Редактирование: Саундарьялахари
Внимание! Вы не авторизовались на сайте. Ваш IP-адрес будет публично видимым, если вы будете вносить любые правки. Если вы войдёте или создадите учётную запись, правки вместо этого будут связаны с вашим именем пользователя, а также у вас появятся другие преимущества.
Правка может быть отменена. Пожалуйста, просмотрите сравнение версий, чтобы убедиться, что это именно те изменения, которые вас интересуют, и нажмите «Записать страницу», чтобы ваша отмена правки была сохранена.
Текущая версия | Ваш текст | ||
Строка 10: | Строка 10: | ||
* стихи 42-100 – «Саундарьялахари» – эта описанию самой Богини; эта часть, по преданию, написана Шанкарой по благословению Шивы. | * стихи 42-100 – «Саундарьялахари» – эта описанию самой Богини; эта часть, по преданию, написана Шанкарой по благословению Шивы. | ||
* стихи 101-103 – завершение; авторство приписывается либо Шанкаре, либо его ученикам. | * стихи 101-103 – завершение; авторство приписывается либо Шанкаре, либо его ученикам. | ||
== История происхождения == | == История происхождения == | ||
Строка 120: | Строка 119: | ||
'''॥सौन्दर्यलहरी॥'''<br /> | '''॥सौन्दर्यलहरी॥'''<br /> | ||
'''.. saundaryalaharī ..''' | '''.. saundaryalaharī ..''' | ||
गतैर्माणिक्यत्वं गगनमणिभिः सान्द्रघटितम् किरीटं ते हैमं हिमगिरिसुते कीर्तयति यः।<br />स नीडेयच्छायाच्छुरणशबलं चन्द्रशकलम् धनुः शौनासीरं किमिति न निबध्नाति धिषणाम्॥४२॥<br />gatairmāṇikyatvaṃ gaganamaṇibhiḥ sāndraghaṭitam kirīṭaṃ tē haimaṃ himagirisutē kīrtayati yaḥ . <br />sa nīḍēyacchāyācchuraṇaśabalaṃ candraśakalam dhanuḥ śaunāsīraṃ kimiti na nibadhnāti dhiṣaṇām .. 42 .. | गतैर्माणिक्यत्वं गगनमणिभिः सान्द्रघटितम् किरीटं ते हैमं हिमगिरिसुते कीर्तयति यः।<br /> | ||
स नीडेयच्छायाच्छुरणशबलं चन्द्रशकलम् धनुः शौनासीरं किमिति न निबध्नाति धिषणाम्॥४२॥<br /> | |||
धुनोतु ध्वान्तं नस्तुलितदलितेन्दीवरवनम् घनस्निग्धश्लक्ष्णं चिकुरनिकुरम्बं तव शिवे।<br />यदीयं सौरभ्यं सहजमुपलब्धुं सुमनसो वसन्त्यस्मिन् मन्ये वलमथनवाटीविटपिनाम्॥४३॥<br />dhunōtu dhvāntaṃ nastulitadalitēndīvaravanam ghanasnigdhaślakṣṇaṃ cikuranikurambaṃ tava śivē . <br />yadīyaṃ saurabhyaṃ sahajamupalabdhuṃ sumanasō vasantyasmin manyē valamathanavāṭīviṭapinām .. 43 .. | gatairmāṇikyatvaṃ gaganamaṇibhiḥ sāndraghaṭitam kirīṭaṃ tē haimaṃ himagirisutē kīrtayati yaḥ . <br /> | ||
sa nīḍēyacchāyācchuraṇaśabalaṃ candraśakalam dhanuḥ śaunāsīraṃ kimiti na nibadhnāti dhiṣaṇām .. 42 .. | |||
तनोतु क्षेमं नस्तव वदनसौन्दर्यलहरी परीवाहस्रोतःसरणिरिव सीमन्तसरणिः।<br />वहन्ती सिन्दूरं प्रबलकबरीभारतिमिर द्विषां बृन्दैर्बन्दीकृतमिव नवीनार्ककिरणम्॥४४॥<br />tanōtu kṣēmaṃ nastava vadanasaundaryalaharī parīvāhasrōtaḥsaraṇiriva sīmantasaraṇiḥ . <br />vahantī sindūraṃ prabalakabarībhāratimira dviṣāṃ bṛndairbandīkṛtamiva navīnārkakiraṇam .. 44 .. | |||
धुनोतु ध्वान्तं नस्तुलितदलितेन्दीवरवनम् घनस्निग्धश्लक्ष्णं चिकुरनिकुरम्बं तव शिवे।<br /> | |||
अरालैः स्वाभाव्यादलिकलभसश्रीभिरलकैः परीतं ते वक्त्रं परिहसति पङ्केरुहरुचिम्।<br />दरस्मेरे यस्मिन् दशनरुचिकिञ्जल्करुचिरे सुगन्धौ माद्यन्ति स्मरदहनचक्षुर्मधुलिहः॥४५॥<br />arālaiḥ svābhāvyādalikalabhasaśrībhiralakaiḥ parītaṃ tē vaktraṃ parihasati paṅkēruharucim . <br />darasmērē yasmin daśanarucikiñjalkarucirē sugandhau mādyanti smaradahanacakṣurmadhulihaḥ .. 45 .. | यदीयं सौरभ्यं सहजमुपलब्धुं सुमनसो वसन्त्यस्मिन् मन्ये वलमथनवाटीविटपिनाम्॥४३॥<br /> | ||
dhunōtu dhvāntaṃ nastulitadalitēndīvaravanam ghanasnigdhaślakṣṇaṃ cikuranikurambaṃ tava śivē . <br /> | |||
ललाटं लावण्यद्युतिविमलमाभाति तव यत् द्वितीयं तन्मन्ये मकुटघटितं चन्द्रशकलम्।<br />विपर्यासन्यासादुभयमपि सम्भूय च मिथः सुधालेपस्यूतिः परिणमति राकाहिमकरः॥४६॥<br />lalāṭaṃ lāvaṇyadyutivimalamābhāti tava yat dvitīyaṃ tanmanyē makuṭaghaṭitaṃ candraśakalam . <br />viparyāsanyāsādubhayamapi sambhūya ca mithaḥ sudhālēpasyūtiḥ pariṇamati rākāhimakaraḥ .. 46 .. | yadīyaṃ saurabhyaṃ sahajamupalabdhuṃ sumanasō vasantyasmin manyē valamathanavāṭīviṭapinām .. 43 .. | ||
भ्रुवौ भुग्ने किञ्चिद्भुवनभयभङ्गव्यसनिनि त्वदीये नेत्राभ्यां मधुकररुचिभ्यां धृतगुणम्।<br />धनुर्मन्ये सव्येतरकरगृहीतं रतिपतेः प्रकोष्ठे मुष्टौ च स्थगयति निगूढान्तरमुमे॥४७॥<br />bhruvau bhugnē kiñcidbhuvanabhayabhaṅgavyasanini tvadīyē nētrābhyāṃ madhukararucibhyāṃ dhṛtaguṇam . <br />dhanurmanyē savyētarakaragṛhītaṃ ratipatēḥ prakōṣṭhē muṣṭau ca sthagayati nigūḍhāntaramumē .. 47 .. | तनोतु क्षेमं नस्तव वदनसौन्दर्यलहरी परीवाहस्रोतःसरणिरिव सीमन्तसरणिः।<br /> | ||
वहन्ती सिन्दूरं प्रबलकबरीभारतिमिर द्विषां बृन्दैर्बन्दीकृतमिव नवीनार्ककिरणम्॥४४॥<br /> | |||
अहः सूते सव्यं तव नयनमर्कात्मकतया त्रियामां वामं ते सृजति रजनीनायकतया।<br />तृतीया ते दृष्टिर्दरदलितहेमाम्बुजरुचिः समाधत्ते सन्ध्यां दिवसनिशयोरन्तरचरीम्॥४८॥<br />ahaḥ sūtē savyaṃ tava nayanamarkātmakatayā triyāmāṃ vāmaṃ tē sṛjati rajanīnāyakatayā . <br />tṛtīyā tē dṛṣṭirdaradalitahēmāmbujaruciḥ samādhattē sandhyāṃ divasaniśayōrantaracarīm .. 48 .. | tanōtu kṣēmaṃ nastava vadanasaundaryalaharī parīvāhasrōtaḥsaraṇiriva sīmantasaraṇiḥ . <br /> | ||
vahantī sindūraṃ prabalakabarībhāratimira dviṣāṃ bṛndairbandīkṛtamiva navīnārkakiraṇam .. 44 .. | |||
विशाला कल्याणी स्फुटरुचिरयोध्या कुवलयैः कृपाधाराधारा किमपि मधुरा भोगवतिका।<br />अवन्ती दृष्टिस्ते बहुनगरविस्तारविजया ध्रुवं तत्तन्नामव्यवहरणयोग्या विजयते॥४९॥<br />viśālā kalyāṇī sphuṭarucirayōdhyā kuvalayaiḥ kṛpādhārādhārā kimapi madhurā bhōgavatikā . <br />avantī dṛṣṭistē bahunagaravistāravijayā dhruvaṃ tattannāmavyavaharaṇayōgyā vijayatē .. 49 .. | |||
अरालैः स्वाभाव्यादलिकलभसश्रीभिरलकैः परीतं ते वक्त्रं परिहसति पङ्केरुहरुचिम्।<br /> | |||
कवीनां सन्दर्भस्तबकमकरन्दैकरसिकम् कटाक्षव्याक्षेपभ्रमरकलभौ कर्णयुगलम्।<br />अमुञ्चन्तौ दृष्ट्वा तव नवरसास्वादतरलौ असूयासंसर्गादलिकनयनं किञ्चिदरुणम्॥५०॥<br />kavīnāṃ sandarbhastabakamakarandaikarasikam kaṭākṣavyākṣēpabhramarakalabhau karṇayugalam . <br />amuñcantau dṛṣṭvā tava navarasāsvādataralau asūyāsaṃsargādalikanayanaṃ kiñcidaruṇam .. 50 .. | दरस्मेरे यस्मिन् दशनरुचिकिञ्जल्करुचिरे सुगन्धौ माद्यन्ति स्मरदहनचक्षुर्मधुलिहः॥४५॥<br /> | ||
arālaiḥ svābhāvyādalikalabhasaśrībhiralakaiḥ parītaṃ tē vaktraṃ parihasati paṅkēruharucim . <br /> | |||
