōkautsukyādamaralalanā yānti manasā tapōbhirduṣprāpāmapi giriśasāyujyapadavīm .. 12 .. | haristvāmārādhya praṇatajanasaubhāgyajananīm purā nārī bhūtvā puraripumapi kṣōbhamanayat . <br /> | ||
smarō'pi tvāṃ natvā ratinayanalēhyēna vapuṣā munīnāmapyantaḥ prabhavati hi mōhāya mahatām .. 5 .. | |||
नरं वर्षीयांसं नयनविरसं नर्मसु जडम् तवापाङ्गालोके पतितमनुधावन्ति शतशः।<br />गलद्वेणीबन्धाः कुचकलशविस्रस्तसिचया हठात् त्रुट्यत्काञ्च्यो विगलितदुकूला युवतयः॥१३॥<br />naraṃ varṣīyāṃsaṃ nayanavirasaṃ narmasu jaḍam tavāpāṅgālōkē patitamanudhāvanti śataśaḥ . <br />galadvēṇībandhāḥ kucakalaśavisrastasicayā haṭhāt truṭyatkāñcyō vigalitadukūlā yuvatayaḥ .. 13 .. | |||
धनुः पौष्पं मौर्वी मधुकरमयी पञ्च विशिखाः वसन्तः सामन्तो मलयमरुदायोधनरथः।<br /> | |||
क्षितौ षट्पञ्चाशद्-द्विसमधिकपञ्चाशदुदके हुताशे द्वाषष्टिश्चतुरधिकपञ्चाशदनिले।<br />दिवि द्विष्षट्त्रिंशन्मनसि च चतुष्षष्टिरिति ये मयूखास्तेषामप्युपरि तव पादाम्बुजयुगम्॥१४॥<br />kṣitau ṣaṭpañcāśad-dvisamadhikapañcāśadudakē hutāśē dvāṣaṣṭiścaturadhikapañcāśadanilē . <br />divi dviṣṣaṭtriṃśanmanasi ca catuṣṣaṣṭiriti yē mayūkhāstēṣāmapyupari tava pādāmbujayugam .. 14 .. | तथाप्येकः सर्वं हिमगिरिसुते कामपि कृपाम् अपाङ्गात्ते लब्ध्वा जगदिद-मनङ्गो विजयते॥६॥<br /> | ||
dhanuḥ pauṣpaṃ maurvī madhukaramayī pañca viśikhāḥ vasantaḥ sāmantō malayamarudāyōdhanarathaḥ . <br /> | |||
शरज्ज्योत्स्नाशुद्धां शशियुतजटाजूटमुकुटाम् वरत्रासत्राणस्फटिकघुटिकापुस्तककराम्।<br />सकृन्नत्वां नत्वा कथमिव सतां सन्निदधते मधुक्षीरद्राक्षामधुरिमधुरीणाः कणितयः॥१५॥<br />śarajjyōtsnāśuddhāṃ śaśiyutajaṭājūṭamukuṭām varatrāsatrāṇasphaṭikaghuṭikāpustakakarām . <br />sakṛnnatvāṃ natvā kathamiva satāṃ sannidadhatē madhukṣīradrākṣāmadhurimadhurīṇāḥ kaṇitayaḥ .. 15 .. | tathāpyēkaḥ sarvaṃ himagirisutē kāmapi kṛpām apāṅgāttē labdhvā jagadida-manaṅgō vijayatē .. 6 .. | ||
कवीन्द्राणां चेतःकमलवनबालातपरुचिम् भजन्ते ये सन्तः कतिचिदरुणामेव भवतीम्।<br />विरिञ्चिप्रेयस्यास्तरुणतरशृङ्गारलहरी गभीराभिर्वाग्भिर्विदधति सतांरञ्जनममी॥१६॥<br />kavīndrāṇāṃ cētaḥkamalavanabālātaparucim bhajantē yē santaḥ katicidaruṇāmēva bhavatīm . <br />viriñciprēyasyāstaruṇataraśṛṅgāralaharī gabhīrābhirvāgbhirvidadhati satāṃrañjanamamī .. 16 .. | क्वणत्काञ्चीदामा करिकलभकुम्भस्तननता परिक्षीणा मध्ये परिणतशरच्चन्द्रवदना।<br /> | ||
धनुर्बाणान् पाशं सृणिमपि दधाना करतलैः पुरस्तादास्तां नः पुरमथितुराहोपुरुषिका॥७॥<br /> | |||
सवित्रीभिर्वाचां शशिमणिशिलाभङ्गरुचिभिः वशिन्याद्याभिस्त्वां सह जननि सञ्चिन्तयति यः।<br />स कर्ता काव्यानां भवति महतां भङ्गिरुचिभिः वचोभिर्वाग्देवीवदनकमलामोदमधुरैः॥१७॥<br />savitrībhirvācāṃ śaśimaṇiśilābhaṅgarucibhiḥ vaśinyādyābhistvāṃ saha janani sañcintayati yaḥ . <br />sa kartā kāvyānāṃ bhavati mahatāṃ bhaṅgirucibhiḥ vacōbhirvāgdēvīvadanakamalāmōdamadhuraiḥ .. 17 .. | kvaṇatkāñcīdāmā karikalabhakumbhastananatā parikṣīṇā madhyē pariṇataśaraccandravadanā . <br /> | ||
dhanurbāṇān pāśaṃ sṛṇimapi dadhānā karatalaiḥ purastādāstāṃ naḥ puramathiturāhōpuruṣikā .. 7 .. | |||
तनुच्छायाभिस्ते तरुणतरणिश्रीसरणिभिः दिवं सर्वामुर्वीमरुणिमनिमग्नां स्मरति यः।<br />भवन्त्यस्य त्रस्यद्वनहरिणशालीननयनाः सहोर्वश्या वश्याः कति कति न गीर्वाणगणिकाः॥१८॥<br />tanucchāyābhistē taruṇataraṇiśrīsaraṇibhiḥ divaṃ sarvāmurvīmaruṇimanimagnāṃ smarati yaḥ . <br />bhavantyasya trasyadvanahariṇaśālīnanayanāḥ sahōrvaśyā vaśyāḥ kati kati na gīrvāṇagaṇikāḥ .. 18 .. | |||
सुधासिन्धोर्मध्ये सुरविटपिवाटीपरिवृते मणिद्वीपे नीपोपवनवति चिन्तामणिगृहे।<br /> | |||
मुखं बिन्दुं कृत्वा कुचयुगमधस्तस्य तदधो हरार्धं ध्यायेद्योहरमहिषि ते मन्मथकलाम्।<br />स सद्यः सङ्क्षोभं नयति वनिता इत्यतिलघु त्रिलोकीमप्याशु भ्रमयति रवीन्दुस्तनयुगाम्॥१९॥<br />mukhaṃ binduṃ kṛtvā kucayugamadhastasya tadadhō harārdhaṃ dhyāyēdyōharamahiṣi tē manmathakalām . <br />sa sadyaḥ saṅkṣōbhaṃ nayati vanitā ityatilaghu trilōkīmapyāśu bhramayati ravīndustanayugām .. 19 .. | शिवाकारे मञ्चे परमशिवपर्यङ्कनिलयाम् भजन्ति त्वां धन्याः कतिचन चिदानन्दलहरीम्॥८॥<br /> | ||
sudhāsindhōrmadhyē suraviṭapivāṭīparivṛtē maṇidvīpē nīpōpavanavati cintāmaṇigṛhē . <br /> | |||
किरन्तीमङ्गेभ्यः किरणनिकुरम्बामृतरसम् हृदि त्वामाधत्ते हिमकरशिलामूर्तिमिव यः।<br />स सर्पाणां दर्पं शमयति शकुन्ताधिप इव ज्वरप्लुष्टान् दृष्ट्या सुखयति सुधाऽऽसारसिरया॥२०॥<br />kirantīmaṅgēbhyaḥ kiraṇanikurambāmṛtarasam hṛdi tvāmādhattē himakaraśilāmūrtimiva yaḥ . <br />sa sarpāṇāṃ darpaṃ śamayati śakuntādhipa iva jvarapluṣṭān dṛṣṭyā sukhayati sudhā''sārasirayā .. 20 .. | śivākārē mañcē paramaśivaparyaṅkanilayām bhajanti tvāṃ dhanyāḥ katicana cidānandalaharīm .. 8 .. | ||
तटिल्लेखातन्वीं तपनशशिवैश्वानरमयीम् निषण्णां षण्णामप्युपरि कमलानां तव कलाम्।<br />महापद्माटव्यां मृदितमलमायेन मनसा महान्तः पश्यन्तो दधति परमाह्लादलहरीम्॥२१॥<br />taṭillēkhātanvīṃ tapanaśaśivaiśvānaramayīm niṣaṇṇāṃ ṣaṇṇāmapyupari kamalānāṃ tava kalām . <br />mahāpadmāṭavyāṃ mṛditamalamāyēna manasā mahāntaḥ paśyantō dadhati paramāhlādalaharīm .. 21 .. | महीं मूलाधारे कमपि मणिपूरे हुतवहम् स्थितं स्वाधिष्ठाने हृदि मरुतमाकाशमुपरि।<br /> | ||
मनोऽपि भ्रूमध्ये सकलमपि भित्वा कुलपथम् सहस्रारे पद्मे सह रहसि पत्या विहरसे॥९॥<br /> | |||
भवानि त्वं दासे मयि वितर दृष्टिं सकरुणाम् इति स्तोतुं वाञ्छन् कथयति भवानि त्वमिति यः।<br />तदैव त्वं तस्मै दिशसि निजसायुज्यपदवीं मुकुन्दब्रह्मेन्द्रस्फुटमुकुटनीराजितपदाम्॥२२॥<br />bhavāni tvaṃ dāsē mayi vitara dṛṣṭiṃ sakaruṇām iti stōtuṃ vāñchan kathayati bhavāni tvamiti yaḥ . <br />tadaiva tvaṃ tasmai diśasi nijasāyujyapadavīṃ mukundabrahmēndrasphuṭamukuṭanīrājitapadām .. 22 .. | mahīṃ mūlādhārē kamapi maṇipūrē hutavaham sthitaṃ svādhiṣṭhānē hṛdi marutamākāśamupari . <br /> | ||
manō'pi bhrūmadhyē sakalamapi bhitvā kulapatham sahasrārē padmē saha rahasi patyā viharasē .. 9 .. | |||
त्वया हृत्वा वामं वपुरपरितृप्तेन मनसा शरीरार्धं शम्भोरपरमपि शङ्के हृतमभूत्।<br />यदेतत्त्वद्रूपं सकलमरुणाभं त्रिनयनम् कुचाभ्यामानम्रं कुटिलशशिचूडालमुकुटम्॥२३॥<br />tvayā hṛtvā vāmaṃ vapuraparitṛptēna manasā śarīrārdhaṃ śambhōraparamapi śaṅkē hṛtamabhūt . <br />yadētattvadrūpaṃ sakalamaruṇābhaṃ trinayanam kucābhyāmānamraṃ kuṭilaśaśicūḍālamukuṭam .. 23 .. | |||
सुधाधारासारैश्चरणयुगलान्तर्विगलितैः प्रपञ्चं सिञ्चन्ती पुनरपि रसाम्नायमहसः।<br /> | |||
जगत्सूते धाता हरिरवति रुद्रः क्षपयते तिरस्कुर्वन्नेतत्स्वमपि वपुरीशस्तिरयति।<br />सदापूर्वः सर्वं तदिदमनुगृह्णाति च शिवः तवऽऽज्ञामालम्ब्य क्षणचलितयोर्भ्रूलतिकयोः॥२४॥<br />jagatsūtē dhātā hariravati rudraḥ kṣapayatē tiraskurvannētatsvamapi vapurīśastirayati . <br />sadāpūrvaḥ sarvaṃ tadidamanugṛhṇāti ca śivaḥ tava''jñāmālambya kṣaṇacalitayōrbhrūlatikayōḥ .. 24 .. | अवाप्य स्वां भूमिं भुजगनिभमध्युष्टवलयम् स्वमात्मानं कृत्वा स्वपिषि कुलकुण्डे कुहरिणि॥१०॥<br /> | ||
Sudhādhārāsāraiścaraṇayugalāntarvigalitaiḥ prapañcaṃ siñcantī punarapi rasāmnāyamahasaḥ . <br /> | |||
त्रयाणां देवानां त्रिगुणजनितानां तव शिवे भवेत् पूजा पूजा तव चरणयोर्या विरचिता।<br />तथा हि त्वत्पादोद्वहनमणिपीठस्य निकटे स्थिता ह्येते शश्वन् मुकुलितकरोत्तंसमकुटाः॥२५॥<br />trayāṇāṃ dēvānāṃ triguṇajanitānāṃ tava śivē bhavēt pūjā pūjā tava caraṇayōryā viracitā . <br />tathā hi tvatpādōdvahanamaṇipīṭhasya nikaṭē sthitā hyētē śaśvan mukulitakarōttaṃsamakuṭāḥ .. 25 .. | avāpya svāṃ bhūmiṃ bhujaganibhamadhyuṣṭavalayam svamātmānaṃ kṛtvā svapiṣi kulakuṇḍē kuhariṇi .. 10 .. | ||
विरिञ्चिः पञ्चत्वं व्रजति हरिराप्नोति विरतिम् विनाशं कीनाशो भजति धनदो याति निधनम्।<br />वितन्द्री माहेन्द्री विततिरपि सम्मीलित-दृशां महासंहारेऽस्मिन् विहरति सति त्वत्पतिरसौ॥२६॥<br />viriñciḥ pañcatvaṃ vrajati harirāpnōti viratim vināśaṃ kīnāśō bhajati dhanadō yāti nidhanam . <br />vitandrī māhēndrī vitatirapi sammīlita-dṛśāṃ mahāsaṃhārē'smin viharati sati tvatpatirasau .. 26 .. | चतुर्भिः श्रीकण्ठैः शिवयुवतिभिः पञ्चभिरपि प्रभिन्नाभिः शम्भोर्नवभिरपि मूलप्रकृतिभिः।<br /> | ||
चतुश्चत्वारिंशद्वसुदलकलाश्रत्रिवलय त्रिरेखाभिः सार्धं तव शरणकोणाः परिणताः॥११॥<br /> | |||
जपो जल्पः शिल्पं सकलमपि मुद्राविरचना गतिः प्रादक्षिण्यक्रमणमशनाद्याहुतिविधिः।<br />प्रणामः संवेशस्सुखमखिलमात्मार्पणदृशा सपर्यापर्यायस्तव भवतु यन्मे विलसितम्॥२७॥<br />japō jalpaḥ śilpaṃ sakalamapi mudrāviracanā gatiḥ prādakṣiṇyakramaṇamaśanādyāhutividhiḥ . <br />praṇāmaḥ saṃvēśassukhamakhilamātmārpaṇadṛśā saparyāparyāyastava bhavatu yanmē vilasitam .. 27 .. | caturbhiḥ śrīkaṇṭhaiḥ śivayuvatibhiḥ pañcabhirapi prabhinnābhiḥ śambhōrnavabhirapi mūlaprakṛtibhiḥ . <br /> | ||
catuścatvāriṃśadvasudalakalāśratrivalaya trirēkhābhiḥ sārdhaṃ tava śaraṇakōṇāḥ pariṇatāḥ .. 11 .. | |||
सुधामप्यास्वाद्य प्रतिभयजरामृत्युहरिणीम् विपद्यन्ते विश्वे विधिशतमखाद्या दिविषदः।<br />कराळं यत्क्ष्वेळं कबलितवतः कालकलना न शम्भोस्तन्मूलं तव जननि ताटङ्कमहिमा॥२८॥<br />sudhāmapyāsvādya pratibhayajarāmṛtyuhariṇīm vipadyantē viśvē vidhiśatamakhādyā diviṣadaḥ . <br />karāḷaṃ yatkṣvēḷaṃ kabalitavataḥ kālakalanā na śambhōstanmūlaṃ tava janani tāṭaṅkamahimā .. 28 .. | |||
त्वदीयं सौन्दर्यं तुहिनगिरिकन्ये तुलयितुम् कवीन्द्राः कल्पन्ते कथमपि विरिञ्चिप्रभृतयः।<br /> | |||
किरीटं वैरिञ्चं परिहर पुरः कैटभभिदः कठोरे कोटीरे स्खलसि जहि जम्भारिमकुटम्।<br />प्रणम्रेष्वेतेषु प्रसभमुपयातस्य भवनम् भवस्याभ्युत्थाने तव परिजनोक्तिर्विजयते॥२९॥<br />kirīṭaṃ vairiñcaṃ parihara puraḥ kaiṭabhabhidaḥ kaṭhōrē kōṭīrē skhalasi jahi jambhārimakuṭam . <br />praṇamrēṣvētēṣu prasabhamupayātasya bhavanam bhavasyābhyutthānē tava parijanōktirvijayatē .. 29 .. | यदालोकौत्सुक्यादमरललना यान्ति मनसा तपोभिर्दुष्प्रापामपि गिरिशसायुज्यपदवीम्॥१२॥<br /> | ||
