Деви-махатмья (МП) 2

Мадхьяма чарита

विनियोगः अस्य श्री मध्यमचरित्रस्य विष्णुरृषिः . श्रीमहालक्ष्मीर्देवता . उष्णिक् छन्दः . शाकम्भरी शक्तिः . दुर्गा बीजम् . वायुस्तत्त्वम् . यजुर्वेदः स्वरूपम् . श्रीमहालक्ष्मीप्रीत्यर्थे मध्यमचरित्रजपे विनियोगः .

ध्यानं ॐ अक्षस्रक्परशुं गदेषुकुलिशं पद्मं धनुः कुण्डिकां दण्डं शक्तिमसिं च चर्म जलजं घण्टां सुराभाजनम् । शूलं पाशसुदर्शने च दधतीं हस्तैः प्रवाल प्रभां सेवे सैरिभमर्दिनीमिह महलक्ष्मीं सरोजस्थिताम् ॥

viniyogaḥ asya śrī madhyamacaritrasya viṣṇurṛṣiḥ . śrīmahālakṣmīrdevatā . uṣṇik chandaḥ . śākambharī śaktiḥ . durgā bījam . vāyustattvam . yajurvedaḥ svarūpam . śrīmahālakṣmīprītyarthe madhyamacaritrajape viniyogaḥ . . dhyānam . oṁ akṣasrakparaśū gadeṣukuliśaṁ padmaṁ dhanuḥ kuṇḍikāṁ daṇḍaṁ śaktimasiṁ ca carma jalajaṁ ghaṇṭāṁ surābhājanam . śūlaṁ pāśasudarśane ca dadhatīṁ hastaiḥ pravālaprabhāṁ seve sairibhamardinīmiha mahālakṣmīṁ sarojasthitām ..

.. द्वितीयोऽध्यायः .. .. dvitīyo'dhyāyaḥ .. Глава 2

ऋषिरुवाच ॥1॥ oṁ hrīṁ ṛṣiruvāca .. 1.. 1. Риши сказал:

देवासुरमभूद्युद्धं पूर्णमब्दशतं पुरा। महिषे‌உसुराणाम् अधिपे देवानाञ्च पुरन्दरे devāsuramabhūdyuddhaṁ pūrṇamabdaśataṁ purā . mahiṣe'surāṇāmadhipe devānāṁ ca purandare .. 2.. 2. В древности целую сотню лет шла битва девов и асуров; тогда Махиша был царем асуров, Индра - царем девов.

तत्रासुरैर्महावीर्यिर्देवसैन्यं पराजितं। जित्वा च सकलान् देवान् इन्द्रो‌உभून्महिषासुरः ॥3॥ tatrāsurairmahāvīryairdevasainyaṁ parājitam . jitvā ca sakalān devānindro'bhūnmahiṣāsuraḥ .. 3.. 3. И великой мощью асуров было сокрушено войско девов; победив всех девов, Махишасура (сам) стал индрой (царем небес).

ततः पराजिता देवाः पद्मयोनिं प्रजापतिम्। पुरस्कृत्यगतास्तत्र यत्रेश गरुडध्वजौ ॥4॥ tataḥ parājitā devāḥ padmayoniṁ prajāpatim . puraskṛtya gatāstatra yatreśagaruḍadhvajau .. 4.. 4. А побежденные девы, выдвинув вперед рожденного в лотосе Брахму, и придя к Шиве и Вишну.

यथावृत्तं तयोस्तद्वन् महिषासुरचेष्टितम्। त्रिदशाः कथयामासुर्देवाभिभवविस्तरम् ॥5॥ yathāvṛttaṁ tayostadvanmahiṣāsuraceṣṭitam . tridaśāḥ kathayāmāsurdevābhibhavavistaram .. 5.. 5. Подробно поведали о происшедшем, о победе над девами злого Махишасуры:

सूर्येन्द्राग्न्यनिलेन्दूनां यमस्य वरुणस्य च अन्येषां चाधिकारान्स स्वयमेवाधितिष्टति ॥6॥ sūryendrāgnyanilendūnāṁ yamasya varuṇasya ca . anyeṣāṁ cādhikārānsa svayamevādhitiṣṭhati .. 6.. 6. "Он присвоил власть Сурьи, Индры, Агни, Вайю, Чандры, Ямы и Варуны, и прочих (девов).