शिवे शृङ्गारार्द्रा तदितरजने कुत्सनपरा सरोषा गङ्गायां गिरिशचरिते विस्मयवती।<br />हराहिभ्यो भीता सरसिरुहसौभाग्यजननी सखीषु स्मेरा ते मयि जननि दृष्टिः सकरुणा॥५१॥<br />śivē śṛṅgārārdrā taditarajanē kutsanaparā sarōṣā gaṅgāyāṃ giriśacaritē vismayavatī . <br />harāhibhyō bhītā sarasiruhasaubhāgyajananī sakhīṣu smērā tē mayi janani dṛṣṭiḥ sakaruṇā .. 51 .. | darasmērē yasmin daśanarucikiñjalkarucirē sugandhau mādyanti smaradahanacakṣurmadhulihaḥ .. 45 .. | ||
गते कर्णाभ्यर्णं गरुत इव पक्ष्माणि दधती पुरां भेत्तुश्चित्तप्रशमरसविद्रावणफले।<br />इमे नेत्रे गोत्राधरपतिकुलोत्तंसकलिके तवाकर्णाकृष्टस्मरशरविलासं कलयतः॥५२॥<br />gatē karṇābhyarṇaṃ garuta iva pakṣmāṇi dadhatī purāṃ bhēttuścittapraśamarasavidrāvaṇaphalē . <br />imē nētrē gōtrādharapatikulōttaṃsakalikē tavākarṇākṛṣṭasmaraśaravilāsaṃ kalayataḥ .. 52 .. | ललाटं लावण्यद्युतिविमलमाभाति तव यत् द्वितीयं तन्मन्ये मकुटघटितं चन्द्रशकलम्।<br /> | ||
विपर्यासन्यासादुभयमपि सम्भूय च मिथः सुधालेपस्यूतिः परिणमति राकाहिमकरः॥४६॥<br /> | |||
विभक्तत्रैवर्ण्यं व्यतिकरितलीलाञ्जनतया विभाति त्वन्नेत्रत्रितयमिदमीशानदयिते।<br />पुनः स्रष्टुं देवान् द्रुहिणहरिरुद्रानुपरतान् रजः सत्त्वं बिभ्रत् तम इति गुणानां त्रयमिव॥५३॥<br />vibhaktatraivarṇyaṃ vyatikaritalīlāñjanatayā vibhāti tvannētratritayamidamīśānadayitē . <br />punaḥ sraṣṭuṃ dēvān druhiṇaharirudrānuparatān rajaḥ sattvaṃ bibhrat tama iti guṇānāṃ trayamiva .. 53 .. | lalāṭaṃ lāvaṇyadyutivimalamābhāti tava yat dvitīyaṃ tanmanyē makuṭaghaṭitaṃ candraśakalam . <br /> | ||
viparyāsanyāsādubhayamapi sambhūya ca mithaḥ sudhālēpasyūtiḥ pariṇamati rākāhimakaraḥ .. 46 .. | |||
पवित्रीकर्तुं नः पशुपतिपराधीनहृदये दयामित्रैर्नेत्रैररुणधवलश्यामरुचिभिः।<br />नदः शोणो गङ्गा तपनतनयेति ध्रुवममुम् त्रयाणां तीर्थानामुपनयसि सम्भेदमनघम्॥५४॥<br />pavitrīkartuṃ naḥ paśupatiparādhīnahṛdayē dayāmitrairnētrairaruṇadhavalaśyāmarucibhiḥ . <br />nadaḥ śōṇō gaṅgā tapanatanayēti dhruvamamum trayāṇāṃ tīrthānāmupanayasi sambhēdamanagham .. 54 .. | |||
भ्रुवौ भुग्ने किञ्चिद्भुवनभयभङ्गव्यसनिनि त्वदीये नेत्राभ्यां मधुकररुचिभ्यां धृतगुणम्।<br /> | |||
निमेषोन्मेषाभ्यां प्रलयमुदयं याति जगती तवेत्याहुः सन्तो धरणिधरराजन्यतनये।<br />त्वदुन्मेषाज्जातं जगदिदमशेषं प्रलयतः परित्रातुं शङ्के परिहृतनिमेषास्तव दृशः॥५५॥<br />nimēṣōnmēṣābhyāṃ pralayamudayaṃ yāti jagatī tavētyāhuḥ santō dharaṇidhararājanyatanayē . <br />tvadunmēṣājjātaṃ jagadidamaśēṣaṃ pralayataḥ paritrātuṃ śaṅkē parihṛtanimēṣāstava dṛśaḥ .. 55 .. | धनुर्मन्ये सव्येतरकरगृहीतं रतिपतेः प्रकोष्ठे मुष्टौ च स्थगयति निगूढान्तरमुमे॥४७॥<br /> | ||
bhruvau bhugnē kiñcidbhuvanabhayabhaṅgavyasanini tvadīyē nētrābhyāṃ madhukararucibhyāṃ dhṛtaguṇam . <br /> | |||
तवापर्णे कर्णेजपनयनपैशुन्यचकिता निलीयन्ते तोये नियतमनिमेषाः शफरिकाः।<br />इयं च श्रीर्बद्धच्छदपुटकवाटं कुवलयम् जहाति प्रत्यूषे निशि च विघटय्य प्रविशति॥५६॥<br />tavāparṇē karṇējapanayanapaiśunyacakitā nilīyantē tōyē niyatamanimēṣāḥ śapharikāḥ . <br />iyaṃ ca śrīrbaddhacchadapuṭakavāṭaṃ kuvalayam jahāti pratyūṣē niśi ca vighaṭayya praviśati .. 56 .. | dhanurmanyē savyētarakaragṛhītaṃ ratipatēḥ prakōṣṭhē muṣṭau ca sthagayati nigūḍhāntaramumē .. 47 .. | ||
दृशा द्राघीयस्या दरदलितनीलोत्पलरुचा दवीयांसं दीनं स्नपय कृपया मामपि शिवे।<br />अनेनायं धन्यो भवति न च ते हानिरियता वने वा हर्म्ये वा समकरनिपातो हिमकरः॥५७॥<br />dṛśā drāghīyasyā daradalitanīlōtpalarucā davīyāṃsaṃ dīnaṃ snapaya kṛpayā māmapi śivē . <br />anēnāyaṃ dhanyō bhavati na ca tē hāniriyatā vanē vā harmyē vā samakaranipātō himakaraḥ .. 57 .. | अहः सूते सव्यं तव नयनमर्कात्मकतया त्रियामां वामं ते सृजति रजनीनायकतया।<br /> | ||
तृतीया ते दृष्टिर्दरदलितहेमाम्बुजरुचिः समाधत्ते सन्ध्यां दिवसनिशयोरन्तरचरीम्॥४८॥<br /> | |||
अरालं ते पालीयुगलमगराजन्यतनये न केषामाधत्ते कुसुमशरकोदण्डकुतुकम्।<br />तिरश्चीनो यत्र श्रवणपथमुल्लङ्घ्य विलसन् अपाङ्गव्यासङ्गो दिशति शरसंधानधिषणाम्॥५८॥<br />arālaṃ tē pālīyugalamagarājanyatanayē na kēṣāmādhattē kusumaśarakōdaṇḍakutukam . <br />tiraścīnō yatra śravaṇapathamullaṅghya vilasan apāṅgavyāsaṅgō diśati śarasaṃdhānadhiṣaṇām .. 58 .. | ahaḥ sūtē savyaṃ tava nayanamarkātmakatayā triyāmāṃ vāmaṃ tē sṛjati rajanīnāyakatayā . <br /> | ||
tṛtīyā tē dṛṣṭirdaradalitahēmāmbujaruciḥ samādhattē sandhyāṃ divasaniśayōrantaracarīm .. 48 .. | |||
स्फुरद्गण्डाभोगप्रतिफलितताटङ्कयुगलम् चतुश्चक्रं मन्ये तव मुखमिदं मन्मथरथम्।<br />यमारुह्य द्रुह्यत्यवनिरथम् अर्केन्दुचरणं महावीरो मारः प्रमथपतये सज्जितवते॥५९॥<br />sphuradgaṇḍābhōgapratiphalitatāṭaṅkayugalam catuścakraṃ manyē tava mukhamidaṃ manmatharatham . <br />yamāruhya druhyatyavaniratham arkēnducaraṇaṃ mahāvīrō māraḥ pramathapatayē sajjitavatē .. 59 .. | |||
विशाला कल्याणी स्फुटरुचिरयोध्या कुवलयैः कृपाधाराधारा किमपि मधुरा भोगवतिका।<br /> | |||
सरस्वत्याः सूक्तीरमृतलहरीकौशलहरीः पिबन्त्याः शर्वाणि श्रवणचुलुकाभ्यामविरलम्।<br />चमत्कारश्लाघाचलितशिरसः कुण्डलगणो झणत्कारैस्तारैः प्रतिवचनमाचष्ट इव ते॥६०॥<br />sarasvatyāḥ sūktīramṛtalaharīkauśalaharīḥ pibantyāḥ śarvāṇi śravaṇaculukābhyāmaviralam . <br />camatkāraślāghācalitaśirasaḥ kuṇḍalagaṇō jhaṇatkāraistāraiḥ prativacanamācaṣṭa iva tē .. 60 .. | अवन्ती दृष्टिस्ते बहुनगरविस्तारविजया ध्रुवं तत्तन्नामव्यवहरणयोग्या विजयते॥४९॥<br /> | ||
viśālā kalyāṇī sphuṭarucirayōdhyā kuvalayaiḥ kṛpādhārādhārā kimapi madhurā bhōgavatikā . <br /> | |||
असौ नासावंशस्तुहिनगिरिवंशध्वजपटि त्वदीयो नेदीयः फलतु फलमस्माकमुचितम्।<br />वहत्यन्तर्मुक्ताः शिशिरकरनिश्वासगलितम् समृद्ध्या यस्तासां बहिरपि च मुक्तामणिधरः॥६१॥<br />asau nāsāvaṃśastuhinagirivaṃśadhvajapaṭi tvadīyō nēdīyaḥ phalatu phalamasmākamucitam . <br />vahatyantarmuktāḥ śiśirakaraniśvāsagalitam samṛddhyā yastāsāṃ bahirapi ca muktāmaṇidharaḥ .. 61 .. | avantī dṛṣṭistē bahunagaravistāravijayā dhruvaṃ tattannāmavyavaharaṇayōgyā vijayatē .. 49 .. | ||
प्रकृत्याऽऽरक्तायास्तव सुदति दन्तच्छदरुचेः प्रवक्ष्ये सादृश्यं जनयतु फलं विद्रुमलता।<br />न बिम्बं त्वद्बिम्बप्रतिफलनरागादरुणितम् तुलामध्यारोढुं कथमिव विलज्जेत कलया॥६२॥<br />prakṛtyā''raktāyāstava sudati dantacchadarucēḥ pravakṣyē sādṛśyaṃ janayatu phalaṃ vidrumalatā . <br />na bimbaṃ tvadbimbapratiphalanarāgādaruṇitam tulāmadhyārōḍhuṃ kathamiva vilajjēta kalayā .. 62 .. | कवीनां सन्दर्भस्तबकमकरन्दैकरसिकम् कटाक्षव्याक्षेपभ्रमरकलभौ कर्णयुगलम्।<br /> | ||