tvadīyaṃ saundaryaṃ tuhinagirikanyē tulayitum kavīndrāḥ kalpantē kathamapi viriñciprabhṛtayaḥ . <br /> | |||
स्वदेहोद्भूताभिर्घृणिभिरणिमाऽऽद्याभिरभितो निषेव्ये नित्ये त्वामिति सदा भावयति यः।<br />किमाश्चर्यं तस्य त्रिनयनसमृद्धिं तृणयतो महासंवर्ताग्निर्विरचयति नीराजनविधिम्॥३०॥<br />svadēhōdbhūtābhirghṛṇibhiraṇimā''dyābhirabhitō niṣēvyē nityē tvāmiti sadā bhāvayati yaḥ . <br />kimāścaryaṃ tasya trinayanasamṛddhiṃ tṛṇayatō mahāsaṃvartāgnirviracayati nīrājanavidhim .. 30 .. | yadālōkautsukyādamaralalanā yānti manasā tapōbhirduṣprāpāmapi giriśasāyujyapadavīm .. 12 .. | ||
चतुष्षष्ट्या तन्त्रैः सकलमतिसन्धाय भुवनम् स्थितस्तत् तत् सिद्धिप्रसवपरतन्त्रैः पशुपतिः।<br />पुनस्त्वन्निर्बन्धादखिलपुरुषार्थैकघटना स्वतन्त्रं ते तन्त्रं क्षितितलमवातीतरदिदम्॥३१॥<br />catuṣṣaṣṭyā tantraiḥ sakalamatisandhāya bhuvanam sthitastat tat siddhiprasavaparatantraiḥ paśupatiḥ . <br />punastvannirbandhādakhilapuruṣārthaikaghaṭanā svatantraṃ tē tantraṃ kṣititalamavātītaradidam .. 31 .. | नरं वर्षीयांसं नयनविरसं नर्मसु जडम् तवापाङ्गालोके पतितमनुधावन्ति शतशः।<br /> | ||
गलद्वेणीबन्धाः कुचकलशविस्रस्तसिचया हठात् त्रुट्यत्काञ्च्यो विगलितदुकूला युवतयः॥१३॥<br /> | |||
शिवः शक्तिः कामः क्षितिरथ रविः शीतकिरणः स्मरो हंसः शक्रस्तदनु च परामारहरयः।<br />अमी हृल्लेखाभिस्तिसृभिरवसानेषु घटिता भजन्ते वर्णास्ते तव जननि नामावयवताम्॥३२॥<br />śivaḥ śaktiḥ kāmaḥ kṣitiratha raviḥ śītakiraṇaḥ smarō haṃsaḥ śakrastadanu ca parāmāraharayaḥ . <br />amī hṛllēkhābhistisṛbhiravasānēṣu ghaṭitā bhajantē varṇāstē tava janani nāmāvayavatām .. 32 .. | naraṃ varṣīyāṃsaṃ nayanavirasaṃ narmasu jaḍam tavāpāṅgālōkē patitamanudhāvanti śataśaḥ . <br /> | ||
galadvēṇībandhāḥ kucakalaśavisrastasicayā haṭhāt truṭyatkāñcyō vigalitadukūlā yuvatayaḥ .. 13 .. | |||
स्मरं योनिं लक्ष्मीं त्रितयमिदमादौ तव मनोः निधायैके नित्ये निरवधिमहाभोगरसिकाः।<br />भजन्ति त्वां चिन्तामणिगुणनिबद्धाक्षवलयाः शिवाऽग्नौ जुह्वन्तः सुरभिघृतधाराऽऽहुतिशतैः॥३३॥<br />smaraṃ yōniṃ lakṣmīṃ tritayamidamādau tava manōḥ nidhāyaikē nityē niravadhimahābhōgarasikāḥ . <br />bhajanti tvāṃ cintāmaṇiguṇanibaddhākṣavalayāḥ śivā'gnau juhvantaḥ surabhighṛtadhārā''hutiśataiḥ .. 33 .. | |||
क्षितौ षट्पञ्चाशद्-द्विसमधिकपञ्चाशदुदके हुताशे द्वाषष्टिश्चतुरधिकपञ्चाशदनिले।<br /> | |||
शरीरं त्वं शम्भोः शशिमिहिरवक्षोरुहयुगम् तवात्मानं मन्ये भगवति नवात्मानमनघम्।<br />अतः शेषः शेषीत्ययमुभयसाधारणतया स्थितः संबन्धो वां समरसपरानन्दपरयोः॥३४॥<br />śarīraṃ tvaṃ śambhōḥ śaśimihiravakṣōruhayugam tavātmānaṃ manyē bhagavati navātmānamanagham . <br />ataḥ śēṣaḥ śēṣītyayamubhayasādhāraṇatayā sthitaḥ saṃbandhō vāṃ samarasaparānandaparayōḥ .. 34 .. | दिवि द्विष्षट्त्रिंशन्मनसि च चतुष्षष्टिरिति ये मयूखास्तेषामप्युपरि तव पादाम्बुजयुगम्॥१४॥<br /> | ||
kṣitau ṣaṭpañcāśad-dvisamadhikapañcāśadudakē hutāśē dvāṣaṣṭiścaturadhikapañcāśadanilē . <br /> | |||
मनस्त्वं व्योम त्वं मरुदसि मरुत्सारथिरसि त्वमापस्त्वं भूमिस्त्वयि परिणतायां न हि परम्।<br />त्वमेव स्वात्मानं परिणमयितुं विश्ववपुषा चिदानन्दाकारं शिवयुवति भावेन बिभृषे॥३५॥<br />manastvaṃ vyōma tvaṃ marudasi marutsārathirasi tvamāpastvaṃ bhūmistvayi pariṇatāyāṃ na hi param . <br />tvamēva svātmānaṃ pariṇamayituṃ viśvavapuṣā cidānandākāraṃ śivayuvati bhāvēna bibhṛṣē .. 35 .. | divi dviṣṣaṭtriṃśanmanasi ca catuṣṣaṣṭiriti yē mayūkhāstēṣāmapyupari tava pādāmbujayugam .. 14 .. | ||
तवाज्ञाचक्रस्थं तपनशशिकोटिद्युतिधरम् परं शम्भुं वन्दे परिमिलितपार्श्वं परचिता।<br />यमाराध्यन् भक्त्या रविशशिशुचीनामविषये निरालोकेऽलोके निवसति हि भालोकभवने॥३६॥<br />tavājñācakrasthaṃ tapanaśaśikōṭidyutidharam paraṃ śambhuṃ vandē parimilitapārśvaṃ paracitā . <br />yamārādhyan bhaktyā raviśaśiśucīnāmaviṣayē nirālōkē'lōkē nivasati hi bhālōkabhavanē .. 36 .. | शरज्ज्योत्स्नाशुद्धां शशियुतजटाजूटमुकुटाम् वरत्रासत्राणस्फटिकघुटिकापुस्तककराम्।<br /> | ||
सकृन्नत्वां नत्वा कथमिव सतां सन्निदधते मधुक्षीरद्राक्षामधुरिमधुरीणाः कणितयः॥१५॥<br /> | |||
विशुद्धौ ते शुद्धस्फटिकविशदं व्योमजनकम् शिवं सेवे देवीमपि शिवसमानव्यवसिताम्।<br />ययोः कान्त्या यान्त्या शशिकिरणसारूप्यसरणिम् विधूतान्तर्ध्वान्ताविलसति चकोरीव जगती॥३७॥<br />viśuddhau tē śuddhasphaṭikaviśadaṃ vyōmajanakam śivaṃ sēvē dēvīmapi śivasamānavyavasitām . <br />yayōḥ kāntyā yāntyā śaśikiraṇasārūpyasaraṇim vidhūtāntardhvāntāvilasati cakōrīva jagatī .. 37 .. | śarajjyōtsnāśuddhāṃ śaśiyutajaṭājūṭamukuṭām varatrāsatrāṇasphaṭikaghuṭikāpustakakarām . <br /> | ||
sakṛnnatvāṃ natvā kathamiva satāṃ sannidadhatē madhukṣīradrākṣāmadhurimadhurīṇāḥ kaṇitayaḥ .. 15 .. | |||
समुन्मीलत् संवित् कमलमकरन्दैकरसिकम् भजे हंसद्वन्द्वं किमपि महतां मानसचरम्।<br />यदालापादष्टादशगुणितविद्यापरिणतिः यदादत्ते दोषाद्-गुणमखिलमद्भ्यः पय इव॥३८॥<br />samunmīlat saṃvit kamalamakarandaikarasikam bhajē haṃsadvandvaṃ kimapi mahatāṃ mānasacaram . <br />yadālāpādaṣṭādaśaguṇitavidyāpariṇatiḥ yadādattē dōṣād-guṇamakhilamadbhyaḥ paya iva .. 38 .. | |||
कवीन्द्राणां चेतःकमलवनबालातपरुचिम् भजन्ते ये सन्तः कतिचिदरुणामेव भवतीम्।<br /> | |||
तव स्वाधिष्ठाने हुतवहमधिष्ठाय निरतम् तमीडे संवर्तं जननि महतीं तां च समयाम्।<br />यदालोके लोकान् दहति महति क्रोधकलिते दयार्द्रा यद्दृष्टिः शिशिरमुपचारं रचयति॥३९॥<br />tava svādhiṣṭhānē hutavahamadhiṣṭhāya niratam tamīḍē saṃvartaṃ janani mahatīṃ tāṃ ca samayām . <br />yadālōkē lōkān dahati mahati krōdhakalitē dayārdrā yaddṛṣṭiḥ śiśiramupacāraṃ racayati .. 39 .. | विरिञ्चिप्रेयस्यास्तरुणतरशृङ्गारलहरी गभीराभिर्वाग्भिर्विदधति सतांरञ्जनममी॥१६॥<br /> | ||
kavīndrāṇāṃ cētaḥkamalavanabālātaparucim bhajantē yē santaḥ katicidaruṇāmēva bhavatīm . <br /> | |||
तटित्त्वन्तं शक्त्या तिमिरपरिपन्थिस्फुरणया स्फुरन्नानारत्नाभरणपरिणद्धेन्द्रधनुषम्।<br />तव श्यामं मेघं कमपि मणिपूरैकशरणं निषेवे वर्षन्तं हरमिहिरतप्तं त्रिभुवनम्॥४०॥<br />taṭittvantaṃ śaktyā timiraparipanthisphuraṇayā sphurannānāratnābharaṇapariṇaddhēndradhanuṣam . <br />tava śyāmaṃ mēghaṃ kamapi maṇipūraikaśaraṇaṃ niṣēvē varṣantaṃ haramihirataptaṃ tribhuvanam .. 40 .. | viriñciprēyasyāstaruṇataraśṛṅgāralaharī gabhīrābhirvāgbhirvidadhati satāṃrañjanamamī .. 16 .. | ||
तवाधारे मूले सह समयया लास्यपरया नवात्मानं मन्ये नवरसमहाताण्डवनटम्।<br />उभाभ्यामेताभ्यामुदयविधिमुद्दिश्य दयया सनाथाभ्यां जज्ञे जनकजननीमज्जगदिदम्॥४१॥<br />tavādhārē mūlē saha samayayā lāsyaparayā navātmānaṃ manyē navarasamahātāṇḍavanaṭam . <br />ubhābhyāmētābhyāmudayavidhimuddiśya dayayā sanāthābhyāṃ jajñē janakajananīmajjagadidam .. 41 . | सवित्रीभिर्वाचां शशिमणिशिलाभङ्गरुचिभिः वशिन्याद्याभिस्त्वां सह जननि सञ्चिन्तयति यः।<br /> | ||
स कर्ता काव्यानां भवति महतां भङ्गिरुचिभिः वचोभिर्वाग्देवीवदनकमलामोदमधुरैः॥१७॥<br /> | |||
savitrībhirvācāṃ śaśimaṇiśilābhaṅgarucibhiḥ vaśinyādyābhistvāṃ saha janani sañcintayati yaḥ . <br /> | |||
sa kartā kāvyānāṃ bhavati mahatāṃ bhaṅgirucibhiḥ vacōbhirvāgdēvīvadanakamalāmōdamadhuraiḥ .. 17 .. | |||
तनुच्छायाभिस्ते तरुणतरणिश्रीसरणिभिः दिवं सर्वामुर्वीमरुणिमनिमग्नां स्मरति यः।<br /> | |||
भवन्त्यस्य त्रस्यद्वनहरिणशालीननयनाः सहोर्वश्या वश्याः कति कति न गीर्वाणगणिकाः॥१८॥<br /> | |||
tanucchāyābhistē taruṇataraṇiśrīsaraṇibhiḥ divaṃ sarvāmurvīmaruṇimanimagnāṃ smarati yaḥ . <br /> | |||
bhavantyasya trasyadvanahariṇaśālīnanayanāḥ sahōrvaśyā vaśyāḥ kati kati na gīrvāṇagaṇikāḥ .. 18 .. | |||
मुखं बिन्दुं कृत्वा कुचयुगमधस्तस्य तदधो हरार्धं ध्यायेद्योहरमहिषि ते मन्मथकलाम्।<br /> | |||
स सद्यः सङ्क्षोभं नयति वनिता इत्यतिलघु त्रिलोकीमप्याशु भ्रमयति रवीन्दुस्तनयुगाम्॥१९॥<br /> | |||
mukhaṃ binduṃ kṛtvā kucayugamadhastasya tadadhō harārdhaṃ dhyāyēdyōharamahiṣi tē manmathakalām . <br /> | |||
sa sadyaḥ saṅkṣōbhaṃ nayati vanitā ityatilaghu trilōkīmapyāśu bhramayati ravīndustanayugām .. 19 .. | |||
किरन्तीमङ्गेभ्यः किरणनिकुरम्बामृतरसम् हृदि त्वामाधत्ते हिमकरशिलामूर्तिमिव यः।<br /> | |||
स सर्पाणां दर्पं शमयति शकुन्ताधिप इव ज्वरप्लुष्टान् दृष्ट्या सुखयति सुधाऽऽसारसिरया॥२०॥<br /> | |||
kirantīmaṅgēbhyaḥ kiraṇanikurambāmṛtarasam hṛdi tvāmādhattē himakaraśilāmūrtimiva yaḥ . <br /> | |||
sa sarpāṇāṃ darpaṃ śamayati śakuntādhipa iva jvarapluṣṭān dṛṣṭyā sukhayati sudhā''sārasirayā .. 20 .. | |||
तटिल्लेखातन्वीं तपनशशिवैश्वानरमयीम् निषण्णां षण्णामप्युपरि कमलानां तव कलाम्।<br /> | |||
महापद्माटव्यां मृदितमलमायेन मनसा महान्तः पश्यन्तो दधति परमाह्लादलहरीम्॥२१॥<br /> | |||
taṭillēkhātanvīṃ tapanaśaśivaiśvānaramayīm niṣaṇṇāṃ ṣaṇṇāmapyupari kamalānāṃ tava kalām . <br /> | |||
mahāpadmāṭavyāṃ mṛditamalamāyēna manasā mahāntaḥ paśyantō dadhati paramāhlādalaharīm .. 21 .. | |||
भवानि त्वं दासे मयि वितर दृष्टिं सकरुणाम् इति स्तोतुं वाञ्छन् कथयति भवानि त्वमिति यः।<br /> | |||
तदैव त्वं तस्मै दिशसि निजसायुज्यपदवीं मुकुन्दब्रह्मेन्द्रस्फुटमुकुटनीराजितपदाम्॥२२॥<br /> | |||
bhavāni tvaṃ dāsē mayi vitara dṛṣṭiṃ sakaruṇām iti stōtuṃ vāñchan kathayati bhavāni tvamiti yaḥ . <br /> | |||
tadaiva tvaṃ tasmai diśasi nijasāyujyapadavīṃ mukundabrahmēndrasphuṭamukuṭanīrājitapadām .. 22 .. | |||
त्वया हृत्वा वामं वपुरपरितृप्तेन मनसा शरीरार्धं शम्भोरपरमपि शङ्के हृतमभूत्।<br /> | |||
यदेतत्त्वद्रूपं सकलमरुणाभं त्रिनयनम् कुचाभ्यामानम्रं कुटिलशशिचूडालमुकुटम्॥२३॥<br /> | |||