स्वर्गान्निराकृताः सर्वे तेन देव गणा भुविः। विचरन्ति यथा मर्त्या महिषेण दुरात्मना ॥6॥ svargānnirākṛtāḥ sarve tena devagaṇā bhuvi . vicaranti yathā martyā mahiṣeṇa durātmanā .. 7.. 7. Изгнанные с небес злонравным Махишей, сонмы богов бродят по земле подобно смертным.

एतद्वः कथितं सर्वम् अमरारिविचेष्टितम्। शरणं वः प्रपन्नाः स्मो वधस्तस्य विचिन्त्यताम् ॥8॥ etadvaḥ kathitaṁ sarvamamarāriviceṣṭitam . śaraṇaṁ vaḥ prapannāḥ smo vadhastasya vicintyatām .. 8.. 8. Вот наш рассказ о всех делах врага бессмертных; просим у вас прибежища, благоволите найти средство убить его".

इत्थं निशम्य देवानां वचांसि मधुसूधनः चकार कोपं शम्भुश्च भ्रुकुटीकुटिलाननौ ॥9॥ itthaṁ niśamya devānāṁ vacāṁsi madhusūdanaḥ . cakāra kopaṁ śambhuśca bhrukuṭīkuṭilānanau .. 9.. 9. Услышав такие слова девов, Вишну и Шива исполнились гнева, свели брови, и лица их стали грозны.

ततो‌உतिकोपपूर्णस्य चक्रिणो वदनात्ततः। निश्चक्राम महत्तेजो ब्रह्मणः शङ्करस्य च ॥10॥ tato'tikopapūrṇasya cakriṇo vadanāttataḥ . niścakrāma mahattejo brahmaṇaḥ śaṅkarasya ca .. 10.. 10. И от полного неистового гнева лика Держателя диска, а также лиц Брахмы и Шивы истек великий свет.

अन्येषां चैव देवानां शक्रादीनां शरीरतः। निर्गतं सुमहत्तेजः स्तच्चैक्यं समगच्छत ॥ ११॥ anyeṣāṁ caiva devānāṁ śakrādīnāṁ śarīrataḥ . nirgataṁ sumahattejastaccaikyaṁ samagacchata .. 11.. 11. И от тел других, возглавляемых Индрой, девов, истекло великое сияние, и то (сияние) сгустилось воедино.

अतीव तेजसः कूटं ज्वलन्तमिव पर्वतम्। ददृशुस्ते सुरास्तत्र ज्वालाव्याप्तदिगन्तरम् ॥ १२॥ atīva tejasaḥ kūṭaṁ jvalantamiva parvatam . dadṛśuste surāstatra jvālāvyāptadigantaram .. 12.. 12. Девы видели пред собой столб света - воистину ослепительно сиявшую гору, объявшую огнем все пространство.

अतुलं तत्र तत्तेजः सर्वदेव शरीरजम्। एकस्थं तदभून्नारी व्याप्तलोकत्रयं त्विषा ॥ १३॥ atulaṁ tatra tattejaḥ sarvadevaśarīrajam . ekasthaṁ tadabhūnnārī vyāptalokatrayaṁ tviṣā .. 13.. 13. И невиданный объединенный свет, рожденный из тел всех девов, стал Женщиной, озарившей сиянием три мира.

यदभूच्छाम्भवं तेजः स्तेनाजायत तन्मुखम्। याम्येन चाभवन् केशा बाहवो विष्णुतेजसा ॥ १४॥ yadabhūcchāmbhavaṁ tejastenājāyata tanmukham . yāmyena cābhavan keśā bāhavo viṣṇutejasā .. 14.. 14. Ее лик возник из сияния Шивы, волосы - из сияния Ямы, руки - из сияния Вишну.