अमुञ्चन्तौ दृष्ट्वा तव नवरसास्वादतरलौ असूयासंसर्गादलिकनयनं किञ्चिदरुणम्॥५०॥<br /> | |||
स्मितज्योत्स्नाजालं तव वदनचन्द्रस्य पिबताम् चकोराणामासीदतिरसतया चञ्चुजडिमा।<br />अतस्ते शीतांशोरमृतलहरीमाम्लरुचयः पिबन्ति स्वच्छन्दं निशि निशि भृशं काञ्जिकधिया॥६३॥<br />smitajyōtsnājālaṃ tava vadanacandrasya pibatām cakōrāṇāmāsīdatirasatayā cañcujaḍimā . <br />atastē śītāṃśōramṛtalaharīmāmlarucayaḥ pibanti svacchandaṃ niśi niśi bhṛśaṃ kāñjikadhiyā .. 63 .. | kavīnāṃ sandarbhastabakamakarandaikarasikam kaṭākṣavyākṣēpabhramarakalabhau karṇayugalam . <br /> | ||
amuñcantau dṛṣṭvā tava navarasāsvādataralau asūyāsaṃsargādalikanayanaṃ kiñcidaruṇam .. 50 .. | |||
अविश्रान्तं पत्युर्गुणगणकथाऽऽम्रेडनजपा जपापुष्पच्छाया तव जननि जिह्वा जयति सा।<br />यदग्रासीनायाः स्फटिकदृषदच्छच्छविमयी सरस्वत्या मूर्तिः परिणमति माणिक्यवपुषा॥६४॥<br />aviśrāntaṃ patyurguṇagaṇakathā''mrēḍanajapā japāpuṣpacchāyā tava janani jihvā jayati sā . <br />yadagrāsīnāyāḥ sphaṭikadṛṣadacchacchavimayī sarasvatyā mūrtiḥ pariṇamati māṇikyavapuṣā .. 64 .. | |||
शिवे शृङ्गारार्द्रा तदितरजने कुत्सनपरा सरोषा गङ्गायां गिरिशचरिते विस्मयवती।<br /> | |||
रणे जित्वा दैत्यानपहृतशिरस्त्रैः कवचिभिः निवृत्तैश्चण्डांशत्रिपुरहरनिर्माल्यविमुखैः।<br />विशाखेन्द्रोपेन्द्रैः शशिविशदकर्पूरशकला विलीयन्ते मातस्तव वदनताम्बूलकबलाः॥६५॥<br />raṇē jitvā daityānapahṛtaśirastraiḥ kavacibhiḥ nivṛttaiścaṇḍāṃśatripuraharanirmālyavimukhaiḥ . <br />viśākhēndrōpēndraiḥ śaśiviśadakarpūraśakalā vilīyantē mātastava vadanatāmbūlakabalāḥ .. 65 .. | हराहिभ्यो भीता सरसिरुहसौभाग्यजननी सखीषु स्मेरा ते मयि जननि दृष्टिः सकरुणा॥५१॥<br /> | ||
śivē śṛṅgārārdrā taditarajanē kutsanaparā sarōṣā gaṅgāyāṃ giriśacaritē vismayavatī . <br /> | |||
विपञ्च्या गायन्ती विविधमपदानं पशुपतेः त्वयाऽऽरब्धे वक्तुं चलितशिरसा साधुवचने।<br />तदीयैर्माधुर्यैरपलपिततन्त्रीकलरवाम् निजां वीणां वाणी निचुलयति चोलेन निभृतम्॥६६॥<br />vipañcyā gāyantī vividhamapadānaṃ paśupatēḥ tvayā''rabdhē vaktuṃ calitaśirasā sādhuvacanē . <br />tadīyairmādhuryairapalapitatantrīkalaravām nijāṃ vīṇāṃ vāṇī niculayati cōlēna nibhṛtam .. 66 .. | harāhibhyō bhītā sarasiruhasaubhāgyajananī sakhīṣu smērā tē mayi janani dṛṣṭiḥ sakaruṇā .. 51 .. | ||
कराग्रेण स्पृष्टं तुहिनगिरिणा वत्सलतया गिरीशेनोदस्तं मुहुरधरपानाकुलतया।<br />करग्राह्यं शम्भोर्मुखमुकुरवृन्तं गिरिसुते कथङ्कारं ब्रूमस्तव चुबुकमौपम्यरहितम्॥६७॥<br />karāgrēṇa spṛṣṭaṃ tuhinagiriṇā vatsalatayā girīśēnōdastaṃ muhuradharapānākulatayā . <br />karagrāhyaṃ śambhōrmukhamukuravṛntaṃ girisutē kathaṅkāraṃ brūmastava cubukamaupamyarahitam .. 67 .. | गते कर्णाभ्यर्णं गरुत इव पक्ष्माणि दधती पुरां भेत्तुश्चित्तप्रशमरसविद्रावणफले।<br /> | ||
इमे नेत्रे गोत्राधरपतिकुलोत्तंसकलिके तवाकर्णाकृष्टस्मरशरविलासं कलयतः॥५२॥<br /> | |||
भुजाश्लेषान् नित्यं पुरदमयितुः कण्टकवती तव ग्रीवा धत्ते मुखकमलनालश्रियमियम्।<br />स्वतः श्वेता कालागरुबहुलजम्बालमलिना मृणालीलालित्यम् वहति यदधो हारलतिका॥६८॥<br />bhujāślēṣān nityaṃ puradamayituḥ kaṇṭakavatī tava grīvā dhattē mukhakamalanālaśriyamiyam . <br />svataḥ śvētā kālāgarubahulajambālamalinā mṛṇālīlālityam vahati yadadhō hāralatikā .. 68 .. | gatē karṇābhyarṇaṃ garuta iva pakṣmāṇi dadhatī purāṃ bhēttuścittapraśamarasavidrāvaṇaphalē . <br /> | ||
imē nētrē gōtrādharapatikulōttaṃsakalikē tavākarṇākṛṣṭasmaraśaravilāsaṃ kalayataḥ .. 52 .. | |||
गले रेखास्तिस्रो गतिगमकगीतैकनिपुणे विवाहव्यानद्धप्रगुणगुणसङ्ख्याप्रतिभुवः।<br />विराजन्ते नानाविधमधुररागाकरभुवाम् त्रयाणां ग्रामाणां स्थितिनियमसीमान इव ते॥६९॥<br />galē rēkhāstisrō gatigamakagītaikanipuṇē vivāhavyānaddhapraguṇaguṇasaṅkhyāpratibhuvaḥ . <br />virājantē nānāvidhamadhurarāgākarabhuvām trayāṇāṃ grāmāṇāṃ sthitiniyamasīmāna iva tē .. 69 .. | |||
विभक्तत्रैवर्ण्यं व्यतिकरितलीलाञ्जनतया विभाति त्वन्नेत्रत्रितयमिदमीशानदयिते।<br /> | |||
मृणालीमृद्वीनां तव भुजलतानां चतसृणाम् चतुर्भिः सौन्दर्यं सरसिजभवः स्तौति वदनैः।<br />नखेभ्यः संत्रस्यन् प्रथममथनादन्धकरिपोः चतुर्णां शीर्षाणां सममभयहस्तार्पणधिया॥७०॥<br />mṛṇālīmṛdvīnāṃ tava bhujalatānāṃ catasṛṇām caturbhiḥ saundaryaṃ sarasijabhavaḥ stauti vadanaiḥ . <br />nakhēbhyaḥ saṃtrasyan prathamamathanādandhakaripōḥ caturṇāṃ śīrṣāṇāṃ samamabhayahastārpaṇadhiyā .. 70 .. | पुनः स्रष्टुं देवान् द्रुहिणहरिरुद्रानुपरतान् रजः सत्त्वं बिभ्रत् तम इति गुणानां त्रयमिव॥५३॥<br /> | ||
vibhaktatraivarṇyaṃ vyatikaritalīlāñjanatayā vibhāti tvannētratritayamidamīśānadayitē . <br /> | |||
नखानामुद्द्योतैर्नवनलिनरागं विहसताम् कराणां ते कान्तिं कथय कथयामः कथमुमे।<br />कयाचिद्वा साम्यं भजतु कलया हन्त कमलम् यदि क्रीडल्लक्ष्मीचरणतललाक्षारसचणम्॥७१॥<br />nakhānāmuddyōtairnavanalinarāgaṃ vihasatām karāṇāṃ tē kāntiṃ kathaya kathayāmaḥ kathamumē . <br />kayācidvā sāmyaṃ bhajatu kalayā hanta kamalam yadi krīḍallakṣmīcaraṇatalalākṣārasacaṇam .. 71 .. | punaḥ sraṣṭuṃ dēvān druhiṇaharirudrānuparatān rajaḥ sattvaṃ bibhrat tama iti guṇānāṃ trayamiva .. 53 .. | ||
समं देवि स्कन्दद्विपवदनपीतं स्तनयुगम् तवेदं नः खेदं हरतु सततं प्रस्नुतमुखम्।<br />यदालोक्याशङ्काऽऽकुलितहृदयो हासजनकः स्वकुम्भौ हेरम्बः परिमृशति हस्तेन झटिति॥७२॥<br />samaṃ dēvi skandadvipavadanapītaṃ stanayugam tavēdaṃ naḥ khēdaṃ haratu satataṃ prasnutamukham . <br />yadālōkyāśaṅkā''kulitahṛdayō hāsajanakaḥ svakumbhau hērambaḥ parimṛśati hastēna jhaṭiti .. 72 .. | पवित्रीकर्तुं नः पशुपतिपराधीनहृदये दयामित्रैर्नेत्रैररुणधवलश्यामरुचिभिः।<br /> | ||
नदः शोणो गङ्गा तपनतनयेति ध्रुवममुम् त्रयाणां तीर्थानामुपनयसि सम्भेदमनघम्॥५४॥<br /> | |||
अमू ते वक्षोजावमृतरसमाणिक्यकुतुपौ न संदेहस्पन्दो नगपतिपताके मनसि नः।<br />पिबन्तौ तौ यस्मादविदितवधूसङ्गरसिकौ कुमारावद्यापि द्विरदवदनक्रौञ्चदलनौ॥७३॥<br />amū tē vakṣōjāvamṛtarasamāṇikyakutupau na saṃdēhaspandō nagapatipatākē manasi naḥ . <br />pibantau tau yasmādaviditavadhūsaṅgarasikau kumārāvadyāpi dviradavadanakrauñcadalanau .. 73 .. | pavitrīkartuṃ naḥ paśupatiparādhīnahṛdayē dayāmitrairnētrairaruṇadhavalaśyāmarucibhiḥ . <br /> | ||
nadaḥ śōṇō gaṅgā tapanatanayēti dhruvamamum trayāṇāṃ tīrthānāmupanayasi sambhēdamanagham .. 54 .. | |||