tvayā hṛtvā vāmaṃ vapuraparitṛptēna manasā śarīrārdhaṃ śambhōraparamapi śaṅkē hṛtamabhūt . <br /> | |||
yadētattvadrūpaṃ sakalamaruṇābhaṃ trinayanam kucābhyāmānamraṃ kuṭilaśaśicūḍālamukuṭam .. 23 .. | |||
जगत्सूते धाता हरिरवति रुद्रः क्षपयते तिरस्कुर्वन्नेतत्स्वमपि वपुरीशस्तिरयति।<br /> | |||
सदापूर्वः सर्वं तदिदमनुगृह्णाति च शिवः तवऽऽज्ञामालम्ब्य क्षणचलितयोर्भ्रूलतिकयोः॥२४॥<br /> | |||
jagatsūtē dhātā hariravati rudraḥ kṣapayatē tiraskurvannētatsvamapi vapurīśastirayati . <br /> | |||
sadāpūrvaḥ sarvaṃ tadidamanugṛhṇāti ca śivaḥ tava''jñāmālambya kṣaṇacalitayōrbhrūlatikayōḥ .. 24 .. | |||
त्रयाणां देवानां त्रिगुणजनितानां तव शिवे भवेत् पूजा पूजा तव चरणयोर्या विरचिता।<br /> | |||
तथा हि त्वत्पादोद्वहनमणिपीठस्य निकटे स्थिता ह्येते शश्वन् मुकुलितकरोत्तंसमकुटाः॥२५॥<br /> | |||
trayāṇāṃ dēvānāṃ triguṇajanitānāṃ tava śivē bhavēt pūjā pūjā tava caraṇayōryā viracitā . <br /> | |||
tathā hi tvatpādōdvahanamaṇipīṭhasya nikaṭē sthitā hyētē śaśvan mukulitakarōttaṃsamakuṭāḥ .. 25 .. | |||
विरिञ्चिः पञ्चत्वं व्रजति हरिराप्नोति विरतिम् विनाशं कीनाशो भजति धनदो याति निधनम्।<br /> | |||
वितन्द्री माहेन्द्री विततिरपि सम्मीलित-दृशां महासंहारेऽस्मिन् विहरति सति त्वत्पतिरसौ॥२६॥<br /> | |||
viriñciḥ pañcatvaṃ vrajati harirāpnōti viratim vināśaṃ kīnāśō bhajati dhanadō yāti nidhanam . <br /> | |||
vitandrī māhēndrī vitatirapi sammīlita-dṛśāṃ mahāsaṃhārē'smin viharati sati tvatpatirasau .. 26 .. | |||
जपो जल्पः शिल्पं सकलमपि मुद्राविरचना गतिः प्रादक्षिण्यक्रमणमशनाद्याहुतिविधिः।<br /> | |||
प्रणामः संवेशस्सुखमखिलमात्मार्पणदृशा सपर्यापर्यायस्तव भवतु यन्मे विलसितम्॥२७॥<br /> | |||
japō jalpaḥ śilpaṃ sakalamapi mudrāviracanā gatiḥ prādakṣiṇyakramaṇamaśanādyāhutividhiḥ . <br /> | |||
praṇāmaḥ saṃvēśassukhamakhilamātmārpaṇadṛśā saparyāparyāyastava bhavatu yanmē vilasitam .. 27 .. | |||
सुधामप्यास्वाद्य प्रतिभयजरामृत्युहरिणीम् विपद्यन्ते विश्वे विधिशतमखाद्या दिविषदः।<br /> | |||
कराळं यत्क्ष्वेळं कबलितवतः कालकलना न शम्भोस्तन्मूलं तव जननि ताटङ्कमहिमा॥२८॥<br /> | |||
sudhāmapyāsvādya pratibhayajarāmṛtyuhariṇīm vipadyantē viśvē vidhiśatamakhādyā diviṣadaḥ . <br /> | |||
karāḷaṃ yatkṣvēḷaṃ kabalitavataḥ kālakalanā na śambhōstanmūlaṃ tava janani tāṭaṅkamahimā .. 28 .. | |||
किरीटं वैरिञ्चं परिहर पुरः कैटभभिदः कठोरे कोटीरे स्खलसि जहि जम्भारिमकुटम्।<br /> | |||
प्रणम्रेष्वेतेषु प्रसभमुपयातस्य भवनम् भवस्याभ्युत्थाने तव परिजनोक्तिर्विजयते॥२९॥<br /> | |||
kirīṭaṃ vairiñcaṃ parihara puraḥ kaiṭabhabhidaḥ kaṭhōrē kōṭīrē skhalasi jahi jambhārimakuṭam . <br /> | |||
praṇamrēṣvētēṣu prasabhamupayātasya bhavanam bhavasyābhyutthānē tava parijanōktirvijayatē .. 29 .. | |||
स्वदेहोद्भूताभिर्घृणिभिरणिमाऽऽद्याभिरभितो निषेव्ये नित्ये त्वामिति सदा भावयति यः।<br /> | |||
किमाश्चर्यं तस्य त्रिनयनसमृद्धिं तृणयतो महासंवर्ताग्निर्विरचयति नीराजनविधिम्॥३०॥<br /> | |||
svadēhōdbhūtābhirghṛṇibhiraṇimā''dyābhirabhitō niṣēvyē nityē tvāmiti sadā bhāvayati yaḥ . <br /> | |||
kimāścaryaṃ tasya trinayanasamṛddhiṃ tṛṇayatō mahāsaṃvartāgnirviracayati nīrājanavidhim .. 30 .. | |||
चतुष्षष्ट्या तन्त्रैः सकलमतिसन्धाय भुवनम् स्थितस्तत् तत् सिद्धिप्रसवपरतन्त्रैः पशुपतिः।<br /> | |||
पुनस्त्वन्निर्बन्धादखिलपुरुषार्थैकघटना स्वतन्त्रं ते तन्त्रं क्षितितलमवातीतरदिदम्॥३१॥<br /> | |||
catuṣṣaṣṭyā tantraiḥ sakalamatisandhāya bhuvanam sthitastat tat siddhiprasavaparatantraiḥ paśupatiḥ . <br /> | |||
punastvannirbandhādakhilapuruṣārthaikaghaṭanā svatantraṃ tē tantraṃ kṣititalamavātītaradidam .. 31 .. | |||
शिवः शक्तिः कामः क्षितिरथ रविः शीतकिरणः स्मरो हंसः शक्रस्तदनु च परामारहरयः।<br /> | |||
अमी हृल्लेखाभिस्तिसृभिरवसानेषु घटिता भजन्ते वर्णास्ते तव जननि नामावयवताम्॥३२॥<br /> | |||
śivaḥ śaktiḥ kāmaḥ kṣitiratha raviḥ śītakiraṇaḥ smarō haṃsaḥ śakrastadanu ca parāmāraharayaḥ . <br /> | |||
amī hṛllēkhābhistisṛbhiravasānēṣu ghaṭitā bhajantē varṇāstē tava janani nāmāvayavatām .. 32 .. | |||
स्मरं योनिं लक्ष्मीं त्रितयमिदमादौ तव मनोः निधायैके नित्ये निरवधिमहाभोगरसिकाः।<br /> | |||
भजन्ति त्वां चिन्तामणिगुणनिबद्धाक्षवलयाः शिवाऽग्नौ जुह्वन्तः सुरभिघृतधाराऽऽहुतिशतैः॥३३॥<br /> | |||
smaraṃ yōniṃ lakṣmīṃ tritayamidamādau tava manōḥ nidhāyaikē nityē niravadhimahābhōgarasikāḥ . <br /> | |||
bhajanti tvāṃ cintāmaṇiguṇanibaddhākṣavalayāḥ śivā'gnau juhvantaḥ surabhighṛtadhārā''hutiśataiḥ .. 33 .. | |||
शरीरं त्वं शम्भोः शशिमिहिरवक्षोरुहयुगम् तवात्मानं मन्ये भगवति नवात्मानमनघम्।<br /> | |||
अतः शेषः शेषीत्ययमुभयसाधारणतया स्थितः संबन्धो वां समरसपरानन्दपरयोः॥३४॥<br /> | |||
śarīraṃ tvaṃ śambhōḥ śaśimihiravakṣōruhayugam tavātmānaṃ manyē bhagavati navātmānamanagham . <br /> | |||
ataḥ śēṣaḥ śēṣītyayamubhayasādhāraṇatayā sthitaḥ saṃbandhō vāṃ samarasaparānandaparayōḥ .. 34 .. | |||
मनस्त्वं व्योम त्वं मरुदसि मरुत्सारथिरसि त्वमापस्त्वं भूमिस्त्वयि परिणतायां न हि परम्।<br /> | |||
त्वमेव स्वात्मानं परिणमयितुं विश्ववपुषा चिदानन्दाकारं शिवयुवति भावेन बिभृषे॥३५॥<br /> | |||
manastvaṃ vyōma tvaṃ marudasi marutsārathirasi tvamāpastvaṃ bhūmistvayi pariṇatāyāṃ na hi param . <br /> | |||
tvamēva svātmānaṃ pariṇamayituṃ viśvavapuṣā cidānandākāraṃ śivayuvati bhāvēna bibhṛṣē .. 35 .. | |||
तवाज्ञाचक्रस्थं तपनशशिकोटिद्युतिधरम् परं शम्भुं वन्दे परिमिलितपार्श्वं परचिता।<br /> | |||
यमाराध्यन् भक्त्या रविशशिशुचीनामविषये निरालोकेऽलोके निवसति हि भालोकभवने॥३६॥<br /> | |||
tavājñācakrasthaṃ tapanaśaśikōṭidyutidharam paraṃ śambhuṃ vandē parimilitapārśvaṃ paracitā . <br /> | |||
yamārādhyan bhaktyā raviśaśiśucīnāmaviṣayē nirālōkē'lōkē nivasati hi bhālōkabhavanē .. 36 .. | |||
विशुद्धौ ते शुद्धस्फटिकविशदं व्योमजनकम् शिवं सेवे देवीमपि शिवसमानव्यवसिताम्।<br /> | |||
ययोः कान्त्या यान्त्या शशिकिरणसारूप्यसरणिम् विधूतान्तर्ध्वान्ताविलसति चकोरीव जगती॥३७॥<br /> | |||
viśuddhau tē śuddhasphaṭikaviśadaṃ vyōmajanakam śivaṃ sēvē dēvīmapi śivasamānavyavasitām . <br /> | |||
yayōḥ kāntyā yāntyā śaśikiraṇasārūpyasaraṇim vidhūtāntardhvāntāvilasati cakōrīva jagatī .. 37 .. | |||
समुन्मीलत् संवित् कमलमकरन्दैकरसिकम् भजे हंसद्वन्द्वं किमपि महतां मानसचरम्।<br /> | |||
यदालापादष्टादशगुणितविद्यापरिणतिः यदादत्ते दोषाद्-गुणमखिलमद्भ्यः पय इव॥३८॥<br /> | |||
samunmīlat saṃvit kamalamakarandaikarasikam bhajē haṃsadvandvaṃ kimapi mahatāṃ mānasacaram . <br /> | |||
yadālāpādaṣṭādaśaguṇitavidyāpariṇatiḥ yadādattē dōṣād-guṇamakhilamadbhyaḥ paya iva .. 38 .. | |||
तव स्वाधिष्ठाने हुतवहमधिष्ठाय निरतम् तमीडे संवर्तं जननि महतीं तां च समयाम्।<br /> | |||
यदालोके लोकान् दहति महति क्रोधकलिते दयार्द्रा यद्दृष्टिः शिशिरमुपचारं रचयति॥३९॥<br /> | |||
tava svādhiṣṭhānē hutavahamadhiṣṭhāya niratam tamīḍē saṃvartaṃ janani mahatīṃ tāṃ ca samayām . <br /> | |||
yadālōkē lōkān dahati mahati krōdhakalitē dayārdrā yaddṛṣṭiḥ śiśiramupacāraṃ racayati .. 39 .. | |||
तटित्त्वन्तं शक्त्या तिमिरपरिपन्थिस्फुरणया स्फुरन्नानारत्नाभरणपरिणद्धेन्द्रधनुषम्।<br /> | |||
तव श्यामं मेघं कमपि मणिपूरैकशरणं निषेवे वर्षन्तं हरमिहिरतप्तं त्रिभुवनम्॥४०॥<br /> | |||
taṭittvantaṃ śaktyā timiraparipanthisphuraṇayā sphurannānāratnābharaṇapariṇaddhēndradhanuṣam . <br /> | |||
tava śyāmaṃ mēghaṃ kamapi maṇipūraikaśaraṇaṃ niṣēvē varṣantaṃ haramihirataptaṃ tribhuvanam .. 40 .. | |||
तवाधारे मूले सह समयया लास्यपरया नवात्मानं मन्ये नवरसमहाताण्डवनटम्।<br /> | |||
उभाभ्यामेताभ्यामुदयविधिमुद्दिश्य दयया सनाथाभ्यां जज्ञे जनकजननीमज्जगदिदम्॥४१॥<br /> | |||
tavādhārē mūlē saha samayayā lāsyaparayā navātmānaṃ manyē navarasamahātāṇḍavanaṭam . <br /> | |||
ubhābhyāmētābhyāmudayavidhimuddiśya dayayā sanāthābhyāṃ jajñē janakajananīmajjagadidam .. 41 .. | |||
=== Саундарьялахари === | === Саундарьялахари === | ||
'''॥सौन्दर्यलहरी॥'''<br /> | '''॥सौन्दर्यलहरी॥'''<br /> | ||
'''.. saundaryalaharī ..''' | '''.. saundaryalaharī ..''' | ||
गतैर्माणिक्यत्वं गगनमणिभिः सान्द्रघटितम् किरीटं ते हैमं हिमगिरिसुते कीर्तयति यः।<br />स नीडेयच्छायाच्छुरणशबलं चन्द्रशकलम् धनुः शौनासीरं किमिति न निबध्नाति धिषणाम्॥४२॥<br />gatairmāṇikyatvaṃ gaganamaṇibhiḥ sāndraghaṭitam kirīṭaṃ tē haimaṃ himagirisutē kīrtayati yaḥ . <br />sa nīḍēyacchāyācchuraṇaśabalaṃ candraśakalam dhanuḥ śaunāsīraṃ kimiti na nibadhnāti dhiṣaṇām .. 42 .. | गतैर्माणिक्यत्वं गगनमणिभिः सान्द्रघटितम् किरीटं ते हैमं हिमगिरिसुते कीर्तयति यः।<br /> | ||
स नीडेयच्छायाच्छुरणशबलं चन्द्रशकलम् धनुः शौनासीरं किमिति न निबध्नाति धिषणाम्॥४२॥<br /> | |||
धुनोतु ध्वान्तं नस्तुलितदलितेन्दीवरवनम् घनस्निग्धश्लक्ष्णं चिकुरनिकुरम्बं तव शिवे।<br />यदीयं सौरभ्यं सहजमुपलब्धुं सुमनसो वसन्त्यस्मिन् मन्ये वलमथनवाटीविटपिनाम्॥४३॥<br />dhunōtu dhvāntaṃ nastulitadalitēndīvaravanam ghanasnigdhaślakṣṇaṃ cikuranikurambaṃ tava śivē . <br />yadīyaṃ saurabhyaṃ sahajamupalabdhuṃ sumanasō vasantyasmin manyē valamathanavāṭīviṭapinām .. 43 .. | gatairmāṇikyatvaṃ gaganamaṇibhiḥ sāndraghaṭitam kirīṭaṃ tē haimaṃ himagirisutē kīrtayati yaḥ . <br /> | ||
sa nīḍēyacchāyācchuraṇaśabalaṃ candraśakalam dhanuḥ śaunāsīraṃ kimiti na nibadhnāti dhiṣaṇām .. 42 .. | |||
तनोतु क्षेमं नस्तव वदनसौन्दर्यलहरी परीवाहस्रोतःसरणिरिव सीमन्तसरणिः।<br />वहन्ती सिन्दूरं प्रबलकबरीभारतिमिर द्विषां बृन्दैर्बन्दीकृतमिव नवीनार्ककिरणम्॥४४॥<br />tanōtu kṣēmaṃ nastava vadanasaundaryalaharī parīvāhasrōtaḥsaraṇiriva sīmantasaraṇiḥ . <br />vahantī sindūraṃ prabalakabarībhāratimira dviṣāṃ bṛndairbandīkṛtamiva navīnārkakiraṇam .. 44 .. | |||
धुनोतु ध्वान्तं नस्तुलितदलितेन्दीवरवनम् घनस्निग्धश्लक्ष्णं चिकुरनिकुरम्बं तव शिवे।<br /> | |||
अरालैः स्वाभाव्यादलिकलभसश्रीभिरलकैः परीतं ते वक्त्रं परिहसति पङ्केरुहरुचिम्।<br />दरस्मेरे यस्मिन् दशनरुचिकिञ्जल्करुचिरे सुगन्धौ माद्यन्ति स्मरदहनचक्षुर्मधुलिहः॥४५॥<br />arālaiḥ svābhāvyādalikalabhasaśrībhiralakaiḥ parītaṃ tē vaktraṃ parihasati paṅkēruharucim . <br />darasmērē yasmin daśanarucikiñjalkarucirē sugandhau mādyanti smaradahanacakṣurmadhulihaḥ .. 45 .. | यदीयं सौरभ्यं सहजमुपलब्धुं सुमनसो वसन्त्यस्मिन् मन्ये वलमथनवाटीविटपिनाम्॥४३॥<br /> | ||
dhunōtu dhvāntaṃ nastulitadalitēndīvaravanam ghanasnigdhaślakṣṇaṃ cikuranikurambaṃ tava śivē . <br /> | |||
ललाटं लावण्यद्युतिविमलमाभाति तव यत् द्वितीयं तन्मन्ये मकुटघटितं चन्द्रशकलम्।<br />विपर्यासन्यासादुभयमपि सम्भूय च मिथः सुधालेपस्यूतिः परिणमति राकाहिमकरः॥४६॥<br />lalāṭaṃ lāvaṇyadyutivimalamābhāti tava yat dvitīyaṃ tanmanyē makuṭaghaṭitaṃ candraśakalam . <br />viparyāsanyāsādubhayamapi sambhūya ca mithaḥ sudhālēpasyūtiḥ pariṇamati rākāhimakaraḥ .. 46 .. | yadīyaṃ saurabhyaṃ sahajamupalabdhuṃ sumanasō vasantyasmin manyē valamathanavāṭīviṭapinām .. 43 .. | ||
भ्रुवौ भुग्ने किञ्चिद्भुवनभयभङ्गव्यसनिनि त्वदीये नेत्राभ्यां मधुकररुचिभ्यां धृतगुणम्।<br />धनुर्मन्ये सव्येतरकरगृहीतं रतिपतेः प्रकोष्ठे मुष्टौ च स्थगयति निगूढान्तरमुमे॥४७॥<br />bhruvau bhugnē kiñcidbhuvanabhayabhaṅgavyasanini tvadīyē nētrābhyāṃ madhukararucibhyāṃ dhṛtaguṇam . <br />dhanurmanyē savyētarakaragṛhītaṃ ratipatēḥ prakōṣṭhē muṣṭau ca sthagayati nigūḍhāntaramumē .. 47 .. | तनोतु क्षेमं नस्तव वदनसौन्दर्यलहरी परीवाहस्रोतःसरणिरिव सीमन्तसरणिः।<br /> | ||
वहन्ती सिन्दूरं प्रबलकबरीभारतिमिर द्विषां बृन्दैर्बन्दीकृतमिव नवीनार्ककिरणम्॥४४॥<br /> | |||
अहः सूते सव्यं तव नयनमर्कात्मकतया त्रियामां वामं ते सृजति रजनीनायकतया।<br />तृतीया ते दृष्टिर्दरदलितहेमाम्बुजरुचिः समाधत्ते सन्ध्यां दिवसनिशयोरन्तरचरीम्॥४८॥<br />ahaḥ sūtē savyaṃ tava nayanamarkātmakatayā triyāmāṃ vāmaṃ tē sṛjati rajanīnāyakatayā . <br />tṛtīyā tē dṛṣṭirdaradalitahēmāmbujaruciḥ samādhattē sandhyāṃ divasaniśayōrantaracarīm .. 48 .. | tanōtu kṣēmaṃ nastava vadanasaundaryalaharī parīvāhasrōtaḥsaraṇiriva sīmantasaraṇiḥ . <br /> | ||
vahantī sindūraṃ prabalakabarībhāratimira dviṣāṃ bṛndairbandīkṛtamiva navīnārkakiraṇam .. 44 .. | |||
विशाला कल्याणी स्फुटरुचिरयोध्या कुवलयैः कृपाधाराधारा किमपि मधुरा भोगवतिका।<br />अवन्ती दृष्टिस्ते बहुनगरविस्तारविजया ध्रुवं तत्तन्नामव्यवहरणयोग्या विजयते॥४९॥<br />viśālā kalyāṇī sphuṭarucirayōdhyā kuvalayaiḥ kṛpādhārādhārā kimapi madhurā bhōgavatikā . <br />avantī dṛṣṭistē bahunagaravistāravijayā dhruvaṃ tattannāmavyavaharaṇayōgyā vijayatē .. 49 .. | |||
अरालैः स्वाभाव्यादलिकलभसश्रीभिरलकैः परीतं ते वक्त्रं परिहसति पङ्केरुहरुचिम्।<br /> | |||
कवीनां सन्दर्भस्तबकमकरन्दैकरसिकम् कटाक्षव्याक्षेपभ्रमरकलभौ कर्णयुगलम्।<br />अमुञ्चन्तौ दृष्ट्वा तव नवरसास्वादतरलौ असूयासंसर्गादलिकनयनं किञ्चिदरुणम्॥५०॥<br />kavīnāṃ sandarbhastabakamakarandaikarasikam kaṭākṣavyākṣēpabhramarakalabhau karṇayugalam . <br />amuñcantau dṛṣṭvā tava navarasāsvādataralau asūyāsaṃsargādalikanayanaṃ kiñcidaruṇam .. 50 .. | दरस्मेरे यस्मिन् दशनरुचिकिञ्जल्करुचिरे सुगन्धौ माद्यन्ति स्मरदहनचक्षुर्मधुलिहः॥४५॥<br /> | ||
arālaiḥ svābhāvyādalikalabhasaśrībhiralakaiḥ parītaṃ tē vaktraṃ parihasati paṅkēruharucim . <br /> | |||
शिवे शृङ्गारार्द्रा तदितरजने कुत्सनपरा सरोषा गङ्गायां गिरिशचरिते विस्मयवती।<br />हराहिभ्यो भीता सरसिरुहसौभाग्यजननी सखीषु स्मेरा ते मयि जननि दृष्टिः सकरुणा॥५१॥<br />śivē śṛṅgārārdrā taditarajanē kutsanaparā sarōṣā gaṅgāyāṃ giriśacaritē vismayavatī . <br />harāhibhyō bhītā sarasiruhasaubhāgyajananī sakhīṣu smērā tē mayi janani dṛṣṭiḥ sakaruṇā .. 51 .. | darasmērē yasmin daśanarucikiñjalkarucirē sugandhau mādyanti smaradahanacakṣurmadhulihaḥ .. 45 .. | ||
गते कर्णाभ्यर्णं गरुत इव पक्ष्माणि दधती पुरां भेत्तुश्चित्तप्रशमरसविद्रावणफले।<br />इमे नेत्रे गोत्राधरपतिकुलोत्तंसकलिके तवाकर्णाकृष्टस्मरशरविलासं कलयतः॥५२॥<br />gatē karṇābhyarṇaṃ garuta iva pakṣmāṇi dadhatī purāṃ bhēttuścittapraśamarasavidrāvaṇaphalē . <br />imē nētrē gōtrādharapatikulōttaṃsakalikē tavākarṇākṛṣṭasmaraśaravilāsaṃ kalayataḥ .. 52 .. | ललाटं लावण्यद्युतिविमलमाभाति तव यत् द्वितीयं तन्मन्ये मकुटघटितं चन्द्रशकलम्।<br /> | ||
विपर्यासन्यासादुभयमपि सम्भूय च मिथः सुधालेपस्यूतिः परिणमति राकाहिमकरः॥४६॥<br /> | |||
विभक्तत्रैवर्ण्यं व्यतिकरितलीलाञ्जनतया विभाति त्वन्नेत्रत्रितयमिदमीशानदयिते।<br />पुनः स्रष्टुं देवान् द्रुहिणहरिरुद्रानुपरतान् रजः सत्त्वं बिभ्रत् तम इति गुणानां त्रयमिव॥५३॥<br />vibhaktatraivarṇyaṃ vyatikaritalīlāñjanatayā vibhāti tvannētratritayamidamīśānadayitē . <br />punaḥ sraṣṭuṃ dēvān druhiṇaharirudrānuparatān rajaḥ sattvaṃ bibhrat tama iti guṇānāṃ trayamiva .. 53 .. | lalāṭaṃ lāvaṇyadyutivimalamābhāti tava yat dvitīyaṃ tanmanyē makuṭaghaṭitaṃ candraśakalam . <br /> | ||
viparyāsanyāsādubhayamapi sambhūya ca mithaḥ sudhālēpasyūtiḥ pariṇamati rākāhimakaraḥ .. 46 .. | |||
पवित्रीकर्तुं नः पशुपतिपराधीनहृदये दयामित्रैर्नेत्रैररुणधवलश्यामरुचिभिः।<br />नदः शोणो गङ्गा तपनतनयेति ध्रुवममुम् त्रयाणां तीर्थानामुपनयसि सम्भेदमनघम्॥५४॥<br />pavitrīkartuṃ naḥ paśupatiparādhīnahṛdayē dayāmitrairnētrairaruṇadhavalaśyāmarucibhiḥ . <br />nadaḥ śōṇō gaṅgā tapanatanayēti dhruvamamum trayāṇāṃ tīrthānāmupanayasi sambhēdamanagham .. 54 .. | |||
भ्रुवौ भुग्ने किञ्चिद्भुवनभयभङ्गव्यसनिनि त्वदीये नेत्राभ्यां मधुकररुचिभ्यां धृतगुणम्।<br /> | |||
निमेषोन्मेषाभ्यां प्रलयमुदयं याति जगती तवेत्याहुः सन्तो धरणिधरराजन्यतनये।<br />त्वदुन्मेषाज्जातं जगदिदमशेषं प्रलयतः परित्रातुं शङ्के परिहृतनिमेषास्तव दृशः॥५५॥<br />nimēṣōnmēṣābhyāṃ pralayamudayaṃ yāti jagatī tavētyāhuḥ santō dharaṇidhararājanyatanayē . <br />tvadunmēṣājjātaṃ jagadidamaśēṣaṃ pralayataḥ paritrātuṃ śaṅkē parihṛtanimēṣāstava dṛśaḥ .. 55 .. | धनुर्मन्ये सव्येतरकरगृहीतं रतिपतेः प्रकोष्ठे मुष्टौ च स्थगयति निगूढान्तरमुमे॥४७॥<br /> | ||
bhruvau bhugnē kiñcidbhuvanabhayabhaṅgavyasanini tvadīyē nētrābhyāṃ madhukararucibhyāṃ dhṛtaguṇam . <br /> | |||
तवापर्णे कर्णेजपनयनपैशुन्यचकिता निलीयन्ते तोये नियतमनिमेषाः शफरिकाः।<br />इयं च श्रीर्बद्धच्छदपुटकवाटं कुवलयम् जहाति प्रत्यूषे निशि च विघटय्य प्रविशति॥५६॥<br />tavāparṇē karṇējapanayanapaiśunyacakitā nilīyantē tōyē niyatamanimēṣāḥ śapharikāḥ . <br />iyaṃ ca śrīrbaddhacchadapuṭakavāṭaṃ kuvalayam jahāti pratyūṣē niśi ca vighaṭayya praviśati .. 56 .. | dhanurmanyē savyētarakaragṛhītaṃ ratipatēḥ prakōṣṭhē muṣṭau ca sthagayati nigūḍhāntaramumē .. 47 .. | ||
दृशा द्राघीयस्या दरदलितनीलोत्पलरुचा दवीयांसं दीनं स्नपय कृपया मामपि शिवे।<br />अनेनायं धन्यो भवति न च ते हानिरियता वने वा हर्म्ये वा समकरनिपातो हिमकरः॥५७॥<br />dṛśā drāghīyasyā daradalitanīlōtpalarucā davīyāṃsaṃ dīnaṃ snapaya kṛpayā māmapi śivē . <br />anēnāyaṃ dhanyō bhavati na ca tē hāniriyatā vanē vā harmyē vā samakaranipātō himakaraḥ .. 57 .. | अहः सूते सव्यं तव नयनमर्कात्मकतया त्रियामां वामं ते सृजति रजनीनायकतया।<br /> | ||
तृतीया ते दृष्टिर्दरदलितहेमाम्बुजरुचिः समाधत्ते सन्ध्यां दिवसनिशयोरन्तरचरीम्॥४८॥<br /> | |||
अरालं ते पालीयुगलमगराजन्यतनये न केषामाधत्ते कुसुमशरकोदण्डकुतुकम्।<br />तिरश्चीनो यत्र श्रवणपथमुल्लङ्घ्य विलसन् अपाङ्गव्यासङ्गो दिशति शरसंधानधिषणाम्॥५८॥<br />arālaṃ tē pālīyugalamagarājanyatanayē na kēṣāmādhattē kusumaśarakōdaṇḍakutukam . <br />tiraścīnō yatra śravaṇapathamullaṅghya vilasan apāṅgavyāsaṅgō diśati śarasaṃdhānadhiṣaṇām .. 58 .. | ahaḥ sūtē savyaṃ tava nayanamarkātmakatayā triyāmāṃ vāmaṃ tē sṛjati rajanīnāyakatayā . <br /> | ||
tṛtīyā tē dṛṣṭirdaradalitahēmāmbujaruciḥ samādhattē sandhyāṃ divasaniśayōrantaracarīm .. 48 .. | |||
स्फुरद्गण्डाभोगप्रतिफलितताटङ्कयुगलम् चतुश्चक्रं मन्ये तव मुखमिदं मन्मथरथम्।<br />यमारुह्य द्रुह्यत्यवनिरथम् अर्केन्दुचरणं महावीरो मारः प्रमथपतये सज्जितवते॥५९॥<br />sphuradgaṇḍābhōgapratiphalitatāṭaṅkayugalam catuścakraṃ manyē tava mukhamidaṃ manmatharatham . <br />yamāruhya druhyatyavaniratham arkēnducaraṇaṃ mahāvīrō māraḥ pramathapatayē sajjitavatē .. 59 .. | |||
विशाला कल्याणी स्फुटरुचिरयोध्या कुवलयैः कृपाधाराधारा किमपि मधुरा भोगवतिका।<br /> | |||
सरस्वत्याः सूक्तीरमृतलहरीकौशलहरीः पिबन्त्याः शर्वाणि श्रवणचुलुकाभ्यामविरलम्।<br />चमत्कारश्लाघाचलितशिरसः कुण्डलगणो झणत्कारैस्तारैः प्रतिवचनमाचष्ट इव ते॥६०॥<br />sarasvatyāḥ sūktīramṛtalaharīkauśalaharīḥ pibantyāḥ śarvāṇi śravaṇaculukābhyāmaviralam . <br />camatkāraślāghācalitaśirasaḥ kuṇḍalagaṇō jhaṇatkāraistāraiḥ prativacanamācaṣṭa iva tē .. 60 .. | अवन्ती दृष्टिस्ते बहुनगरविस्तारविजया ध्रुवं तत्तन्नामव्यवहरणयोग्या विजयते॥४९॥<br /> | ||
viśālā kalyāṇī sphuṭarucirayōdhyā kuvalayaiḥ kṛpādhārādhārā kimapi madhurā bhōgavatikā . <br /> | |||
असौ नासावंशस्तुहिनगिरिवंशध्वजपटि त्वदीयो नेदीयः फलतु फलमस्माकमुचितम्।<br />वहत्यन्तर्मुक्ताः शिशिरकरनिश्वासगलितम् समृद्ध्या यस्तासां बहिरपि च मुक्तामणिधरः॥६१॥<br />asau nāsāvaṃśastuhinagirivaṃśadhvajapaṭi tvadīyō nēdīyaḥ phalatu phalamasmākamucitam . <br />vahatyantarmuktāḥ śiśirakaraniśvāsagalitam samṛddhyā yastāsāṃ bahirapi ca muktāmaṇidharaḥ .. 61 .. | avantī dṛṣṭistē bahunagaravistāravijayā dhruvaṃ tattannāmavyavaharaṇayōgyā vijayatē .. 49 .. | ||