वहत्यम्ब स्तम्बेरमदनुजकुम्भप्रकृतिभिः समारब्धां मुक्तामणिभिरमलां हारलतिकाम्।<br />कुचाभोगो बिम्बाधररुचिभिरन्तः शबलिताम् प्रतापव्यामिश्रां पुरदमयितुः कीर्तिमिव ते॥७४॥<br />vahatyamba stambēramadanujakumbhaprakṛtibhiḥ samārabdhāṃ muktāmaṇibhiramalāṃ hāralatikām . <br />kucābhōgō bimbādhararucibhirantaḥ śabalitām pratāpavyāmiśrāṃ puradamayituḥ kīrtimiva tē .. 74 .. | |||
निमेषोन्मेषाभ्यां प्रलयमुदयं याति जगती तवेत्याहुः सन्तो धरणिधरराजन्यतनये।<br /> | |||
तव स्तन्यं मन्ये धरणिधरकन्ये हृदयतः पयःपारावारः परिवहति सारस्वत इव।<br />दयावत्या दत्तं द्रविडशिशुरास्वाद्य तव यत् कवीनां प्रौढानामजनि कमनीयः कवयिता॥७५॥<br />tava stanyaṃ manyē dharaṇidharakanyē hṛdayataḥ payaḥpārāvāraḥ parivahati sārasvata iva . <br />dayāvatyā dattaṃ draviḍaśiśurāsvādya tava yat kavīnāṃ prauḍhānāmajani kamanīyaḥ kavayitā .. 75 .. | त्वदुन्मेषाज्जातं जगदिदमशेषं प्रलयतः परित्रातुं शङ्के परिहृतनिमेषास्तव दृशः॥५५॥<br /> | ||
nimēṣōnmēṣābhyāṃ pralayamudayaṃ yāti jagatī tavētyāhuḥ santō dharaṇidhararājanyatanayē . <br /> | |||
हरक्रोधज्वालाऽऽवलिभिरवलीढेन वपुषा गभीरे ते नाभीसरसि कृतसङ्गो मनसिजः।<br />समुत्तस्थौ तस्मादचलतनये धूमलतिका जनस्तां जानीते तव जननि रोमावलिरिति॥७६॥<br />harakrōdhajvālā''valibhiravalīḍhēna vapuṣā gabhīrē tē nābhīsarasi kṛtasaṅgō manasijaḥ . <br />samuttasthau tasmādacalatanayē dhūmalatikā janastāṃ jānītē tava janani rōmāvaliriti .. 76 .. | tvadunmēṣājjātaṃ jagadidamaśēṣaṃ pralayataḥ paritrātuṃ śaṅkē parihṛtanimēṣāstava dṛśaḥ .. 55 .. | ||
यदेतत् कालिन्दीतनुतरतरङ्गाकृति शिवे कृशे मध्ये किंचिज्जननि तव तद्भाति सुधियाम्।<br />विमर्दादन्योऽन्यं कुचकलशयोरन्तरगतम् तनूभूतं व्योम प्रविशदिव नाभिं कुहरिणीम्॥७७॥<br />yadētat kālindītanutarataraṅgākṛti śivē kṛśē madhyē kiṃcijjanani tava tadbhāti sudhiyām . <br />vimardādanyō'nyaṃ kucakalaśayōrantaragatam tanūbhūtaṃ vyōma praviśadiva nābhiṃ kuhariṇīm .. 77 .. | तवापर्णे कर्णेजपनयनपैशुन्यचकिता निलीयन्ते तोये नियतमनिमेषाः शफरिकाः।<br /> | ||
इयं च श्रीर्बद्धच्छदपुटकवाटं कुवलयम् जहाति प्रत्यूषे निशि च विघटय्य प्रविशति॥५६॥<br /> | |||
स्थिरो गङ्गावर्तः स्तनमुकुलरोमावलिलता निजावालं कुण्डं कुसुमशरतेजोहुतभुजः।<br />रतेर्लीलागारं किमपि तव नाभिर्गिरिसुते बिलद्वारं सिद्धेर्गिरिशनयनानां विजयते॥७८॥<br />sthirō gaṅgāvartaḥ stanamukularōmāvalilatā nijāvālaṃ kuṇḍaṃ kusumaśaratējōhutabhujaḥ . <br />ratērlīlāgāraṃ kimapi tava nābhirgirisutē biladvāraṃ siddhērgiriśanayanānāṃ vijayatē .. 78 .. | tavāparṇē karṇējapanayanapaiśunyacakitā nilīyantē tōyē niyatamanimēṣāḥ śapharikāḥ . <br /> | ||
iyaṃ ca śrīrbaddhacchadapuṭakavāṭaṃ kuvalayam jahāti pratyūṣē niśi ca vighaṭayya praviśati .. 56 .. | |||
निसर्गक्षीणस्य स्तनतटभरेण क्लमजुषो नमन्मूर्तेर्नारीतिलक शनकैस्त्रुट्यत इव।<br />चिरं ते मध्यस्य त्रुटिततटिनीतीरतरुणा समावस्थास्थेम्नो भवतु कुशलं शैलतनये॥७९॥<br />nisargakṣīṇasya stanataṭabharēṇa klamajuṣō namanmūrtērnārītilaka śanakaistruṭyata iva . <br />ciraṃ tē madhyasya truṭitataṭinītīrataruṇā samāvasthāsthēmnō bhavatu kuśalaṃ śailatanayē .. 79 .. | |||
दृशा द्राघीयस्या दरदलितनीलोत्पलरुचा दवीयांसं दीनं स्नपय कृपया मामपि शिवे।<br /> | |||
कुचौ सद्यःस्विद्यत्तटघटितकूर्पासभिदुरौ कषन्तौ दोर्मूले कनककलशाभौ कलयता।<br />तव त्रातुं भङ्गादलमिति वलग्नं तनुभुवा त्रिधा नद्धं देवि त्रिवलि लवलीवल्लिभिरिव॥८०॥<br />kucau sadyaḥsvidyattaṭaghaṭitakūrpāsabhidurau kaṣantau dōrmūlē kanakakalaśābhau kalayatā . <br />tava trātuṃ bhaṅgādalamiti valagnaṃ tanubhuvā tridhā naddhaṃ dēvi trivali lavalīvallibhiriva .. 80 .. | अनेनायं धन्यो भवति न च ते हानिरियता वने वा हर्म्ये वा समकरनिपातो हिमकरः॥५७॥<br /> | ||
dṛśā drāghīyasyā daradalitanīlōtpalarucā davīyāṃsaṃ dīnaṃ snapaya kṛpayā māmapi śivē . <br /> | |||
गुरुत्वं विस्तारं क्षितिधरपतिः पार्वति निजात् नितम्बादाच्छिद्य त्वयि हरणरूपेण निदधे।<br />अतस्ते विस्तीर्णो गुरुरयमशेषां वसुमतीम् नितम्बप्राग्भारः स्थगयति लघुत्वं नयति च॥८१॥<br />gurutvaṃ vistāraṃ kṣitidharapatiḥ pārvati nijāt nitambādācchidya tvayi haraṇarūpēṇa nidadhē . <br />atastē vistīrṇō gururayamaśēṣāṃ vasumatīm nitambaprāgbhāraḥ sthagayati laghutvaṃ nayati ca .. 81 .. | anēnāyaṃ dhanyō bhavati na ca tē hāniriyatā vanē vā harmyē vā samakaranipātō himakaraḥ .. 57 .. | ||
करीन्द्राणां शुण्डान् कनककदलीकाण्डपटलीम् उभाभ्यामूरुभ्यामुभयमपि निर्जित्य भवति।<br />सुवृत्ताभ्यां पत्युः प्रणतिकठिनाभ्यां गिरिसुते विधिज्ञे जानुभ्यां विबुधकरिकुम्भद्वयमसि॥८२॥<br />karīndrāṇāṃ śuṇḍān kanakakadalīkāṇḍapaṭalīm ubhābhyāmūrubhyāmubhayamapi nirjitya bhavati . <br />suvṛttābhyāṃ patyuḥ praṇatikaṭhinābhyāṃ girisutē vidhijñē jānubhyāṃ vibudhakarikumbhadvayamasi .. 82 .. | अरालं ते पालीयुगलमगराजन्यतनये न केषामाधत्ते कुसुमशरकोदण्डकुतुकम्।<br /> | ||
तिरश्चीनो यत्र श्रवणपथमुल्लङ्घ्य विलसन् अपाङ्गव्यासङ्गो दिशति शरसंधानधिषणाम्॥५८॥<br /> | |||
पराजेतुं रुद्रं द्विगुणशरगर्भौ गिरिसुते निषङ्गौ जङ्घे ते विषमविशिखो बाढमकृत।<br />यदग्रे दृश्यन्ते दश शरफलाः पादयुगली नखाग्रच्छद्मानः सुरमुकुटशाणैकनिशिताः॥८३॥<br />parājētuṃ rudraṃ dviguṇaśaragarbhau girisutē niṣaṅgau jaṅghē tē viṣamaviśikhō bāḍhamakṛta . <br />yadagrē dṛśyantē daśa śaraphalāḥ pādayugalī nakhāgracchadmānaḥ suramukuṭaśāṇaikaniśitāḥ .. 83 .. | arālaṃ tē pālīyugalamagarājanyatanayē na kēṣāmādhattē kusumaśarakōdaṇḍakutukam . <br /> | ||
tiraścīnō yatra śravaṇapathamullaṅghya vilasan apāṅgavyāsaṅgō diśati śarasaṃdhānadhiṣaṇām .. 58 .. | |||
श्रुतीनां मूर्धानो दधति तव यौ शेखरतया ममाप्येतौ मातः शिरसि दयया धेहि चरणौ।<br />ययोः पाद्यं पाथः पशुपतिजटाजूटतटिनी ययोर्लाक्षालक्ष्मीररुणहरिचूडामणिरुचिः॥८४॥<br />śrutīnāṃ mūrdhānō dadhati tava yau śēkharatayā mamāpyētau mātaḥ śirasi dayayā dhēhi caraṇau . <br />yayōḥ pādyaṃ pāthaḥ paśupatijaṭājūṭataṭinī yayōrlākṣālakṣmīraruṇaharicūḍāmaṇiruciḥ .. 84 .. | |||
स्फुरद्गण्डाभोगप्रतिफलितताटङ्कयुगलम् चतुश्चक्रं मन्ये तव मुखमिदं मन्मथरथम्।<br /> | |||
नमोवाकं ब्रूमो नयनरमणीयाय पदयोः तवास्मै द्वन्द्वाय स्फुटरुचिरसालक्तकवते।<br />असूयत्यत्यन्तं यदभिहननाय स्पृहयते पशूनामीशानः प्रमदवनकङ्केलितरवे॥८५॥<br />namōvākaṃ brūmō nayanaramaṇīyāya padayōḥ tavāsmai dvandvāya sphuṭarucirasālaktakavatē . <br />asūyatyatyantaṃ yadabhihananāya spṛhayatē paśūnāmīśānaḥ pramadavanakaṅkēlitaravē .. 85 .. | यमारुह्य द्रुह्यत्यवनिरथम् अर्केन्दुचरणं महावीरो मारः प्रमथपतये सज्जितवते॥५९॥<br /> | ||