प्रकृत्याऽऽरक्तायास्तव सुदति दन्तच्छदरुचेः प्रवक्ष्ये सादृश्यं जनयतु फलं विद्रुमलता।<br />न बिम्बं त्वद्बिम्बप्रतिफलनरागादरुणितम् तुलामध्यारोढुं कथमिव विलज्जेत कलया॥६२॥<br />prakṛtyā''raktāyāstava sudati dantacchadarucēḥ pravakṣyē sādṛśyaṃ janayatu phalaṃ vidrumalatā . <br />na bimbaṃ tvadbimbapratiphalanarāgādaruṇitam tulāmadhyārōḍhuṃ kathamiva vilajjēta kalayā .. 62 .. | कवीनां सन्दर्भस्तबकमकरन्दैकरसिकम् कटाक्षव्याक्षेपभ्रमरकलभौ कर्णयुगलम्।<br /> | ||
अमुञ्चन्तौ दृष्ट्वा तव नवरसास्वादतरलौ असूयासंसर्गादलिकनयनं किञ्चिदरुणम्॥५०॥<br /> | |||
स्मितज्योत्स्नाजालं तव वदनचन्द्रस्य पिबताम् चकोराणामासीदतिरसतया चञ्चुजडिमा।<br />अतस्ते शीतांशोरमृतलहरीमाम्लरुचयः पिबन्ति स्वच्छन्दं निशि निशि भृशं काञ्जिकधिया॥६३॥<br />smitajyōtsnājālaṃ tava vadanacandrasya pibatām cakōrāṇāmāsīdatirasatayā cañcujaḍimā . <br />atastē śītāṃśōramṛtalaharīmāmlarucayaḥ pibanti svacchandaṃ niśi niśi bhṛśaṃ kāñjikadhiyā .. 63 .. | kavīnāṃ sandarbhastabakamakarandaikarasikam kaṭākṣavyākṣēpabhramarakalabhau karṇayugalam . <br /> | ||
amuñcantau dṛṣṭvā tava navarasāsvādataralau asūyāsaṃsargādalikanayanaṃ kiñcidaruṇam .. 50 .. | |||
अविश्रान्तं पत्युर्गुणगणकथाऽऽम्रेडनजपा जपापुष्पच्छाया तव जननि जिह्वा जयति सा।<br />यदग्रासीनायाः स्फटिकदृषदच्छच्छविमयी सरस्वत्या मूर्तिः परिणमति माणिक्यवपुषा॥६४॥<br />aviśrāntaṃ patyurguṇagaṇakathā''mrēḍanajapā japāpuṣpacchāyā tava janani jihvā jayati sā . <br />yadagrāsīnāyāḥ sphaṭikadṛṣadacchacchavimayī sarasvatyā mūrtiḥ pariṇamati māṇikyavapuṣā .. 64 .. | |||
शिवे शृङ्गारार्द्रा तदितरजने कुत्सनपरा सरोषा गङ्गायां गिरिशचरिते विस्मयवती।<br /> | |||
रणे जित्वा दैत्यानपहृतशिरस्त्रैः कवचिभिः निवृत्तैश्चण्डांशत्रिपुरहरनिर्माल्यविमुखैः।<br />विशाखेन्द्रोपेन्द्रैः शशिविशदकर्पूरशकला विलीयन्ते मातस्तव वदनताम्बूलकबलाः॥६५॥<br />raṇē jitvā daityānapahṛtaśirastraiḥ kavacibhiḥ nivṛttaiścaṇḍāṃśatripuraharanirmālyavimukhaiḥ . <br />viśākhēndrōpēndraiḥ śaśiviśadakarpūraśakalā vilīyantē mātastava vadanatāmbūlakabalāḥ .. 65 .. | हराहिभ्यो भीता सरसिरुहसौभाग्यजननी सखीषु स्मेरा ते मयि जननि दृष्टिः सकरुणा॥५१॥<br /> | ||
śivē śṛṅgārārdrā taditarajanē kutsanaparā sarōṣā gaṅgāyāṃ giriśacaritē vismayavatī . <br /> | |||
विपञ्च्या गायन्ती विविधमपदानं पशुपतेः त्वयाऽऽरब्धे वक्तुं चलितशिरसा साधुवचने।<br />तदीयैर्माधुर्यैरपलपिततन्त्रीकलरवाम् निजां वीणां वाणी निचुलयति चोलेन निभृतम्॥६६॥<br />vipañcyā gāyantī vividhamapadānaṃ paśupatēḥ tvayā''rabdhē vaktuṃ calitaśirasā sādhuvacanē . <br />tadīyairmādhuryairapalapitatantrīkalaravām nijāṃ vīṇāṃ vāṇī niculayati cōlēna nibhṛtam .. 66 .. | harāhibhyō bhītā sarasiruhasaubhāgyajananī sakhīṣu smērā tē mayi janani dṛṣṭiḥ sakaruṇā .. 51 .. | ||
कराग्रेण स्पृष्टं तुहिनगिरिणा वत्सलतया गिरीशेनोदस्तं मुहुरधरपानाकुलतया।<br />करग्राह्यं शम्भोर्मुखमुकुरवृन्तं गिरिसुते कथङ्कारं ब्रूमस्तव चुबुकमौपम्यरहितम्॥६७॥<br />karāgrēṇa spṛṣṭaṃ tuhinagiriṇā vatsalatayā girīśēnōdastaṃ muhuradharapānākulatayā . <br />karagrāhyaṃ śambhōrmukhamukuravṛntaṃ girisutē kathaṅkāraṃ brūmastava cubukamaupamyarahitam .. 67 .. | गते कर्णाभ्यर्णं गरुत इव पक्ष्माणि दधती पुरां भेत्तुश्चित्तप्रशमरसविद्रावणफले।<br /> | ||
इमे नेत्रे गोत्राधरपतिकुलोत्तंसकलिके तवाकर्णाकृष्टस्मरशरविलासं कलयतः॥५२॥<br /> | |||
भुजाश्लेषान् नित्यं पुरदमयितुः कण्टकवती तव ग्रीवा धत्ते मुखकमलनालश्रियमियम्।<br />स्वतः श्वेता कालागरुबहुलजम्बालमलिना मृणालीलालित्यम् वहति यदधो हारलतिका॥६८॥<br />bhujāślēṣān nityaṃ puradamayituḥ kaṇṭakavatī tava grīvā dhattē mukhakamalanālaśriyamiyam . <br />svataḥ śvētā kālāgarubahulajambālamalinā mṛṇālīlālityam vahati yadadhō hāralatikā .. 68 .. | gatē karṇābhyarṇaṃ garuta iva pakṣmāṇi dadhatī purāṃ bhēttuścittapraśamarasavidrāvaṇaphalē . <br /> | ||
imē nētrē gōtrādharapatikulōttaṃsakalikē tavākarṇākṛṣṭasmaraśaravilāsaṃ kalayataḥ .. 52 .. | |||
गले रेखास्तिस्रो गतिगमकगीतैकनिपुणे विवाहव्यानद्धप्रगुणगुणसङ्ख्याप्रतिभुवः।<br />विराजन्ते नानाविधमधुररागाकरभुवाम् त्रयाणां ग्रामाणां स्थितिनियमसीमान इव ते॥६९॥<br />galē rēkhāstisrō gatigamakagītaikanipuṇē vivāhavyānaddhapraguṇaguṇasaṅkhyāpratibhuvaḥ . <br />virājantē nānāvidhamadhurarāgākarabhuvām trayāṇāṃ grāmāṇāṃ sthitiniyamasīmāna iva tē .. 69 .. | |||
विभक्तत्रैवर्ण्यं व्यतिकरितलीलाञ्जनतया विभाति त्वन्नेत्रत्रितयमिदमीशानदयिते।<br /> | |||
मृणालीमृद्वीनां तव भुजलतानां चतसृणाम् चतुर्भिः सौन्दर्यं सरसिजभवः स्तौति वदनैः।<br />नखेभ्यः संत्रस्यन् प्रथममथनादन्धकरिपोः चतुर्णां शीर्षाणां सममभयहस्तार्पणधिया॥७०॥<br />mṛṇālīmṛdvīnāṃ tava bhujalatānāṃ catasṛṇām caturbhiḥ saundaryaṃ sarasijabhavaḥ stauti vadanaiḥ . <br />nakhēbhyaḥ saṃtrasyan prathamamathanādandhakaripōḥ caturṇāṃ śīrṣāṇāṃ samamabhayahastārpaṇadhiyā .. 70 .. | पुनः स्रष्टुं देवान् द्रुहिणहरिरुद्रानुपरतान् रजः सत्त्वं बिभ्रत् तम इति गुणानां त्रयमिव॥५३॥<br /> | ||
vibhaktatraivarṇyaṃ vyatikaritalīlāñjanatayā vibhāti tvannētratritayamidamīśānadayitē . <br /> | |||
नखानामुद्द्योतैर्नवनलिनरागं विहसताम् कराणां ते कान्तिं कथय कथयामः कथमुमे।<br />कयाचिद्वा साम्यं भजतु कलया हन्त कमलम् यदि क्रीडल्लक्ष्मीचरणतललाक्षारसचणम्॥७१॥<br />nakhānāmuddyōtairnavanalinarāgaṃ vihasatām karāṇāṃ tē kāntiṃ kathaya kathayāmaḥ kathamumē . <br />kayācidvā sāmyaṃ bhajatu kalayā hanta kamalam yadi krīḍallakṣmīcaraṇatalalākṣārasacaṇam .. 71 .. | punaḥ sraṣṭuṃ dēvān druhiṇaharirudrānuparatān rajaḥ sattvaṃ bibhrat tama iti guṇānāṃ trayamiva .. 53 .. | ||
समं देवि स्कन्दद्विपवदनपीतं स्तनयुगम् तवेदं नः खेदं हरतु सततं प्रस्नुतमुखम्।<br />यदालोक्याशङ्काऽऽकुलितहृदयो हासजनकः स्वकुम्भौ हेरम्बः परिमृशति हस्तेन झटिति॥७२॥<br />samaṃ dēvi skandadvipavadanapītaṃ stanayugam tavēdaṃ naḥ khēdaṃ haratu satataṃ prasnutamukham . <br />yadālōkyāśaṅkā''kulitahṛdayō hāsajanakaḥ svakumbhau hērambaḥ parimṛśati hastēna jhaṭiti .. 72 .. | पवित्रीकर्तुं नः पशुपतिपराधीनहृदये दयामित्रैर्नेत्रैररुणधवलश्यामरुचिभिः।<br /> | ||
नदः शोणो गङ्गा तपनतनयेति ध्रुवममुम् त्रयाणां तीर्थानामुपनयसि सम्भेदमनघम्॥५४॥<br /> | |||
अमू ते वक्षोजावमृतरसमाणिक्यकुतुपौ न संदेहस्पन्दो नगपतिपताके मनसि नः।<br />पिबन्तौ तौ यस्मादविदितवधूसङ्गरसिकौ कुमारावद्यापि द्विरदवदनक्रौञ्चदलनौ॥७३॥<br />amū tē vakṣōjāvamṛtarasamāṇikyakutupau na saṃdēhaspandō nagapatipatākē manasi naḥ . <br />pibantau tau yasmādaviditavadhūsaṅgarasikau kumārāvadyāpi dviradavadanakrauñcadalanau .. 73 .. | pavitrīkartuṃ naḥ paśupatiparādhīnahṛdayē dayāmitrairnētrairaruṇadhavalaśyāmarucibhiḥ . <br /> | ||
nadaḥ śōṇō gaṅgā tapanatanayēti dhruvamamum trayāṇāṃ tīrthānāmupanayasi sambhēdamanagham .. 54 .. | |||
वहत्यम्ब स्तम्बेरमदनुजकुम्भप्रकृतिभिः समारब्धां मुक्तामणिभिरमलां हारलतिकाम्।<br />कुचाभोगो बिम्बाधररुचिभिरन्तः शबलिताम् प्रतापव्यामिश्रां पुरदमयितुः कीर्तिमिव ते॥७४॥<br />vahatyamba stambēramadanujakumbhaprakṛtibhiḥ samārabdhāṃ muktāmaṇibhiramalāṃ hāralatikām . <br />kucābhōgō bimbādhararucibhirantaḥ śabalitām pratāpavyāmiśrāṃ puradamayituḥ kīrtimiva tē .. 74 .. | |||
निमेषोन्मेषाभ्यां प्रलयमुदयं याति जगती तवेत्याहुः सन्तो धरणिधरराजन्यतनये।<br /> | |||
तव स्तन्यं मन्ये धरणिधरकन्ये हृदयतः पयःपारावारः परिवहति सारस्वत इव।<br />दयावत्या दत्तं द्रविडशिशुरास्वाद्य तव यत् कवीनां प्रौढानामजनि कमनीयः कवयिता॥७५॥<br />tava stanyaṃ manyē dharaṇidharakanyē hṛdayataḥ payaḥpārāvāraḥ parivahati sārasvata iva . <br />dayāvatyā dattaṃ draviḍaśiśurāsvādya tava yat kavīnāṃ prauḍhānāmajani kamanīyaḥ kavayitā .. 75 .. | त्वदुन्मेषाज्जातं जगदिदमशेषं प्रलयतः परित्रातुं शङ्के परिहृतनिमेषास्तव दृशः॥५५॥<br /> | ||
nimēṣōnmēṣābhyāṃ pralayamudayaṃ yāti jagatī tavētyāhuḥ santō dharaṇidhararājanyatanayē . <br /> | |||
हरक्रोधज्वालाऽऽवलिभिरवलीढेन वपुषा गभीरे ते नाभीसरसि कृतसङ्गो मनसिजः।<br />समुत्तस्थौ तस्मादचलतनये धूमलतिका जनस्तां जानीते तव जननि रोमावलिरिति॥७६॥<br />harakrōdhajvālā''valibhiravalīḍhēna vapuṣā gabhīrē tē nābhīsarasi kṛtasaṅgō manasijaḥ . <br />samuttasthau tasmādacalatanayē dhūmalatikā janastāṃ jānītē tava janani rōmāvaliriti .. 76 .. | tvadunmēṣājjātaṃ jagadidamaśēṣaṃ pralayataḥ paritrātuṃ śaṅkē parihṛtanimēṣāstava dṛśaḥ .. 55 .. | ||
यदेतत् कालिन्दीतनुतरतरङ्गाकृति शिवे कृशे मध्ये किंचिज्जननि तव तद्भाति सुधियाम्।<br />विमर्दादन्योऽन्यं कुचकलशयोरन्तरगतम् तनूभूतं व्योम प्रविशदिव नाभिं कुहरिणीम्॥७७॥<br />yadētat kālindītanutarataraṅgākṛti śivē kṛśē madhyē kiṃcijjanani tava tadbhāti sudhiyām . <br />vimardādanyō'nyaṃ kucakalaśayōrantaragatam tanūbhūtaṃ vyōma praviśadiva nābhiṃ kuhariṇīm .. 77 .. | तवापर्णे कर्णेजपनयनपैशुन्यचकिता निलीयन्ते तोये नियतमनिमेषाः शफरिकाः।<br /> | ||
इयं च श्रीर्बद्धच्छदपुटकवाटं कुवलयम् जहाति प्रत्यूषे निशि च विघटय्य प्रविशति॥५६॥<br /> | |||
स्थिरो गङ्गावर्तः स्तनमुकुलरोमावलिलता निजावालं कुण्डं कुसुमशरतेजोहुतभुजः।<br />रतेर्लीलागारं किमपि तव नाभिर्गिरिसुते बिलद्वारं सिद्धेर्गिरिशनयनानां विजयते॥७८॥<br />sthirō gaṅgāvartaḥ stanamukularōmāvalilatā nijāvālaṃ kuṇḍaṃ kusumaśaratējōhutabhujaḥ . <br />ratērlīlāgāraṃ kimapi tava nābhirgirisutē biladvāraṃ siddhērgiriśanayanānāṃ vijayatē .. 78 .. | tavāparṇē karṇējapanayanapaiśunyacakitā nilīyantē tōyē niyatamanimēṣāḥ śapharikāḥ . <br /> | ||
iyaṃ ca śrīrbaddhacchadapuṭakavāṭaṃ kuvalayam jahāti pratyūṣē niśi ca vighaṭayya praviśati .. 56 .. | |||
निसर्गक्षीणस्य स्तनतटभरेण क्लमजुषो नमन्मूर्तेर्नारीतिलक शनकैस्त्रुट्यत इव।<br />चिरं ते मध्यस्य त्रुटिततटिनीतीरतरुणा समावस्थास्थेम्नो भवतु कुशलं शैलतनये॥७९॥<br />nisargakṣīṇasya stanataṭabharēṇa klamajuṣō namanmūrtērnārītilaka śanakaistruṭyata iva . <br />ciraṃ tē madhyasya truṭitataṭinītīrataruṇā samāvasthāsthēmnō bhavatu kuśalaṃ śailatanayē .. 79 .. | |||
दृशा द्राघीयस्या दरदलितनीलोत्पलरुचा दवीयांसं दीनं स्नपय कृपया मामपि शिवे।<br /> | |||
कुचौ सद्यःस्विद्यत्तटघटितकूर्पासभिदुरौ कषन्तौ दोर्मूले कनककलशाभौ कलयता।<br />तव त्रातुं भङ्गादलमिति वलग्नं तनुभुवा त्रिधा नद्धं देवि त्रिवलि लवलीवल्लिभिरिव॥८०॥<br />kucau sadyaḥsvidyattaṭaghaṭitakūrpāsabhidurau kaṣantau dōrmūlē kanakakalaśābhau kalayatā . <br />tava trātuṃ bhaṅgādalamiti valagnaṃ tanubhuvā tridhā naddhaṃ dēvi trivali lavalīvallibhiriva .. 80 .. | अनेनायं धन्यो भवति न च ते हानिरियता वने वा हर्म्ये वा समकरनिपातो हिमकरः॥५७॥<br /> | ||
dṛśā drāghīyasyā daradalitanīlōtpalarucā davīyāṃsaṃ dīnaṃ snapaya kṛpayā māmapi śivē . <br /> | |||
गुरुत्वं विस्तारं क्षितिधरपतिः पार्वति निजात् नितम्बादाच्छिद्य त्वयि हरणरूपेण निदधे।<br />अतस्ते विस्तीर्णो गुरुरयमशेषां वसुमतीम् नितम्बप्राग्भारः स्थगयति लघुत्वं नयति च॥८१॥<br />gurutvaṃ vistāraṃ kṣitidharapatiḥ pārvati nijāt nitambādācchidya tvayi haraṇarūpēṇa nidadhē . <br />atastē vistīrṇō gururayamaśēṣāṃ vasumatīm nitambaprāgbhāraḥ sthagayati laghutvaṃ nayati ca .. 81 .. | anēnāyaṃ dhanyō bhavati na ca tē hāniriyatā vanē vā harmyē vā samakaranipātō himakaraḥ .. 57 .. | ||
करीन्द्राणां शुण्डान् कनककदलीकाण्डपटलीम् उभाभ्यामूरुभ्यामुभयमपि निर्जित्य भवति।<br />सुवृत्ताभ्यां पत्युः प्रणतिकठिनाभ्यां गिरिसुते विधिज्ञे जानुभ्यां विबुधकरिकुम्भद्वयमसि॥८२॥<br />karīndrāṇāṃ śuṇḍān kanakakadalīkāṇḍapaṭalīm ubhābhyāmūrubhyāmubhayamapi nirjitya bhavati . <br />suvṛttābhyāṃ patyuḥ praṇatikaṭhinābhyāṃ girisutē vidhijñē jānubhyāṃ vibudhakarikumbhadvayamasi .. 82 .. | अरालं ते पालीयुगलमगराजन्यतनये न केषामाधत्ते कुसुमशरकोदण्डकुतुकम्।<br /> | ||
तिरश्चीनो यत्र श्रवणपथमुल्लङ्घ्य विलसन् अपाङ्गव्यासङ्गो दिशति शरसंधानधिषणाम्॥५८॥<br /> | |||
पराजेतुं रुद्रं द्विगुणशरगर्भौ गिरिसुते निषङ्गौ जङ्घे ते विषमविशिखो बाढमकृत।<br />यदग्रे दृश्यन्ते दश शरफलाः पादयुगली नखाग्रच्छद्मानः सुरमुकुटशाणैकनिशिताः॥८३॥<br />parājētuṃ rudraṃ dviguṇaśaragarbhau girisutē niṣaṅgau jaṅghē tē viṣamaviśikhō bāḍhamakṛta . <br />yadagrē dṛśyantē daśa śaraphalāḥ pādayugalī nakhāgracchadmānaḥ suramukuṭaśāṇaikaniśitāḥ .. 83 .. | arālaṃ tē pālīyugalamagarājanyatanayē na kēṣāmādhattē kusumaśarakōdaṇḍakutukam . <br /> | ||
tiraścīnō yatra śravaṇapathamullaṅghya vilasan apāṅgavyāsaṅgō diśati śarasaṃdhānadhiṣaṇām .. 58 .. | |||
श्रुतीनां मूर्धानो दधति तव यौ शेखरतया ममाप्येतौ मातः शिरसि दयया धेहि चरणौ।<br />ययोः पाद्यं पाथः पशुपतिजटाजूटतटिनी ययोर्लाक्षालक्ष्मीररुणहरिचूडामणिरुचिः॥८४॥<br />śrutīnāṃ mūrdhānō dadhati tava yau śēkharatayā mamāpyētau mātaḥ śirasi dayayā dhēhi caraṇau . <br />yayōḥ pādyaṃ pāthaḥ paśupatijaṭājūṭataṭinī yayōrlākṣālakṣmīraruṇaharicūḍāmaṇiruciḥ .. 84 .. | |||
स्फुरद्गण्डाभोगप्रतिफलितताटङ्कयुगलम् चतुश्चक्रं मन्ये तव मुखमिदं मन्मथरथम्।<br /> | |||
नमोवाकं ब्रूमो नयनरमणीयाय पदयोः तवास्मै द्वन्द्वाय स्फुटरुचिरसालक्तकवते।<br />असूयत्यत्यन्तं यदभिहननाय स्पृहयते पशूनामीशानः प्रमदवनकङ्केलितरवे॥८५॥<br />namōvākaṃ brūmō nayanaramaṇīyāya padayōḥ tavāsmai dvandvāya sphuṭarucirasālaktakavatē . <br />asūyatyatyantaṃ yadabhihananāya spṛhayatē paśūnāmīśānaḥ pramadavanakaṅkēlitaravē .. 85 .. | यमारुह्य द्रुह्यत्यवनिरथम् अर्केन्दुचरणं महावीरो मारः प्रमथपतये सज्जितवते॥५९॥<br /> | ||
sphuradgaṇḍābhōgapratiphalitatāṭaṅkayugalam catuścakraṃ manyē tava mukhamidaṃ manmatharatham . <br /> | |||
मृषा कृत्वा गोत्रस्खलनमथ वैलक्ष्यनमितम् ललाटे भर्तारं चरणकमले ताडयति ते।<br />चिरादन्तःशल्यं दहनकृतमुन्मूलितवता तुलाकोटिक्वाणैः किलिकिलितमीशानरिपुणा॥८६॥<br />mṛṣā kṛtvā gōtraskhalanamatha vailakṣyanamitam lalāṭē bhartāraṃ caraṇakamalē tāḍayati tē . <br />cirādantaḥśalyaṃ dahanakṛtamunmūlitavatā tulākōṭikvāṇaiḥ kilikilitamīśānaripuṇā .. 86 .. | yamāruhya druhyatyavaniratham arkēnducaraṇaṃ mahāvīrō māraḥ pramathapatayē sajjitavatē .. 59 .. | ||
हिमानीहन्तव्यं हिमगिरिनिवासैकचतुरौ निशायां निद्राणां निशि चरमभागे च विशदौ।<br />वरं लक्ष्मीपात्रं श्रियमतिसृजन्तौ समयिनाम् सरोजं त्वत्पादौ जननि जयतश्चित्रमिह किम्॥८७॥<br />himānīhantavyaṃ himagirinivāsaikacaturau niśāyāṃ nidrāṇāṃ niśi caramabhāgē ca viśadau . <br />varaṃ lakṣmīpātraṃ śriyamatisṛjantau samayinām sarōjaṃ tvatpādau janani jayataścitramiha kim .. 87 .. | सरस्वत्याः सूक्तीरमृतलहरीकौशलहरीः पिबन्त्याः शर्वाणि श्रवणचुलुकाभ्यामविरलम्।<br /> | ||
चमत्कारश्लाघाचलितशिरसः कुण्डलगणो झणत्कारैस्तारैः प्रतिवचनमाचष्ट इव ते॥६०॥<br /> | |||
पदं ते कीर्तीनां प्रपदमपदं देवि विपदाम् कथं नीतं सद्भिः कठिनकमठीकर्परतुलाम्।<br />कथं वा बाहुभ्यामुपयमनकाले पुरभिदा यदादाय न्यस्तं दृषदि दयमानेन मनसा॥८८॥<br />padaṃ tē kīrtīnāṃ prapadamapadaṃ dēvi vipadām kathaṃ nītaṃ sadbhiḥ kaṭhinakamaṭhīkarparatulām . <br />kathaṃ vā bāhubhyāmupayamanakālē purabhidā yadādāya nyastaṃ dṛṣadi dayamānēna manasā .. 88 .. | sarasvatyāḥ sūktīramṛtalaharīkauśalaharīḥ pibantyāḥ śarvāṇi śravaṇaculukābhyāmaviralam . <br /> | ||
camatkāraślāghācalitaśirasaḥ kuṇḍalagaṇō jhaṇatkāraistāraiḥ prativacanamācaṣṭa iva tē .. 60 .. | |||
नखैर्नाकस्त्रीणां करकमलसङ्कोचशशिभिः तरूणां दिव्यानां हसत इव ते चण्डि चरणौ।<br />फलानि स्वःस्थेभ्यः किसलयकराग्रेण ददतां दरिद्रेभ्यो भद्रां श्रियमनिशमह्नाय ददतौ॥८९॥<br />nakhairnākastrīṇāṃ karakamalasaṅkōcaśaśibhiḥ tarūṇāṃ divyānāṃ hasata iva tē caṇḍi caraṇau . <br />phalāni svaḥsthēbhyaḥ kisalayakarāgrēṇa dadatāṃ daridrēbhyō bhadrāṃ śriyamaniśamahnāya dadatau .. 89 .. | |||
असौ नासावंशस्तुहिनगिरिवंशध्वजपटि त्वदीयो नेदीयः फलतु फलमस्माकमुचितम्।<br /> | |||
ददाने दीनेभ्यः श्रियमनिशमाशानुसदृशीम् अमन्दं सौन्दर्यप्रकरमकरन्दम् विकिरति।<br />तवास्मिन् मन्दारस्तबकसुभगे यातु चरणे निमज्जन् मज्जीवः करणचरणः षट्चरणताम्॥९०॥<br />dadānē dīnēbhyaḥ śriyamaniśamāśānusadṛśīm amandaṃ saundaryaprakaramakarandam vikirati . <br />tavāsmin mandārastabakasubhagē yātu caraṇē nimajjan majjīvaḥ karaṇacaraṇaḥ ṣaṭcaraṇatām .. 90 .. | वहत्यन्तर्मुक्ताः शिशिरकरनिश्वासगलितम् समृद्ध्या यस्तासां बहिरपि च मुक्तामणिधरः॥६१॥<br /> | ||
asau nāsāvaṃśastuhinagirivaṃśadhvajapaṭi tvadīyō nēdīyaḥ phalatu phalamasmākamucitam . <br /> | |||
पदन्यासक्रीडापरिचयमिवारब्धुमनसः स्खलन्तस्ते खेलं भवनकलहंसा न जहति।<br />अतस्तेषां शिक्षां सुभगमणिमञ्जीररणितच्छलादाचक्षाणं चरणकमलं चारुचरिते॥९१॥<br />padanyāsakrīḍāparicayamivārabdhumanasaḥ skhalantastē khēlaṃ bhavanakalahaṃsā na jahati . <br />atastēṣāṃ śikṣāṃ subhagamaṇimañjīraraṇitacchalādācakṣāṇaṃ caraṇakamalaṃ cārucaritē .. 91 .. | vahatyantarmuktāḥ śiśirakaraniśvāsagalitam samṛddhyā yastāsāṃ bahirapi ca muktāmaṇidharaḥ .. 61 .. | ||
गतास्ते मञ्चत्वं द्रुहिणहरिरुद्रेश्वरभृतः शिवः स्वच्छच्छायाघटितकपटप्रच्छदपटः।<br />त्वदीयानां भासां प्रतिफलनरागारुणतया शरीरी शृङ्गारो रस इव दृशां दोग्धि कुतुकम्॥९२॥<br />gatāstē mañcatvaṃ druhiṇaharirudrēśvarabhṛtaḥ śivaḥ svacchacchāyāghaṭitakapaṭapracchadapaṭaḥ . <br />tvadīyānāṃ bhāsāṃ pratiphalanarāgāruṇatayā śarīrī śṛṅgārō rasa iva dṛśāṃ dōgdhi kutukam .. 92 .. | प्रकृत्याऽऽरक्तायास्तव सुदति दन्तच्छदरुचेः प्रवक्ष्ये सादृश्यं जनयतु फलं विद्रुमलता।<br /> | ||
न बिम्बं त्वद्बिम्बप्रतिफलनरागादरुणितम् तुलामध्यारोढुं कथमिव विलज्जेत कलया॥६२॥<br /> | |||
अराला केशेषु प्रकृतिसरला मन्दहसिते शिरीषाभा चित्ते दृषदुपलशोभा कुचतटे।<br />भृशं तन्वी मध्ये पृथुरुरसिजारोहविषये जगत्त्रातुं शम्भोर्जयति करुणा काचिदरुणा॥९३॥<br />arālā kēśēṣu prakṛtisaralā mandahasitē śirīṣābhā cittē dṛṣadupalaśōbhā kucataṭē . <br />bhṛśaṃ tanvī madhyē pṛthururasijārōhaviṣayē jagattrātuṃ śambhōrjayati karuṇā kācidaruṇā .. 93 .. | prakṛtyā''raktāyāstava sudati dantacchadarucēḥ pravakṣyē sādṛśyaṃ janayatu phalaṃ vidrumalatā . <br /> | ||
na bimbaṃ tvadbimbapratiphalanarāgādaruṇitam tulāmadhyārōḍhuṃ kathamiva vilajjēta kalayā .. 62 .. | |||
कलङ्कः कस्तूरी रजनिकरबिम्बं जलमयम् कलाभिः कर्पूरैर्मरकतकरण्डं निबिडितम्।<br />अतस्त्वद्भोगेन प्रतिदिनमिदं रिक्तकुहरं विधिर्भूयो भूयो निबिडयति नूनं तव कृते॥९४॥<br />kalaṅkaḥ kastūrī rajanikarabimbaṃ jalamayam kalābhiḥ karpūrairmarakatakaraṇḍaṃ nibiḍitam . <br />atastvadbhōgēna pratidinamidaṃ riktakuharaṃ vidhirbhūyō bhūyō nibiḍayati nūnaṃ tava kṛtē .. 94 .. | |||
स्मितज्योत्स्नाजालं तव वदनचन्द्रस्य पिबताम् चकोराणामासीदतिरसतया चञ्चुजडिमा।<br /> | |||
पुरारातेरन्तःपुरमसि ततस्त्वच्चरणयोः सपर्यामर्यादा तरलकरणानामसुलभा।<br />तथा ह्येते नीताः शतमखमुखाः सिद्धिमतुलाम् तव द्वारोपान्तस्थितिभिरणिमाद्याभिरमराः॥९५॥<br />purārātērantaḥpuramasi tatastvaccaraṇayōḥ saparyāmaryādā taralakaraṇānāmasulabhā . <br />tathā hyētē nītāḥ śatamakhamukhāḥ siddhimatulām tava dvārōpāntasthitibhiraṇimādyābhiramarāḥ .. 95 .. | अतस्ते शीतांशोरमृतलहरीमाम्लरुचयः पिबन्ति स्वच्छन्दं निशि निशि भृशं काञ्जिकधिया॥६३॥<br /> | ||
smitajyōtsnājālaṃ tava vadanacandrasya pibatām cakōrāṇāmāsīdatirasatayā cañcujaḍimā . <br /> | |||
कलत्रं वैधात्रं कति कति भजन्ते न कवयः श्रियो देव्याः को वा न भवति पतिः कैरपि धनैः।<br />महादेवं हित्वा तव सति सतीनामचरमे कुचाभ्यामासङ्गः कुरवकतरोरप्यसुलभः॥९६॥<br />kalatraṃ vaidhātraṃ kati kati bhajantē na kavayaḥ śriyō dēvyāḥ kō vā na bhavati patiḥ kairapi dhanaiḥ . <br />mahādēvaṃ hitvā tava sati satīnāmacaramē kucābhyāmāsaṅgaḥ kuravakatarōrapyasulabhaḥ .. 96 .. | atastē śītāṃśōramṛtalaharīmāmlarucayaḥ pibanti svacchandaṃ niśi niśi bhṛśaṃ kāñjikadhiyā .. 63 .. | ||