sphuradgaṇḍābhōgapratiphalitatāṭaṅkayugalam catuścakraṃ manyē tava mukhamidaṃ manmatharatham . <br /> | |||
मृषा कृत्वा गोत्रस्खलनमथ वैलक्ष्यनमितम् ललाटे भर्तारं चरणकमले ताडयति ते।<br />चिरादन्तःशल्यं दहनकृतमुन्मूलितवता तुलाकोटिक्वाणैः किलिकिलितमीशानरिपुणा॥८६॥<br />mṛṣā kṛtvā gōtraskhalanamatha vailakṣyanamitam lalāṭē bhartāraṃ caraṇakamalē tāḍayati tē . <br />cirādantaḥśalyaṃ dahanakṛtamunmūlitavatā tulākōṭikvāṇaiḥ kilikilitamīśānaripuṇā .. 86 .. | yamāruhya druhyatyavaniratham arkēnducaraṇaṃ mahāvīrō māraḥ pramathapatayē sajjitavatē .. 59 .. | ||
हिमानीहन्तव्यं हिमगिरिनिवासैकचतुरौ निशायां निद्राणां निशि चरमभागे च विशदौ।<br />वरं लक्ष्मीपात्रं श्रियमतिसृजन्तौ समयिनाम् सरोजं त्वत्पादौ जननि जयतश्चित्रमिह किम्॥८७॥<br />himānīhantavyaṃ himagirinivāsaikacaturau niśāyāṃ nidrāṇāṃ niśi caramabhāgē ca viśadau . <br />varaṃ lakṣmīpātraṃ śriyamatisṛjantau samayinām sarōjaṃ tvatpādau janani jayataścitramiha kim .. 87 .. | सरस्वत्याः सूक्तीरमृतलहरीकौशलहरीः पिबन्त्याः शर्वाणि श्रवणचुलुकाभ्यामविरलम्।<br /> | ||
चमत्कारश्लाघाचलितशिरसः कुण्डलगणो झणत्कारैस्तारैः प्रतिवचनमाचष्ट इव ते॥६०॥<br /> | |||
पदं ते कीर्तीनां प्रपदमपदं देवि विपदाम् कथं नीतं सद्भिः कठिनकमठीकर्परतुलाम्।<br />कथं वा बाहुभ्यामुपयमनकाले पुरभिदा यदादाय न्यस्तं दृषदि दयमानेन मनसा॥८८॥<br />padaṃ tē kīrtīnāṃ prapadamapadaṃ dēvi vipadām kathaṃ nītaṃ sadbhiḥ kaṭhinakamaṭhīkarparatulām . <br />kathaṃ vā bāhubhyāmupayamanakālē purabhidā yadādāya nyastaṃ dṛṣadi dayamānēna manasā .. 88 .. | sarasvatyāḥ sūktīramṛtalaharīkauśalaharīḥ pibantyāḥ śarvāṇi śravaṇaculukābhyāmaviralam . <br /> | ||
camatkāraślāghācalitaśirasaḥ kuṇḍalagaṇō jhaṇatkāraistāraiḥ prativacanamācaṣṭa iva tē .. 60 .. | |||
नखैर्नाकस्त्रीणां करकमलसङ्कोचशशिभिः तरूणां दिव्यानां हसत इव ते चण्डि चरणौ।<br />फलानि स्वःस्थेभ्यः किसलयकराग्रेण ददतां दरिद्रेभ्यो भद्रां श्रियमनिशमह्नाय ददतौ॥८९॥<br />nakhairnākastrīṇāṃ karakamalasaṅkōcaśaśibhiḥ tarūṇāṃ divyānāṃ hasata iva tē caṇḍi caraṇau . <br />phalāni svaḥsthēbhyaḥ kisalayakarāgrēṇa dadatāṃ daridrēbhyō bhadrāṃ śriyamaniśamahnāya dadatau .. 89 .. | |||
असौ नासावंशस्तुहिनगिरिवंशध्वजपटि त्वदीयो नेदीयः फलतु फलमस्माकमुचितम्।<br /> | |||
ददाने दीनेभ्यः श्रियमनिशमाशानुसदृशीम् अमन्दं सौन्दर्यप्रकरमकरन्दम् विकिरति।<br />तवास्मिन् मन्दारस्तबकसुभगे यातु चरणे निमज्जन् मज्जीवः करणचरणः षट्चरणताम्॥९०॥<br />dadānē dīnēbhyaḥ śriyamaniśamāśānusadṛśīm amandaṃ saundaryaprakaramakarandam vikirati . <br />tavāsmin mandārastabakasubhagē yātu caraṇē nimajjan majjīvaḥ karaṇacaraṇaḥ ṣaṭcaraṇatām .. 90 .. | वहत्यन्तर्मुक्ताः शिशिरकरनिश्वासगलितम् समृद्ध्या यस्तासां बहिरपि च मुक्तामणिधरः॥६१॥<br /> | ||
asau nāsāvaṃśastuhinagirivaṃśadhvajapaṭi tvadīyō nēdīyaḥ phalatu phalamasmākamucitam . <br /> | |||
पदन्यासक्रीडापरिचयमिवारब्धुमनसः स्खलन्तस्ते खेलं भवनकलहंसा न जहति।<br />अतस्तेषां शिक्षां सुभगमणिमञ्जीररणितच्छलादाचक्षाणं चरणकमलं चारुचरिते॥९१॥<br />padanyāsakrīḍāparicayamivārabdhumanasaḥ skhalantastē khēlaṃ bhavanakalahaṃsā na jahati . <br />atastēṣāṃ śikṣāṃ subhagamaṇimañjīraraṇitacchalādācakṣāṇaṃ caraṇakamalaṃ cārucaritē .. 91 .. | vahatyantarmuktāḥ śiśirakaraniśvāsagalitam samṛddhyā yastāsāṃ bahirapi ca muktāmaṇidharaḥ .. 61 .. | ||
गतास्ते मञ्चत्वं द्रुहिणहरिरुद्रेश्वरभृतः शिवः स्वच्छच्छायाघटितकपटप्रच्छदपटः।<br />त्वदीयानां भासां प्रतिफलनरागारुणतया शरीरी शृङ्गारो रस इव दृशां दोग्धि कुतुकम्॥९२॥<br />gatāstē mañcatvaṃ druhiṇaharirudrēśvarabhṛtaḥ śivaḥ svacchacchāyāghaṭitakapaṭapracchadapaṭaḥ . <br />tvadīyānāṃ bhāsāṃ pratiphalanarāgāruṇatayā śarīrī śṛṅgārō rasa iva dṛśāṃ dōgdhi kutukam .. 92 .. | प्रकृत्याऽऽरक्तायास्तव सुदति दन्तच्छदरुचेः प्रवक्ष्ये सादृश्यं जनयतु फलं विद्रुमलता।<br /> | ||
न बिम्बं त्वद्बिम्बप्रतिफलनरागादरुणितम् तुलामध्यारोढुं कथमिव विलज्जेत कलया॥६२॥<br /> | |||
अराला केशेषु प्रकृतिसरला मन्दहसिते शिरीषाभा चित्ते दृषदुपलशोभा कुचतटे।<br />भृशं तन्वी मध्ये पृथुरुरसिजारोहविषये जगत्त्रातुं शम्भोर्जयति करुणा काचिदरुणा॥९३॥<br />arālā kēśēṣu prakṛtisaralā mandahasitē śirīṣābhā cittē dṛṣadupalaśōbhā kucataṭē . <br />bhṛśaṃ tanvī madhyē pṛthururasijārōhaviṣayē jagattrātuṃ śambhōrjayati karuṇā kācidaruṇā .. 93 .. | prakṛtyā''raktāyāstava sudati dantacchadarucēḥ pravakṣyē sādṛśyaṃ janayatu phalaṃ vidrumalatā . <br /> | ||
na bimbaṃ tvadbimbapratiphalanarāgādaruṇitam tulāmadhyārōḍhuṃ kathamiva vilajjēta kalayā .. 62 .. | |||
कलङ्कः कस्तूरी रजनिकरबिम्बं जलमयम् कलाभिः कर्पूरैर्मरकतकरण्डं निबिडितम्।<br />अतस्त्वद्भोगेन प्रतिदिनमिदं रिक्तकुहरं विधिर्भूयो भूयो निबिडयति नूनं तव कृते॥९४॥<br />kalaṅkaḥ kastūrī rajanikarabimbaṃ jalamayam kalābhiḥ karpūrairmarakatakaraṇḍaṃ nibiḍitam . <br />atastvadbhōgēna pratidinamidaṃ riktakuharaṃ vidhirbhūyō bhūyō nibiḍayati nūnaṃ tava kṛtē .. 94 .. | |||
स्मितज्योत्स्नाजालं तव वदनचन्द्रस्य पिबताम् चकोराणामासीदतिरसतया चञ्चुजडिमा।<br /> | |||
पुरारातेरन्तःपुरमसि ततस्त्वच्चरणयोः सपर्यामर्यादा तरलकरणानामसुलभा।<br />तथा ह्येते नीताः शतमखमुखाः सिद्धिमतुलाम् तव द्वारोपान्तस्थितिभिरणिमाद्याभिरमराः॥९५॥<br />purārātērantaḥpuramasi tatastvaccaraṇayōḥ saparyāmaryādā taralakaraṇānāmasulabhā . <br />tathā hyētē nītāḥ śatamakhamukhāḥ siddhimatulām tava dvārōpāntasthitibhiraṇimādyābhiramarāḥ .. 95 .. | अतस्ते शीतांशोरमृतलहरीमाम्लरुचयः पिबन्ति स्वच्छन्दं निशि निशि भृशं काञ्जिकधिया॥६३॥<br /> | ||
smitajyōtsnājālaṃ tava vadanacandrasya pibatām cakōrāṇāmāsīdatirasatayā cañcujaḍimā . <br /> | |||
कलत्रं वैधात्रं कति कति भजन्ते न कवयः श्रियो देव्याः को वा न भवति पतिः कैरपि धनैः।<br />महादेवं हित्वा तव सति सतीनामचरमे कुचाभ्यामासङ्गः कुरवकतरोरप्यसुलभः॥९६॥<br />kalatraṃ vaidhātraṃ kati kati bhajantē na kavayaḥ śriyō dēvyāḥ kō vā na bhavati patiḥ kairapi dhanaiḥ . <br />mahādēvaṃ hitvā tava sati satīnāmacaramē kucābhyāmāsaṅgaḥ kuravakatarōrapyasulabhaḥ .. 96 .. | atastē śītāṃśōramṛtalaharīmāmlarucayaḥ pibanti svacchandaṃ niśi niśi bhṛśaṃ kāñjikadhiyā .. 63 .. | ||