गिरामाहुर्देवीं द्रुहिणगृहिणीमागमविदो हरेः पत्नीं पद्मां हरसहचरीमद्रितनयाम्।<br />तुरीया काऽपि त्वं दुरधिगमनिःसीममहिमा महामाया विश्वं भ्रमयसि परब्रह्ममहिषि॥९७॥<br />girāmāhurdēvīṃ druhiṇagṛhiṇīmāgamavidō harēḥ patnīṃ padmāṃ harasahacarīmadritanayām . <br />turīyā kā'pi tvaṃ duradhigamaniḥsīmamahimā mahāmāyā viśvaṃ bhramayasi parabrahmamahiṣi .. 97 .. | अविश्रान्तं पत्युर्गुणगणकथाऽऽम्रेडनजपा जपापुष्पच्छाया तव जननि जिह्वा जयति सा।<br /> | ||
यदग्रासीनायाः स्फटिकदृषदच्छच्छविमयी सरस्वत्या मूर्तिः परिणमति माणिक्यवपुषा॥६४॥<br /> | |||
कदा काले मातः कथय कलितालक्तकरसम् पिबेयं विद्यार्थी तव चरणनिर्णेजनजलम्।<br />प्रकृत्या मूकानामपि च कविताकारणतया कदा धत्ते वाणीमुखकमलताम्बूलरसताम्॥९८॥<br />kadā kālē mātaḥ kathaya kalitālaktakarasam pibēyaṃ vidyārthī tava caraṇanirṇējanajalam . <br />prakṛtyā mūkānāmapi ca kavitākāraṇatayā kadā dhattē vāṇīmukhakamalatāmbūlarasatām .. 98 .. | aviśrāntaṃ patyurguṇagaṇakathā''mrēḍanajapā japāpuṣpacchāyā tava janani jihvā jayati sā . <br /> | ||
yadagrāsīnāyāḥ sphaṭikadṛṣadacchacchavimayī sarasvatyā mūrtiḥ pariṇamati māṇikyavapuṣā .. 64 .. | |||
सरस्वत्या लक्ष्म्या विधिहरिसपत्नो विहरते रतेः पातिव्रत्यं शिथिलयति रम्येण वपुषा।<br />चिरं जीवन्नेव क्षपितपशुपाशव्यतिकरः परानन्दाभिख्यं रसयति रसं त्वद्भजनवान्॥९९॥<br />sarasvatyā lakṣmyā vidhiharisapatnō viharatē ratēḥ pātivratyaṃ śithilayati ramyēṇa vapuṣā . <br />ciraṃ jīvannēva kṣapitapaśupāśavyatikaraḥ parānandābhikhyaṃ rasayati rasaṃ tvadbhajanavān .. 99 .. | |||
रणे जित्वा दैत्यानपहृतशिरस्त्रैः कवचिभिः निवृत्तैश्चण्डांशत्रिपुरहरनिर्माल्यविमुखैः।<br /> | |||
समानीतः पद्भ्यां मणिमुकुरतामम्बरमणिः भयादास्यादन्तःस्तिमितकिरणश्रेणिमसृणः।<br />दधाति त्वद्वक्त्रप्रतिफलनमश्रान्तविकचम् निरातङ्कं चन्द्रान्निजहृदयपङ्केरुहमिव॥१००॥<br />samānītaḥ padbhyāṃ maṇimukuratāmambaramaṇiḥ bhayādāsyādantaḥstimitakiraṇaśrēṇimasṛṇaḥ . <br />dadhāti tvadvaktrapratiphalanamaśrāntavikacam nirātaṅkaṃ candrānnijahṛdayapaṅkēruhamiva .. 100 .. | विशाखेन्द्रोपेन्द्रैः शशिविशदकर्पूरशकला विलीयन्ते मातस्तव वदनताम्बूलकबलाः॥६५॥<br /> | ||
raṇē jitvā daityānapahṛtaśirastraiḥ kavacibhiḥ nivṛttaiścaṇḍāṃśatripuraharanirmālyavimukhaiḥ . <br /> | |||
viśākhēndrōpēndraiḥ śaśiviśadakarpūraśakalā vilīyantē mātastava vadanatāmbūlakabalāḥ .. 65 .. | |||
विपञ्च्या गायन्ती विविधमपदानं पशुपतेः त्वयाऽऽरब्धे वक्तुं चलितशिरसा साधुवचने।<br /> | |||
तदीयैर्माधुर्यैरपलपिततन्त्रीकलरवाम् निजां वीणां वाणी निचुलयति चोलेन निभृतम्॥६६॥<br /> | |||
vipañcyā gāyantī vividhamapadānaṃ paśupatēḥ tvayā''rabdhē vaktuṃ calitaśirasā sādhuvacanē . <br /> | |||
tadīyairmādhuryairapalapitatantrīkalaravām nijāṃ vīṇāṃ vāṇī niculayati cōlēna nibhṛtam .. 66 .. | |||
कराग्रेण स्पृष्टं तुहिनगिरिणा वत्सलतया गिरीशेनोदस्तं मुहुरधरपानाकुलतया।<br /> | |||
करग्राह्यं शम्भोर्मुखमुकुरवृन्तं गिरिसुते कथङ्कारं ब्रूमस्तव चुबुकमौपम्यरहितम्॥६७॥<br /> | |||
karāgrēṇa spṛṣṭaṃ tuhinagiriṇā vatsalatayā girīśēnōdastaṃ muhuradharapānākulatayā . <br /> | |||
karagrāhyaṃ śambhōrmukhamukuravṛntaṃ girisutē kathaṅkāraṃ brūmastava cubukamaupamyarahitam .. 67 .. | |||
भुजाश्लेषान् नित्यं पुरदमयितुः कण्टकवती तव ग्रीवा धत्ते मुखकमलनालश्रियमियम्।<br /> | |||
स्वतः श्वेता कालागरुबहुलजम्बालमलिना मृणालीलालित्यम् वहति यदधो हारलतिका॥६८॥<br /> | |||
bhujāślēṣān nityaṃ puradamayituḥ kaṇṭakavatī tava grīvā dhattē mukhakamalanālaśriyamiyam . <br /> | |||
svataḥ śvētā kālāgarubahulajambālamalinā mṛṇālīlālityam vahati yadadhō hāralatikā .. 68 .. | |||
गले रेखास्तिस्रो गतिगमकगीतैकनिपुणे विवाहव्यानद्धप्रगुणगुणसङ्ख्याप्रतिभुवः।<br /> | |||
विराजन्ते नानाविधमधुररागाकरभुवाम् त्रयाणां ग्रामाणां स्थितिनियमसीमान इव ते॥६९॥<br /> | |||
galē rēkhāstisrō gatigamakagītaikanipuṇē vivāhavyānaddhapraguṇaguṇasaṅkhyāpratibhuvaḥ . <br /> | |||
virājantē nānāvidhamadhurarāgākarabhuvām trayāṇāṃ grāmāṇāṃ sthitiniyamasīmāna iva tē .. 69 .. | |||
मृणालीमृद्वीनां तव भुजलतानां चतसृणाम् चतुर्भिः सौन्दर्यं सरसिजभवः स्तौति वदनैः।<br /> | |||
नखेभ्यः संत्रस्यन् प्रथममथनादन्धकरिपोः चतुर्णां शीर्षाणां सममभयहस्तार्पणधिया॥७०॥<br /> | |||
mṛṇālīmṛdvīnāṃ tava bhujalatānāṃ catasṛṇām caturbhiḥ saundaryaṃ sarasijabhavaḥ stauti vadanaiḥ . <br /> | |||
nakhēbhyaḥ saṃtrasyan prathamamathanādandhakaripōḥ caturṇāṃ śīrṣāṇāṃ samamabhayahastārpaṇadhiyā .. 70 .. | |||
नखानामुद्द्योतैर्नवनलिनरागं विहसताम् कराणां ते कान्तिं कथय कथयामः कथमुमे।<br /> | |||
कयाचिद्वा साम्यं भजतु कलया हन्त कमलम् यदि क्रीडल्लक्ष्मीचरणतललाक्षारसचणम्॥७१॥<br /> | |||
nakhānāmuddyōtairnavanalinarāgaṃ vihasatām karāṇāṃ tē kāntiṃ kathaya kathayāmaḥ kathamumē . <br /> | |||
kayācidvā sāmyaṃ bhajatu kalayā hanta kamalam yadi krīḍallakṣmīcaraṇatalalākṣārasacaṇam .. 71 .. | |||
समं देवि स्कन्दद्विपवदनपीतं स्तनयुगम् तवेदं नः खेदं हरतु सततं प्रस्नुतमुखम्।<br /> | |||
यदालोक्याशङ्काऽऽकुलितहृदयो हासजनकः स्वकुम्भौ हेरम्बः परिमृशति हस्तेन झटिति॥७२॥<br /> | |||
samaṃ dēvi skandadvipavadanapītaṃ stanayugam tavēdaṃ naḥ khēdaṃ haratu satataṃ prasnutamukham . <br /> | |||
yadālōkyāśaṅkā''kulitahṛdayō hāsajanakaḥ svakumbhau hērambaḥ parimṛśati hastēna jhaṭiti .. 72 .. | |||
अमू ते वक्षोजावमृतरसमाणिक्यकुतुपौ न संदेहस्पन्दो नगपतिपताके मनसि नः।<br /> | |||
पिबन्तौ तौ यस्मादविदितवधूसङ्गरसिकौ कुमारावद्यापि द्विरदवदनक्रौञ्चदलनौ॥७३॥<br /> | |||
amū tē vakṣōjāvamṛtarasamāṇikyakutupau na saṃdēhaspandō nagapatipatākē manasi naḥ . <br /> | |||
pibantau tau yasmādaviditavadhūsaṅgarasikau kumārāvadyāpi dviradavadanakrauñcadalanau .. 73 .. | |||
वहत्यम्ब स्तम्बेरमदनुजकुम्भप्रकृतिभिः समारब्धां मुक्तामणिभिरमलां हारलतिकाम्।<br /> | |||
कुचाभोगो बिम्बाधररुचिभिरन्तः शबलिताम् प्रतापव्यामिश्रां पुरदमयितुः कीर्तिमिव ते॥७४॥<br /> | |||
vahatyamba stambēramadanujakumbhaprakṛtibhiḥ samārabdhāṃ muktāmaṇibhiramalāṃ hāralatikām . <br /> | |||
kucābhōgō bimbādhararucibhirantaḥ śabalitām pratāpavyāmiśrāṃ puradamayituḥ kīrtimiva tē .. 74 .. | |||
तव स्तन्यं मन्ये धरणिधरकन्ये हृदयतः पयःपारावारः परिवहति सारस्वत इव।<br /> | |||
दयावत्या दत्तं द्रविडशिशुरास्वाद्य तव यत् कवीनां प्रौढानामजनि कमनीयः कवयिता॥७५॥<br /> | |||
tava stanyaṃ manyē dharaṇidharakanyē hṛdayataḥ payaḥpārāvāraḥ parivahati sārasvata iva . <br /> | |||
dayāvatyā dattaṃ draviḍaśiśurāsvādya tava yat kavīnāṃ prauḍhānāmajani kamanīyaḥ kavayitā .. 75 .. | |||
हरक्रोधज्वालाऽऽवलिभिरवलीढेन वपुषा गभीरे ते नाभीसरसि कृतसङ्गो मनसिजः।<br /> | |||
समुत्तस्थौ तस्मादचलतनये धूमलतिका जनस्तां जानीते तव जननि रोमावलिरिति॥७६॥<br /> | |||
harakrōdhajvālā''valibhiravalīḍhēna vapuṣā gabhīrē tē nābhīsarasi kṛtasaṅgō manasijaḥ . <br /> | |||
samuttasthau tasmādacalatanayē dhūmalatikā janastāṃ jānītē tava janani rōmāvaliriti .. 76 .. | |||
यदेतत् कालिन्दीतनुतरतरङ्गाकृति शिवे कृशे मध्ये किंचिज्जननि तव तद्भाति सुधियाम्।<br /> | |||
विमर्दादन्योऽन्यं कुचकलशयोरन्तरगतम् तनूभूतं व्योम प्रविशदिव नाभिं कुहरिणीम्॥७७॥<br /> | |||
yadētat kālindītanutarataraṅgākṛti śivē kṛśē madhyē kiṃcijjanani tava tadbhāti sudhiyām . <br /> | |||
vimardādanyō'nyaṃ kucakalaśayōrantaragatam tanūbhūtaṃ vyōma praviśadiva nābhiṃ kuhariṇīm .. 77 .. | |||
स्थिरो गङ्गावर्तः स्तनमुकुलरोमावलिलता निजावालं कुण्डं कुसुमशरतेजोहुतभुजः।<br /> | |||
रतेर्लीलागारं किमपि तव नाभिर्गिरिसुते बिलद्वारं सिद्धेर्गिरिशनयनानां विजयते॥७८॥<br /> | |||
sthirō gaṅgāvartaḥ stanamukularōmāvalilatā nijāvālaṃ kuṇḍaṃ kusumaśaratējōhutabhujaḥ . <br /> | |||
ratērlīlāgāraṃ kimapi tava nābhirgirisutē biladvāraṃ siddhērgiriśanayanānāṃ vijayatē .. 78 .. | |||
निसर्गक्षीणस्य स्तनतटभरेण क्लमजुषो नमन्मूर्तेर्नारीतिलक शनकैस्त्रुट्यत इव।<br /> | |||
चिरं ते मध्यस्य त्रुटिततटिनीतीरतरुणा समावस्थास्थेम्नो भवतु कुशलं शैलतनये॥७९॥<br /> | |||
nisargakṣīṇasya stanataṭabharēṇa klamajuṣō namanmūrtērnārītilaka śanakaistruṭyata iva . <br /> | |||
ciraṃ tē madhyasya truṭitataṭinītīrataruṇā samāvasthāsthēmnō bhavatu kuśalaṃ śailatanayē .. 79 .. | |||
कुचौ सद्यःस्विद्यत्तटघटितकूर्पासभिदुरौ कषन्तौ दोर्मूले कनककलशाभौ कलयता।<br /> | |||
तव त्रातुं भङ्गादलमिति वलग्नं तनुभुवा त्रिधा नद्धं देवि त्रिवलि लवलीवल्लिभिरिव॥८०॥<br /> | |||
kucau sadyaḥsvidyattaṭaghaṭitakūrpāsabhidurau kaṣantau dōrmūlē kanakakalaśābhau kalayatā . <br /> | |||
tava trātuṃ bhaṅgādalamiti valagnaṃ tanubhuvā tridhā naddhaṃ dēvi trivali lavalīvallibhiriva .. 80 .. | |||
गुरुत्वं विस्तारं क्षितिधरपतिः पार्वति निजात् नितम्बादाच्छिद्य त्वयि हरणरूपेण निदधे।<br /> | |||
अतस्ते विस्तीर्णो गुरुरयमशेषां वसुमतीम् नितम्बप्राग्भारः स्थगयति लघुत्वं नयति च॥८१॥<br /> | |||
gurutvaṃ vistāraṃ kṣitidharapatiḥ pārvati nijāt nitambādācchidya tvayi haraṇarūpēṇa nidadhē . <br /> | |||
atastē vistīrṇō gururayamaśēṣāṃ vasumatīm nitambaprāgbhāraḥ sthagayati laghutvaṃ nayati ca .. 81 .. | |||
करीन्द्राणां शुण्डान् कनककदलीकाण्डपटलीम् उभाभ्यामूरुभ्यामुभयमपि निर्जित्य भवति।<br /> | |||
सुवृत्ताभ्यां पत्युः प्रणतिकठिनाभ्यां गिरिसुते विधिज्ञे जानुभ्यां विबुधकरिकुम्भद्वयमसि॥८२॥<br /> | |||
karīndrāṇāṃ śuṇḍān kanakakadalīkāṇḍapaṭalīm ubhābhyāmūrubhyāmubhayamapi nirjitya bhavati . <br /> | |||
suvṛttābhyāṃ patyuḥ praṇatikaṭhinābhyāṃ girisutē vidhijñē jānubhyāṃ vibudhakarikumbhadvayamasi .. 82 .. | |||
पराजेतुं रुद्रं द्विगुणशरगर्भौ गिरिसुते निषङ्गौ जङ्घे ते विषमविशिखो बाढमकृत।<br /> | |||
यदग्रे दृश्यन्ते दश शरफलाः पादयुगली नखाग्रच्छद्मानः सुरमुकुटशाणैकनिशिताः॥८३॥<br /> | |||
parājētuṃ rudraṃ dviguṇaśaragarbhau girisutē niṣaṅgau jaṅghē tē viṣamaviśikhō bāḍhamakṛta . <br /> | |||
yadagrē dṛśyantē daśa śaraphalāḥ pādayugalī nakhāgracchadmānaḥ suramukuṭaśāṇaikaniśitāḥ .. 83 .. | |||
श्रुतीनां मूर्धानो दधति तव यौ शेखरतया ममाप्येतौ मातः शिरसि दयया धेहि चरणौ।<br /> | |||
ययोः पाद्यं पाथः पशुपतिजटाजूटतटिनी ययोर्लाक्षालक्ष्मीररुणहरिचूडामणिरुचिः॥८४॥<br /> | |||
śrutīnāṃ mūrdhānō dadhati tava yau śēkharatayā mamāpyētau mātaḥ śirasi dayayā dhēhi caraṇau . <br /> | |||
yayōḥ pādyaṃ pāthaḥ paśupatijaṭājūṭataṭinī yayōrlākṣālakṣmīraruṇaharicūḍāmaṇiruciḥ .. 84 .. | |||
नमोवाकं ब्रूमो नयनरमणीयाय पदयोः तवास्मै द्वन्द्वाय स्फुटरुचिरसालक्तकवते।<br /> | |||
असूयत्यत्यन्तं यदभिहननाय स्पृहयते पशूनामीशानः प्रमदवनकङ्केलितरवे॥८५॥<br /> | |||
namōvākaṃ brūmō nayanaramaṇīyāya padayōḥ tavāsmai dvandvāya sphuṭarucirasālaktakavatē . <br /> | |||
asūyatyatyantaṃ yadabhihananāya spṛhayatē paśūnāmīśānaḥ pramadavanakaṅkēlitaravē .. 85 .. | |||
मृषा कृत्वा गोत्रस्खलनमथ वैलक्ष्यनमितम् ललाटे भर्तारं चरणकमले ताडयति ते।<br /> | |||
चिरादन्तःशल्यं दहनकृतमुन्मूलितवता तुलाकोटिक्वाणैः किलिकिलितमीशानरिपुणा॥८६॥<br /> | |||
mṛṣā kṛtvā gōtraskhalanamatha vailakṣyanamitam lalāṭē bhartāraṃ caraṇakamalē tāḍayati tē . <br /> | |||
cirādantaḥśalyaṃ dahanakṛtamunmūlitavatā tulākōṭikvāṇaiḥ kilikilitamīśānaripuṇā .. 86 .. | |||
हिमानीहन्तव्यं हिमगिरिनिवासैकचतुरौ निशायां निद्राणां निशि चरमभागे च विशदौ।<br /> | |||
वरं लक्ष्मीपात्रं श्रियमतिसृजन्तौ समयिनाम् सरोजं त्वत्पादौ जननि जयतश्चित्रमिह किम्॥८७॥<br /> | |||
himānīhantavyaṃ himagirinivāsaikacaturau niśāyāṃ nidrāṇāṃ niśi caramabhāgē ca viśadau . <br /> | |||
varaṃ lakṣmīpātraṃ śriyamatisṛjantau samayinām sarōjaṃ tvatpādau janani jayataścitramiha kim .. 87 .. | |||
पदं ते कीर्तीनां प्रपदमपदं देवि विपदाम् कथं नीतं सद्भिः कठिनकमठीकर्परतुलाम्।<br /> | |||
कथं वा बाहुभ्यामुपयमनकाले पुरभिदा यदादाय न्यस्तं दृषदि दयमानेन मनसा॥८८॥<br /> | |||
padaṃ tē kīrtīnāṃ prapadamapadaṃ dēvi vipadām kathaṃ nītaṃ sadbhiḥ kaṭhinakamaṭhīkarparatulām . <br /> | |||
kathaṃ vā bāhubhyāmupayamanakālē purabhidā yadādāya nyastaṃ dṛṣadi dayamānēna manasā .. 88 .. | |||
नखैर्नाकस्त्रीणां करकमलसङ्कोचशशिभिः तरूणां दिव्यानां हसत इव ते चण्डि चरणौ।<br /> | |||
फलानि स्वःस्थेभ्यः किसलयकराग्रेण ददतां दरिद्रेभ्यो भद्रां श्रियमनिशमह्नाय ददतौ॥८९॥<br /> | |||
nakhairnākastrīṇāṃ karakamalasaṅkōcaśaśibhiḥ tarūṇāṃ divyānāṃ hasata iva tē caṇḍi caraṇau . <br /> | |||
phalāni svaḥsthēbhyaḥ kisalayakarāgrēṇa dadatāṃ daridrēbhyō bhadrāṃ śriyamaniśamahnāya dadatau .. 89 .. | |||
ददाने दीनेभ्यः श्रियमनिशमाशानुसदृशीम् अमन्दं सौन्दर्यप्रकरमकरन्दम् विकिरति।<br /> | |||
तवास्मिन् मन्दारस्तबकसुभगे यातु चरणे निमज्जन् मज्जीवः करणचरणः षट्चरणताम्॥९०॥<br /> | |||
dadānē dīnēbhyaḥ śriyamaniśamāśānusadṛśīm amandaṃ saundaryaprakaramakarandam vikirati . <br /> | |||
tavāsmin mandārastabakasubhagē yātu caraṇē nimajjan majjīvaḥ karaṇacaraṇaḥ ṣaṭcaraṇatām .. 90 .. | |||
पदन्यासक्रीडापरिचयमिवारब्धुमनसः स्खलन्तस्ते खेलं भवनकलहंसा न जहति।<br /> | |||
अतस्तेषां शिक्षां सुभगमणिमञ्जीररणितच्छलादाचक्षाणं चरणकमलं चारुचरिते॥९१॥<br /> | |||
padanyāsakrīḍāparicayamivārabdhumanasaḥ skhalantastē khēlaṃ bhavanakalahaṃsā na jahati . <br /> | |||
atastēṣāṃ śikṣāṃ subhagamaṇimañjīraraṇitacchalādācakṣāṇaṃ caraṇakamalaṃ cārucaritē .. 91 .. | |||
गतास्ते मञ्चत्वं द्रुहिणहरिरुद्रेश्वरभृतः शिवः स्वच्छच्छायाघटितकपटप्रच्छदपटः।<br /> | |||
त्वदीयानां भासां प्रतिफलनरागारुणतया शरीरी शृङ्गारो रस इव दृशां दोग्धि कुतुकम्॥९२॥<br /> | |||
gatāstē mañcatvaṃ druhiṇaharirudrēśvarabhṛtaḥ śivaḥ svacchacchāyāghaṭitakapaṭapracchadapaṭaḥ . <br /> | |||
tvadīyānāṃ bhāsāṃ pratiphalanarāgāruṇatayā śarīrī śṛṅgārō rasa iva dṛśāṃ dōgdhi kutukam .. 92 .. | |||
अराला केशेषु प्रकृतिसरला मन्दहसिते शिरीषाभा चित्ते दृषदुपलशोभा कुचतटे।<br /> | |||
भृशं तन्वी मध्ये पृथुरुरसिजारोहविषये जगत्त्रातुं शम्भोर्जयति करुणा काचिदरुणा॥९३॥<br /> | |||
arālā kēśēṣu prakṛtisaralā mandahasitē śirīṣābhā cittē dṛṣadupalaśōbhā kucataṭē . <br /> | |||
bhṛśaṃ tanvī madhyē pṛthururasijārōhaviṣayē jagattrātuṃ śambhōrjayati karuṇā kācidaruṇā .. 93 .. | |||
कलङ्कः कस्तूरी रजनिकरबिम्बं जलमयम् कलाभिः कर्पूरैर्मरकतकरण्डं निबिडितम्।<br /> | |||
अतस्त्वद्भोगेन प्रतिदिनमिदं रिक्तकुहरं विधिर्भूयो भूयो निबिडयति नूनं तव कृते॥९४॥<br /> | |||
kalaṅkaḥ kastūrī rajanikarabimbaṃ jalamayam kalābhiḥ karpūrairmarakatakaraṇḍaṃ nibiḍitam . <br /> | |||
atastvadbhōgēna pratidinamidaṃ riktakuharaṃ vidhirbhūyō bhūyō nibiḍayati nūnaṃ tava kṛtē .. 94 .. | |||
पुरारातेरन्तःपुरमसि ततस्त्वच्चरणयोः सपर्यामर्यादा तरलकरणानामसुलभा।<br /> | |||
तथा ह्येते नीताः शतमखमुखाः सिद्धिमतुलाम् तव द्वारोपान्तस्थितिभिरणिमाद्याभिरमराः॥९५॥<br /> | |||
purārātērantaḥpuramasi tatastvaccaraṇayōḥ saparyāmaryādā taralakaraṇānāmasulabhā . <br /> | |||
tathā hyētē nītāḥ śatamakhamukhāḥ siddhimatulām tava dvārōpāntasthitibhiraṇimādyābhiramarāḥ .. 95 .. | |||
कलत्रं वैधात्रं कति कति भजन्ते न कवयः श्रियो देव्याः को वा न भवति पतिः कैरपि धनैः।<br /> | |||
महादेवं हित्वा तव सति सतीनामचरमे कुचाभ्यामासङ्गः कुरवकतरोरप्यसुलभः॥९६॥<br /> | |||
kalatraṃ vaidhātraṃ kati kati bhajantē na kavayaḥ śriyō dēvyāḥ kō vā na bhavati patiḥ kairapi dhanaiḥ . <br /> | |||
mahādēvaṃ hitvā tava sati satīnāmacaramē kucābhyāmāsaṅgaḥ kuravakatarōrapyasulabhaḥ .. 96 .. | |||
गिरामाहुर्देवीं द्रुहिणगृहिणीमागमविदो हरेः पत्नीं पद्मां हरसहचरीमद्रितनयाम्।<br /> | |||
तुरीया काऽपि त्वं दुरधिगमनिःसीममहिमा महामाया विश्वं भ्रमयसि परब्रह्ममहिषि॥९७॥<br /> | |||
girāmāhurdēvīṃ druhiṇagṛhiṇīmāgamavidō harēḥ patnīṃ padmāṃ harasahacarīmadritanayām . <br /> | |||
turīyā kā'pi tvaṃ duradhigamaniḥsīmamahimā mahāmāyā viśvaṃ bhramayasi parabrahmamahiṣi .. 97 .. | |||
कदा काले मातः कथय कलितालक्तकरसम् पिबेयं विद्यार्थी तव चरणनिर्णेजनजलम्।<br /> | |||
प्रकृत्या मूकानामपि च कविताकारणतया कदा धत्ते वाणीमुखकमलताम्बूलरसताम्॥९८॥<br /> | |||
kadā kālē mātaḥ kathaya kalitālaktakarasam pibēyaṃ vidyārthī tava caraṇanirṇējanajalam . <br /> | |||
prakṛtyā mūkānāmapi ca kavitākāraṇatayā kadā dhattē vāṇīmukhakamalatāmbūlarasatām .. 98 .. | |||
सरस्वत्या लक्ष्म्या विधिहरिसपत्नो विहरते रतेः पातिव्रत्यं शिथिलयति रम्येण वपुषा।<br /> | |||
चिरं जीवन्नेव क्षपितपशुपाशव्यतिकरः परानन्दाभिख्यं रसयति रसं त्वद्भजनवान्॥९९॥<br /> | |||
sarasvatyā lakṣmyā vidhiharisapatnō viharatē ratēḥ pātivratyaṃ śithilayati ramyēṇa vapuṣā . <br /> | |||
ciraṃ jīvannēva kṣapitapaśupāśavyatikaraḥ parānandābhikhyaṃ rasayati rasaṃ tvadbhajanavān .. 99 .. | |||
समानीतः पद्भ्यां मणिमुकुरतामम्बरमणिः भयादास्यादन्तःस्तिमितकिरणश्रेणिमसृणः।<br /> | |||
दधाति त्वद्वक्त्रप्रतिफलनमश्रान्तविकचम् निरातङ्कं चन्द्रान्निजहृदयपङ्केरुहमिव॥१००॥<br /> | |||
samānītaḥ padbhyāṃ maṇimukuratāmambaramaṇiḥ bhayādāsyādantaḥstimitakiraṇaśrēṇimasṛṇaḥ . <br /> | |||
dadhāti tvadvaktrapratiphalanamaśrāntavikacam nirātaṅkaṃ candrānnijahṛdayapaṅkēruhamiva .. 100 .. | |||
समुद्भूतस्थूलस्तनभरमुरश्चारु हसितम् कटाक्षे कन्दर्पः कतिचन कदम्बद्युति वपुः।<br /> | |||
हरस्य त्वद्भ्रान्तिं मनसि जनयाम् स्म विमला भवत्या ये भक्ताः परिणतिरमीषामियमुमे॥१०१॥<br /> | |||
samudbhūtasthūlastanabharamuraścāru hasitam kaṭākṣē kandarpaḥ katicana kadambadyuti vapuḥ . <br /> | |||
harasya tvadbhrāntiṃ manasi janayām sma vimalā bhavatyā yē bhaktāḥ pariṇatiramīṣāmiyamumē .. 101 .. | |||
< | निधे नित्यस्मेरे निरवधिगुणे नीतिनिपुणे निराघाटज्ञाने नियमपरचित्तैकनिलये।<br /> | ||
नियत्या निर्मुक्ते निखिलनिगमान्तस्तुतपदे निरातङ्के नित्ये निगमय ममापि स्तुतिमिमाम्॥१०२॥<br /> | |||
nidhē nityasmērē niravadhiguṇē nītinipuṇē nirāghāṭajñānē niyamaparacittaikanilayē . <br /> | |||
niyatyā nirmuktē nikhilanigamāntastutapadē nirātaṅkē nityē nigamaya mamāpi stutimimām .. 102 .. | |||
प्रदीपज्वालाभिर्दिवसकरनीराजनविधिः सुधासूतेश्चन्द्रोपलजललवैरर्घ्यरचना।<br /> | |||
स्वकीयैरम्भोभिः सलिलनिधिसौहित्यकरणम् त्वदीयाभिर्वाग्भिस्तव जननि वाचां स्तुतिरियम्॥१०३॥<br /> | |||
pradīpajvālābhirdivasakaranīrājanavidhiḥ sudhāsūtēścandrōpalajalalavairarghyaracanā . <br /> | |||
svakīyairambhōbhiḥ salilanidhisauhityakaraṇam tvadīyābhirvāgbhistava janani vācāṃ stutiriyam .. 103 .. | |||
प्रदीपज्वालाभिर्दिवसकरनीराजनविधिः सुधासूतेश्चन्द्रोपलजललवैरर्घ्यरचना।<br />स्वकीयैरम्भोभिः सलिलनिधिसौहित्यकरणम् त्वदीयाभिर्वाग्भिस्तव जननि वाचां स्तुतिरियम्॥१०३॥<br />pradīpajvālābhirdivasakaranīrājanavidhiḥ sudhāsūtēścandrōpalajalalavairarghyaracanā . <br />svakīyairambhōbhiḥ salilanidhisauhityakaraṇam tvadīyābhirvāgbhistava janani vācāṃ stutiriyam .. 103 . | |||
॥ इति श्रीमच्छङ्कराचार्यविरचिता सौन्दर्यलहरी सम्पूर्णा॥<br /> | |||
.. iti śrīmacchaṅkarācāryaviracitā saundaryalaharī sampūrṇā .. | |||
== | == См. также == | ||
* | * Саундарьялахари или "Волна красоты". Юлия Дрёмина. | ||
* Ади Шанкарачарья Тантра – предисловие к русскому изданию. | * Ади Шанкарачарья Тантра – предисловие к русскому изданию. | ||
== Примечания == | == Примечания == | ||
{{примечания | {{примечания}} | ||
[[Категория:Гимны к Деви]] | [[Категория:Гимны к Деви]] | ||
[[Категория:Шанкара]] | [[Категория:Шанкара]] | ||
[[Категория: | [[Категория:Саундарьялахари]] | ||