गिरामाहुर्देवीं द्रुहिणगृहिणीमागमविदो हरेः पत्नीं पद्मां हरसहचरीमद्रितनयाम्।<br />तुरीया काऽपि त्वं दुरधिगमनिःसीममहिमा महामाया विश्वं भ्रमयसि परब्रह्ममहिषि॥९७॥<br />girāmāhurdēvīṃ druhiṇagṛhiṇīmāgamavidō harēḥ patnīṃ padmāṃ harasahacarīmadritanayām . <br />turīyā kā'pi tvaṃ duradhigamaniḥsīmamahimā mahāmāyā viśvaṃ bhramayasi parabrahmamahiṣi .. 97 .. | अविश्रान्तं पत्युर्गुणगणकथाऽऽम्रेडनजपा जपापुष्पच्छाया तव जननि जिह्वा जयति सा।<br /> | ||
यदग्रासीनायाः स्फटिकदृषदच्छच्छविमयी सरस्वत्या मूर्तिः परिणमति माणिक्यवपुषा॥६४॥<br /> | |||
कदा काले मातः कथय कलितालक्तकरसम् पिबेयं विद्यार्थी तव चरणनिर्णेजनजलम्।<br />प्रकृत्या मूकानामपि च कविताकारणतया कदा धत्ते वाणीमुखकमलताम्बूलरसताम्॥९८॥<br />kadā kālē mātaḥ kathaya kalitālaktakarasam pibēyaṃ vidyārthī tava caraṇanirṇējanajalam . <br />prakṛtyā mūkānāmapi ca kavitākāraṇatayā kadā dhattē vāṇīmukhakamalatāmbūlarasatām .. 98 .. | aviśrāntaṃ patyurguṇagaṇakathā''mrēḍanajapā japāpuṣpacchāyā tava janani jihvā jayati sā . <br /> | ||
yadagrāsīnāyāḥ sphaṭikadṛṣadacchacchavimayī sarasvatyā mūrtiḥ pariṇamati māṇikyavapuṣā .. 64 .. | |||
सरस्वत्या लक्ष्म्या विधिहरिसपत्नो विहरते रतेः पातिव्रत्यं शिथिलयति रम्येण वपुषा।<br />चिरं जीवन्नेव क्षपितपशुपाशव्यतिकरः परानन्दाभिख्यं रसयति रसं त्वद्भजनवान्॥९९॥<br />sarasvatyā lakṣmyā vidhiharisapatnō viharatē ratēḥ pātivratyaṃ śithilayati ramyēṇa vapuṣā . <br />ciraṃ jīvannēva kṣapitapaśupāśavyatikaraḥ parānandābhikhyaṃ rasayati rasaṃ tvadbhajanavān .. 99 .. | |||
रणे जित्वा दैत्यानपहृतशिरस्त्रैः कवचिभिः निवृत्तैश्चण्डांशत्रिपुरहरनिर्माल्यविमुखैः।<br /> | |||
समानीतः पद्भ्यां मणिमुकुरतामम्बरमणिः भयादास्यादन्तःस्तिमितकिरणश्रेणिमसृणः।<br />दधाति त्वद्वक्त्रप्रतिफलनमश्रान्तविकचम् निरातङ्कं चन्द्रान्निजहृदयपङ्केरुहमिव॥१००॥<br />samānītaḥ padbhyāṃ maṇimukuratāmambaramaṇiḥ bhayādāsyādantaḥstimitakiraṇaśrēṇimasṛṇaḥ . <br />dadhāti tvadvaktrapratiphalanamaśrāntavikacam nirātaṅkaṃ candrānnijahṛdayapaṅkēruhamiva .. 100 .. | विशाखेन्द्रोपेन्द्रैः शशिविशदकर्पूरशकला विलीयन्ते मातस्तव वदनताम्बूलकबलाः॥६५॥<br /> | ||
raṇē jitvā daityānapahṛtaśirastraiḥ kavacibhiḥ nivṛttaiścaṇḍāṃśatripuraharanirmālyavimukhaiḥ . <br /> | |||
viśākhēndrōpēndraiḥ śaśiviśadakarpūraśakalā vilīyantē mātastava vadanatāmbūlakabalāḥ .. 65 .. | |||
विपञ्च्या गायन्ती विविधमपदानं पशुपतेः त्वयाऽऽरब्धे वक्तुं चलितशिरसा साधुवचने।<br /> | |||
तदीयैर्माधुर्यैरपलपिततन्त्रीकलरवाम् निजां वीणां वाणी निचुलयति चोलेन निभृतम्॥६६॥<br /> | |||
vipañcyā gāyantī vividhamapadānaṃ paśupatēḥ tvayā''rabdhē vaktuṃ calitaśirasā sādhuvacanē . <br /> | |||
tadīyairmādhuryairapalapitatantrīkalaravām nijāṃ vīṇāṃ vāṇī niculayati cōlēna nibhṛtam .. 66 .. | |||
कराग्रेण स्पृष्टं तुहिनगिरिणा वत्सलतया गिरीशेनोदस्तं मुहुरधरपानाकुलतया।<br /> | |||
करग्राह्यं शम्भोर्मुखमुकुरवृन्तं गिरिसुते कथङ्कारं ब्रूमस्तव चुबुकमौपम्यरहितम्॥६७॥<br /> | |||
karāgrēṇa spṛṣṭaṃ tuhinagiriṇā vatsalatayā girīśēnōdastaṃ muhuradharapānākulatayā . <br /> | |||
karagrāhyaṃ śambhōrmukhamukuravṛntaṃ girisutē kathaṅkāraṃ brūmastava cubukamaupamyarahitam .. 67 .. | |||
भुजाश्लेषान् नित्यं पुरदमयितुः कण्टकवती तव ग्रीवा धत्ते मुखकमलनालश्रियमियम्।<br /> | |||
स्वतः श्वेता कालागरुबहुलजम्बालमलिना मृणालीलालित्यम् वहति यदधो हारलतिका॥६८॥<br /> | |||
bhujāślēṣān nityaṃ puradamayituḥ kaṇṭakavatī tava grīvā dhattē mukhakamalanālaśriyamiyam . <br /> | |||
svataḥ śvētā kālāgarubahulajambālamalinā mṛṇālīlālityam vahati yadadhō hāralatikā .. 68 .. | |||
गले रेखास्तिस्रो गतिगमकगीतैकनिपुणे विवाहव्यानद्धप्रगुणगुणसङ्ख्याप्रतिभुवः।<br /> | |||
विराजन्ते नानाविधमधुररागाकरभुवाम् त्रयाणां ग्रामाणां स्थितिनियमसीमान इव ते॥६९॥<br /> | |||
galē rēkhāstisrō gatigamakagītaikanipuṇē vivāhavyānaddhapraguṇaguṇasaṅkhyāpratibhuvaḥ . <br /> | |||
virājantē nānāvidhamadhurarāgākarabhuvām trayāṇāṃ grāmāṇāṃ sthitiniyamasīmāna iva tē .. 69 .. | |||
मृणालीमृद्वीनां तव भुजलतानां चतसृणाम् चतुर्भिः सौन्दर्यं सरसिजभवः स्तौति वदनैः।<br /> | |||
नखेभ्यः संत्रस्यन् प्रथममथनादन्धकरिपोः चतुर्णां शीर्षाणां सममभयहस्तार्पणधिया॥७०॥<br /> | |||
mṛṇālīmṛdvīnāṃ tava bhujalatānāṃ catasṛṇām caturbhiḥ saundaryaṃ sarasijabhavaḥ stauti vadanaiḥ . <br /> | |||
nakhēbhyaḥ saṃtrasyan prathamamathanādandhakaripōḥ caturṇāṃ śīrṣāṇāṃ samamabhayahastārpaṇadhiyā .. 70 .. | |||
नखानामुद्द्योतैर्नवनलिनरागं विहसताम् कराणां ते कान्तिं कथय कथयामः कथमुमे।<br /> | |||
कयाचिद्वा साम्यं भजतु कलया हन्त कमलम् यदि क्रीडल्लक्ष्मीचरणतललाक्षारसचणम्॥७१॥<br /> | |||
nakhānāmuddyōtairnavanalinarāgaṃ vihasatām karāṇāṃ tē kāntiṃ kathaya kathayāmaḥ kathamumē . <br /> | |||
kayācidvā sāmyaṃ bhajatu kalayā hanta kamalam yadi krīḍallakṣmīcaraṇatalalākṣārasacaṇam .. 71 .. | |||
समं देवि स्कन्दद्विपवदनपीतं स्तनयुगम् तवेदं नः खेदं हरतु सततं प्रस्नुतमुखम्।<br /> | |||
यदालोक्याशङ्काऽऽकुलितहृदयो हासजनकः स्वकुम्भौ हेरम्बः परिमृशति हस्तेन झटिति॥७२॥<br /> | |||
samaṃ dēvi skandadvipavadanapītaṃ stanayugam tavēdaṃ naḥ khēdaṃ haratu satataṃ prasnutamukham . <br /> | |||
yadālōkyāśaṅkā''kulitahṛdayō hāsajanakaḥ svakumbhau hērambaḥ parimṛśati hastēna jhaṭiti .. 72 .. | |||
अमू ते वक्षोजावमृतरसमाणिक्यकुतुपौ न संदेहस्पन्दो नगपतिपताके मनसि नः।<br /> | |||
पिबन्तौ तौ यस्मादविदितवधूसङ्गरसिकौ कुमारावद्यापि द्विरदवदनक्रौञ्चदलनौ॥७३॥<br /> | |||
amū tē vakṣōjāvamṛtarasamāṇikyakutupau na saṃdēhaspandō nagapatipatākē manasi naḥ . <br /> | |||
pibantau tau yasmādaviditavadhūsaṅgarasikau kumārāvadyāpi dviradavadanakrauñcadalanau .. 73 .. | |||
वहत्यम्ब स्तम्बेरमदनुजकुम्भप्रकृतिभिः समारब्धां मुक्तामणिभिरमलां हारलतिकाम्।<br /> | |||
कुचाभोगो बिम्बाधररुचिभिरन्तः शबलिताम् प्रतापव्यामिश्रां पुरदमयितुः कीर्तिमिव ते॥७४॥<br /> | |||
vahatyamba stambēramadanujakumbhaprakṛtibhiḥ samārabdhāṃ muktāmaṇibhiramalāṃ hāralatikām . <br /> | |||
kucābhōgō bimbādhararucibhirantaḥ śabalitām pratāpavyāmiśrāṃ puradamayituḥ kīrtimiva tē .. 74 .. | |||
तव स्तन्यं मन्ये धरणिधरकन्ये हृदयतः पयःपारावारः परिवहति सारस्वत इव।<br /> | |||
दयावत्या दत्तं द्रविडशिशुरास्वाद्य तव यत् कवीनां प्रौढानामजनि कमनीयः कवयिता॥७५॥<br /> | |||
tava stanyaṃ manyē dharaṇidharakanyē hṛdayataḥ payaḥpārāvāraḥ parivahati sārasvata iva . <br /> | |||
dayāvatyā dattaṃ draviḍaśiśurāsvādya tava yat kavīnāṃ prauḍhānāmajani kamanīyaḥ kavayitā .. 75 .. | |||
हरक्रोधज्वालाऽऽवलिभिरवलीढेन वपुषा गभीरे ते नाभीसरसि कृतसङ्गो मनसिजः।<br /> | |||
समुत्तस्थौ तस्मादचलतनये धूमलतिका जनस्तां जानीते तव जननि रोमावलिरिति॥७६॥<br /> | |||
harakrōdhajvālā''valibhiravalīḍhēna vapuṣā gabhīrē tē nābhīsarasi kṛtasaṅgō manasijaḥ . <br /> | |||
samuttasthau tasmādacalatanayē dhūmalatikā janastāṃ jānītē tava janani rōmāvaliriti .. 76 .. | |||
यदेतत् कालिन्दीतनुतरतरङ्गाकृति शिवे कृशे मध्ये किंचिज्जननि तव तद्भाति सुधियाम्।<br /> | |||
विमर्दादन्योऽन्यं कुचकलशयोरन्तरगतम् तनूभूतं व्योम प्रविशदिव नाभिं कुहरिणीम्॥७७॥<br /> | |||
yadētat kālindītanutarataraṅgākṛti śivē kṛśē madhyē kiṃcijjanani tava tadbhāti sudhiyām . <br /> | |||
vimardādanyō'nyaṃ kucakalaśayōrantaragatam tanūbhūtaṃ vyōma praviśadiva nābhiṃ kuhariṇīm .. 77 .. | |||
स्थिरो गङ्गावर्तः स्तनमुकुलरोमावलिलता निजावालं कुण्डं कुसुमशरतेजोहुतभुजः।<br /> | |||
रतेर्लीलागारं किमपि तव नाभिर्गिरिसुते बिलद्वारं सिद्धेर्गिरिशनयनानां विजयते॥७८॥<br /> | |||
sthirō gaṅgāvartaḥ stanamukularōmāvalilatā nijāvālaṃ kuṇḍaṃ kusumaśaratējōhutabhujaḥ . <br /> | |||
ratērlīlāgāraṃ kimapi tava nābhirgirisutē biladvāraṃ siddhērgiriśanayanānāṃ vijayatē .. 78 .. | |||
निसर्गक्षीणस्य स्तनतटभरेण क्लमजुषो नमन्मूर्तेर्नारीतिलक शनकैस्त्रुट्यत इव।<br /> | |||
चिरं ते मध्यस्य त्रुटिततटिनीतीरतरुणा समावस्थास्थेम्नो भवतु कुशलं शैलतनये॥७९॥<br /> | |||
nisargakṣīṇasya stanataṭabharēṇa klamajuṣō namanmūrtērnārītilaka śanakaistruṭyata iva . <br /> | |||
ciraṃ tē madhyasya truṭitataṭinītīrataruṇā samāvasthāsthēmnō bhavatu kuśalaṃ śailatanayē .. 79 .. | |||
कुचौ सद्यःस्विद्यत्तटघटितकूर्पासभिदुरौ कषन्तौ दोर्मूले कनककलशाभौ कलयता।<br /> | |||
तव त्रातुं भङ्गादलमिति वलग्नं तनुभुवा त्रिधा नद्धं देवि त्रिवलि लवलीवल्लिभिरिव॥८०॥<br /> | |||
kucau sadyaḥsvidyattaṭaghaṭitakūrpāsabhidurau kaṣantau dōrmūlē kanakakalaśābhau kalayatā . <br /> | |||
tava trātuṃ bhaṅgādalamiti valagnaṃ tanubhuvā tridhā naddhaṃ dēvi trivali lavalīvallibhiriva .. 80 .. | |||
गुरुत्वं विस्तारं क्षितिधरपतिः पार्वति निजात् नितम्बादाच्छिद्य त्वयि हरणरूपेण निदधे।<br /> | |||
अतस्ते विस्तीर्णो गुरुरयमशेषां वसुमतीम् नितम्बप्राग्भारः स्थगयति लघुत्वं नयति च॥८१॥<br /> | |||
gurutvaṃ vistāraṃ kṣitidharapatiḥ pārvati nijāt nitambādācchidya tvayi haraṇarūpēṇa nidadhē . <br /> | |||
atastē vistīrṇō gururayamaśēṣāṃ vasumatīm nitambaprāgbhāraḥ sthagayati laghutvaṃ nayati ca .. 81 .. | |||
करीन्द्राणां शुण्डान् कनककदलीकाण्डपटलीम् उभाभ्यामूरुभ्यामुभयमपि निर्जित्य भवति।<br /> | |||
सुवृत्ताभ्यां पत्युः प्रणतिकठिनाभ्यां गिरिसुते विधिज्ञे जानुभ्यां विबुधकरिकुम्भद्वयमसि॥८२॥<br /> | |||
karīndrāṇāṃ śuṇḍān kanakakadalīkāṇḍapaṭalīm ubhābhyāmūrubhyāmubhayamapi nirjitya bhavati . <br /> | |||
suvṛttābhyāṃ patyuḥ praṇatikaṭhinābhyāṃ girisutē vidhijñē jānubhyāṃ vibudhakarikumbhadvayamasi .. 82 .. | |||
पराजेतुं रुद्रं द्विगुणशरगर्भौ गिरिसुते निषङ्गौ जङ्घे ते विषमविशिखो बाढमकृत।<br /> | |||
यदग्रे दृश्यन्ते दश शरफलाः पादयुगली नखाग्रच्छद्मानः सुरमुकुटशाणैकनिशिताः॥८३॥<br /> | |||
parājētuṃ rudraṃ dviguṇaśaragarbhau girisutē niṣaṅgau jaṅghē tē viṣamaviśikhō bāḍhamakṛta . <br /> | |||
yadagrē dṛśyantē daśa śaraphalāḥ pādayugalī nakhāgracchadmānaḥ suramukuṭaśāṇaikaniśitāḥ .. 83 .. | |||
श्रुतीनां मूर्धानो दधति तव यौ शेखरतया ममाप्येतौ मातः शिरसि दयया धेहि चरणौ।<br /> | |||
ययोः पाद्यं पाथः पशुपतिजटाजूटतटिनी ययोर्लाक्षालक्ष्मीररुणहरिचूडामणिरुचिः॥८४॥<br /> | |||
śrutīnāṃ mūrdhānō dadhati tava yau śēkharatayā mamāpyētau mātaḥ śirasi dayayā dhēhi caraṇau . <br /> | |||
yayōḥ pādyaṃ pāthaḥ paśupatijaṭājūṭataṭinī yayōrlākṣālakṣmīraruṇaharicūḍāmaṇiruciḥ .. 84 .. | |||
नमोवाकं ब्रूमो नयनरमणीयाय पदयोः तवास्मै द्वन्द्वाय स्फुटरुचिरसालक्तकवते।<br /> | |||
असूयत्यत्यन्तं यदभिहननाय स्पृहयते पशूनामीशानः प्रमदवनकङ्केलितरवे॥८५॥<br /> | |||
namōvākaṃ brūmō nayanaramaṇīyāya padayōḥ tavāsmai dvandvāya sphuṭarucirasālaktakavatē . <br /> | |||
asūyatyatyantaṃ yadabhihananāya spṛhayatē paśūnāmīśānaḥ pramadavanakaṅkēlitaravē .. 85 .. | |||
मृषा कृत्वा गोत्रस्खलनमथ वैलक्ष्यनमितम् ललाटे भर्तारं चरणकमले ताडयति ते।<br /> | |||
चिरादन्तःशल्यं दहनकृतमुन्मूलितवता तुलाकोटिक्वाणैः किलिकिलितमीशानरिपुणा॥८६॥<br /> | |||
mṛṣā kṛtvā gōtraskhalanamatha vailakṣyanamitam lalāṭē bhartāraṃ caraṇakamalē tāḍayati tē . <br /> | |||
cirādantaḥśalyaṃ dahanakṛtamunmūlitavatā tulākōṭikvāṇaiḥ kilikilitamīśānaripuṇā .. 86 .. | |||
हिमानीहन्तव्यं हिमगिरिनिवासैकचतुरौ निशायां निद्राणां निशि चरमभागे च विशदौ।<br /> | |||
वरं लक्ष्मीपात्रं श्रियमतिसृजन्तौ समयिनाम् सरोजं त्वत्पादौ जननि जयतश्चित्रमिह किम्॥८७॥<br /> | |||
himānīhantavyaṃ himagirinivāsaikacaturau niśāyāṃ nidrāṇāṃ niśi caramabhāgē ca viśadau . <br /> | |||
varaṃ lakṣmīpātraṃ śriyamatisṛjantau samayinām sarōjaṃ tvatpādau janani jayataścitramiha kim .. 87 .. | |||
पदं ते कीर्तीनां प्रपदमपदं देवि विपदाम् कथं नीतं सद्भिः कठिनकमठीकर्परतुलाम्।<br /> | |||
कथं वा बाहुभ्यामुपयमनकाले पुरभिदा यदादाय न्यस्तं दृषदि दयमानेन मनसा॥८८॥<br /> | |||
padaṃ tē kīrtīnāṃ prapadamapadaṃ dēvi vipadām kathaṃ nītaṃ sadbhiḥ kaṭhinakamaṭhīkarparatulām . <br /> | |||
kathaṃ vā bāhubhyāmupayamanakālē purabhidā yadādāya nyastaṃ dṛṣadi dayamānēna manasā .. 88 .. | |||
नखैर्नाकस्त्रीणां करकमलसङ्कोचशशिभिः तरूणां दिव्यानां हसत इव ते चण्डि चरणौ।<br /> | |||
फलानि स्वःस्थेभ्यः किसलयकराग्रेण ददतां दरिद्रेभ्यो भद्रां श्रियमनिशमह्नाय ददतौ॥८९॥<br /> | |||
nakhairnākastrīṇāṃ karakamalasaṅkōcaśaśibhiḥ tarūṇāṃ divyānāṃ hasata iva tē caṇḍi caraṇau . <br /> | |||
phalāni svaḥsthēbhyaḥ kisalayakarāgrēṇa dadatāṃ daridrēbhyō bhadrāṃ śriyamaniśamahnāya dadatau .. 89 .. | |||
ददाने दीनेभ्यः श्रियमनिशमाशानुसदृशीम् अमन्दं सौन्दर्यप्रकरमकरन्दम् विकिरति।<br /> | |||
तवास्मिन् मन्दारस्तबकसुभगे यातु चरणे निमज्जन् मज्जीवः करणचरणः षट्चरणताम्॥९०॥<br /> | |||
dadānē dīnēbhyaḥ śriyamaniśamāśānusadṛśīm amandaṃ saundaryaprakaramakarandam vikirati . <br /> | |||
tavāsmin mandārastabakasubhagē yātu caraṇē nimajjan majjīvaḥ karaṇacaraṇaḥ ṣaṭcaraṇatām .. 90 .. | |||
पदन्यासक्रीडापरिचयमिवारब्धुमनसः स्खलन्तस्ते खेलं भवनकलहंसा न जहति।<br /> | |||
अतस्तेषां शिक्षां सुभगमणिमञ्जीररणितच्छलादाचक्षाणं चरणकमलं चारुचरिते॥९१॥<br /> | |||
padanyāsakrīḍāparicayamivārabdhumanasaḥ skhalantastē khēlaṃ bhavanakalahaṃsā na jahati . <br /> | |||
atastēṣāṃ śikṣāṃ subhagamaṇimañjīraraṇitacchalādācakṣāṇaṃ caraṇakamalaṃ cārucaritē .. 91 .. | |||
गतास्ते मञ्चत्वं द्रुहिणहरिरुद्रेश्वरभृतः शिवः स्वच्छच्छायाघटितकपटप्रच्छदपटः।<br /> | |||
त्वदीयानां भासां प्रतिफलनरागारुणतया शरीरी शृङ्गारो रस इव दृशां दोग्धि कुतुकम्॥९२॥<br /> | |||
gatāstē mañcatvaṃ druhiṇaharirudrēśvarabhṛtaḥ śivaḥ svacchacchāyāghaṭitakapaṭapracchadapaṭaḥ . <br /> | |||
tvadīyānāṃ bhāsāṃ pratiphalanarāgāruṇatayā śarīrī śṛṅgārō rasa iva dṛśāṃ dōgdhi kutukam .. 92 .. | |||
अराला केशेषु प्रकृतिसरला मन्दहसिते शिरीषाभा चित्ते दृषदुपलशोभा कुचतटे।<br /> | |||
भृशं तन्वी मध्ये पृथुरुरसिजारोहविषये जगत्त्रातुं शम्भोर्जयति करुणा काचिदरुणा॥९३॥<br /> | |||
arālā kēśēṣu prakṛtisaralā mandahasitē śirīṣābhā cittē dṛṣadupalaśōbhā kucataṭē . <br /> | |||
bhṛśaṃ tanvī madhyē pṛthururasijārōhaviṣayē jagattrātuṃ śambhōrjayati karuṇā kācidaruṇā .. 93 .. | |||
कलङ्कः कस्तूरी रजनिकरबिम्बं जलमयम् कलाभिः कर्पूरैर्मरकतकरण्डं निबिडितम्।<br /> | |||
अतस्त्वद्भोगेन प्रतिदिनमिदं रिक्तकुहरं विधिर्भूयो भूयो निबिडयति नूनं तव कृते॥९४॥<br /> | |||
kalaṅkaḥ kastūrī rajanikarabimbaṃ jalamayam kalābhiḥ karpūrairmarakatakaraṇḍaṃ nibiḍitam . <br /> | |||
atastvadbhōgēna pratidinamidaṃ riktakuharaṃ vidhirbhūyō bhūyō nibiḍayati nūnaṃ tava kṛtē .. 94 .. | |||
पुरारातेरन्तःपुरमसि ततस्त्वच्चरणयोः सपर्यामर्यादा तरलकरणानामसुलभा।<br /> | |||
तथा ह्येते नीताः शतमखमुखाः सिद्धिमतुलाम् तव द्वारोपान्तस्थितिभिरणिमाद्याभिरमराः॥९५॥<br /> | |||
purārātērantaḥpuramasi tatastvaccaraṇayōḥ saparyāmaryādā taralakaraṇānāmasulabhā . <br /> | |||
tathā hyētē nītāḥ śatamakhamukhāḥ siddhimatulām tava dvārōpāntasthitibhiraṇimādyābhiramarāḥ .. 95 .. | |||
कलत्रं वैधात्रं कति कति भजन्ते न कवयः श्रियो देव्याः को वा न भवति पतिः कैरपि धनैः।<br /> | |||
महादेवं हित्वा तव सति सतीनामचरमे कुचाभ्यामासङ्गः कुरवकतरोरप्यसुलभः॥९६॥<br /> | |||
kalatraṃ vaidhātraṃ kati kati bhajantē na kavayaḥ śriyō dēvyāḥ kō vā na bhavati patiḥ kairapi dhanaiḥ . <br /> | |||
mahādēvaṃ hitvā tava sati satīnāmacaramē kucābhyāmāsaṅgaḥ kuravakatarōrapyasulabhaḥ .. 96 .. | |||
गिरामाहुर्देवीं द्रुहिणगृहिणीमागमविदो हरेः पत्नीं पद्मां हरसहचरीमद्रितनयाम्।<br /> | |||
तुरीया काऽपि त्वं दुरधिगमनिःसीममहिमा महामाया विश्वं भ्रमयसि परब्रह्ममहिषि॥९७॥<br /> | |||
girāmāhurdēvīṃ druhiṇagṛhiṇīmāgamavidō harēḥ patnīṃ padmāṃ harasahacarīmadritanayām . <br /> | |||
turīyā kā'pi tvaṃ duradhigamaniḥsīmamahimā mahāmāyā viśvaṃ bhramayasi parabrahmamahiṣi .. 97 .. | |||
कदा काले मातः कथय कलितालक्तकरसम् पिबेयं विद्यार्थी तव चरणनिर्णेजनजलम्।<br /> | |||
प्रकृत्या मूकानामपि च कविताकारणतया कदा धत्ते वाणीमुखकमलताम्बूलरसताम्॥९८॥<br /> | |||
kadā kālē mātaḥ kathaya kalitālaktakarasam pibēyaṃ vidyārthī tava caraṇanirṇējanajalam . <br /> | |||
prakṛtyā mūkānāmapi ca kavitākāraṇatayā kadā dhattē vāṇīmukhakamalatāmbūlarasatām .. 98 .. | |||
सरस्वत्या लक्ष्म्या विधिहरिसपत्नो विहरते रतेः पातिव्रत्यं शिथिलयति रम्येण वपुषा।<br /> | |||
चिरं जीवन्नेव क्षपितपशुपाशव्यतिकरः परानन्दाभिख्यं रसयति रसं त्वद्भजनवान्॥९९॥<br /> | |||
sarasvatyā lakṣmyā vidhiharisapatnō viharatē ratēḥ pātivratyaṃ śithilayati ramyēṇa vapuṣā . <br /> | |||
ciraṃ jīvannēva kṣapitapaśupāśavyatikaraḥ parānandābhikhyaṃ rasayati rasaṃ tvadbhajanavān .. 99 .. | |||
समानीतः पद्भ्यां मणिमुकुरतामम्बरमणिः भयादास्यादन्तःस्तिमितकिरणश्रेणिमसृणः।<br /> | |||
दधाति त्वद्वक्त्रप्रतिफलनमश्रान्तविकचम् निरातङ्कं चन्द्रान्निजहृदयपङ्केरुहमिव॥१००॥<br /> | |||
samānītaḥ padbhyāṃ maṇimukuratāmambaramaṇiḥ bhayādāsyādantaḥstimitakiraṇaśrēṇimasṛṇaḥ . <br /> | |||
dadhāti tvadvaktrapratiphalanamaśrāntavikacam nirātaṅkaṃ candrānnijahṛdayapaṅkēruhamiva .. 100 .. | |||
समुद्भूतस्थूलस्तनभरमुरश्चारु हसितम् कटाक्षे कन्दर्पः कतिचन कदम्बद्युति वपुः।<br /> | |||
हरस्य त्वद्भ्रान्तिं मनसि जनयाम् स्म विमला भवत्या ये भक्ताः परिणतिरमीषामियमुमे॥१०१॥<br /> | |||
samudbhūtasthūlastanabharamuraścāru hasitam kaṭākṣē kandarpaḥ katicana kadambadyuti vapuḥ . <br /> | |||
harasya tvadbhrāntiṃ manasi janayām sma vimalā bhavatyā yē bhaktāḥ pariṇatiramīṣāmiyamumē .. 101 .. | |||
< | निधे नित्यस्मेरे निरवधिगुणे नीतिनिपुणे निराघाटज्ञाने नियमपरचित्तैकनिलये।<br /> | ||
नियत्या निर्मुक्ते निखिलनिगमान्तस्तुतपदे निरातङ्के नित्ये निगमय ममापि स्तुतिमिमाम्॥१०२॥<br /> | |||
nidhē nityasmērē niravadhiguṇē nītinipuṇē nirāghāṭajñānē niyamaparacittaikanilayē . <br /> | |||
niyatyā nirmuktē nikhilanigamāntastutapadē nirātaṅkē nityē nigamaya mamāpi stutimimām .. 102 .. | |||
प्रदीपज्वालाभिर्दिवसकरनीराजनविधिः सुधासूतेश्चन्द्रोपलजललवैरर्घ्यरचना।<br /> | |||
स्वकीयैरम्भोभिः सलिलनिधिसौहित्यकरणम् त्वदीयाभिर्वाग्भिस्तव जननि वाचां स्तुतिरियम्॥१०३॥<br /> | |||
pradīpajvālābhirdivasakaranīrājanavidhiḥ sudhāsūtēścandrōpalajalalavairarghyaracanā . <br /> | |||
svakīyairambhōbhiḥ salilanidhisauhityakaraṇam tvadīyābhirvāgbhistava janani vācāṃ stutiriyam .. 103 .. | |||
प्रदीपज्वालाभिर्दिवसकरनीराजनविधिः सुधासूतेश्चन्द्रोपलजललवैरर्घ्यरचना।<br />स्वकीयैरम्भोभिः सलिलनिधिसौहित्यकरणम् त्वदीयाभिर्वाग्भिस्तव जननि वाचां स्तुतिरियम्॥१०३॥<br />pradīpajvālābhirdivasakaranīrājanavidhiḥ sudhāsūtēścandrōpalajalalavairarghyaracanā . <br />svakīyairambhōbhiḥ salilanidhisauhityakaraṇam tvadīyābhirvāgbhistava janani vācāṃ stutiriyam .. 103 . | |||
॥ इति श्रीमच्छङ्कराचार्यविरचिता सौन्दर्यलहरी सम्पूर्णा॥<br /> | |||
.. iti śrīmacchaṅkarācāryaviracitā saundaryalaharī sampūrṇā .. | |||
== | == См. также == | ||
* ''Нортон Браун''. [[Саундарьялахари или «Волна красоты»]]. | * ''Нортон Браун''. [[Саундарьялахари или «Волна красоты»]]. | ||
* Ади Шанкарачарья Тантра – предисловие к русскому изданию. | * Ади Шанкарачарья Тантра – предисловие к русскому изданию. | ||
== Примечания == | == Примечания == | ||
Строка 267: | Строка 442: | ||
[[Категория:Гимны к Деви]] | [[Категория:Гимны к Деви]] | ||
[[Категория:Шанкара]] | [[Категория:Шанкара]] | ||
[[Категория: | [[Категория:Саундарьялахари]] | ||