सौम्येन स्तनयोर्युग्मं मध्यं चैन्द्रेण चाभवत्। वारुणेन च जङ्घोरू नितम्बस्तेजसा भुवः ॥ १५॥ saumyena stanayoryugmaṁ madhyaṁ caindreṇa cābhavat . vāruṇena ca jaṅghorū nitambastejasā bhuvaḥ .. 15.. 15. Грудь - из сияния Луны, талия - из сияния Индры, голени и бедра – из сияния Варуны, поясница - из сияния Земли.

ब्रह्मणस्तेजसा पादौ तदङ्गुल्यो‌உर्क तेजसा। वसूनां च कराङ्गुल्यः कौबेरेण च नासिका ॥ १६॥ brahmaṇastejasā pādau tadaṅgulyo'rkatejasā . vasūnāṁ ca karāṅgulyaḥ kaubereṇa ca nāsikā .. 16.. 16. Ступни - из сияния Брахмы, пальцы ног - из сияния Сурьи, пальцы рук – из сияния Васу, нос - из сияния Куберы.

तस्यास्तु दन्ताः सम्भूता प्राजापत्येन तेजसा नयनत्रितयं जज्ञे तथा पावकतेजसा ॥ १७॥ tasyāstu dantāḥ sambhūtāḥ prājāpatyena tejasā . nayanatritayaṁ jajñe tathā pāvakatejasā .. 17.. 17. Ее зубы были созданы светом Праджапати, а три глаза – светом Очистителя-Агни.

भ्रुवौ च सन्ध्ययोस्तेजः श्रवणावनिलस्य च अन्येषां चैव देवानां सम्भवस्तेजसां शिव ॥ १८॥ bhruvau ca saṁdhyayostejaḥ śravaṇāvanilasya ca . anyeṣāṁ caiva devānāṁ sambhavastejasāṁ śivā .. 18.. 18. Брови - сиянием (утренних и вечерних) Сумерек, уши возникли из сияния Вайю, и сияние прочих девов (также) стало Благой (богиней).

ततः समस्त देवानां तेजोराशिसमुद्भवाम्। तां विलोक्य मुदं प्रापुः अमरा महिषार्दिताः ॥ १९॥ tataḥ samastadevānāṁ tejorāśisamudbhavām . tāṁ vilokya mudaṁ prāpuramarā mahiṣārditāḥ . tato devā dadustasyai svāni svānyāyudhāni ca .. 19.. 19. И угнетенные Махишей небожители ликовали, глядя на Нее, рожденную общим сиянием всех девов.

शूलं शूलाद्विनिष्कृष्य ददौ तस्यै पिनाकधृक्। चक्रं च दत्तवान् कृष्णः समुत्पाट्य स्वचक्रतः ॥ २०॥ śūlaṁ śūlādviniṣkṛṣya dadau tasyai pinākadhṛk . cakraṁ ca dattavān kṛṣṇaḥ samutpāṭya svacakrataḥ .. 20.. 20. Носящий (лук) Пинака (т.е. Шива) даровал Ей трезубец, извлеченный из собственного своего трезубца, и Кришна дал (боевой) диск, извлеченный из своего диска.

शङ्खं च वरुणः शक्तिं ददौ तस्यै हुताशनः मारुतो दत्तवांश्चापं बाणपूर्णे तथेषुधी ॥21॥ śaṅkhaṁ ca varuṇaḥ śaktiṁ dadau tasyai hutāśanaḥ . māruto dattavāṁścāpaṁ bāṇapūrṇe tatheṣudhī .. 21.. 21. Варуна преподнес Ей раковину, Пожиратель жертв (Агни) - дротик, а Вайю дал лук и два полных колчана стрел.

वज्रमिन्द्रः समुत्पाट्य कुलिशादमराधिपः। ददौ तस्यै सहस्राक्षो घण्टामैरावताद्गजात् ॥22॥ vajramindraḥ samutpāṭya kuliśādamarādhipaḥ . dadau tasyai sahasrākṣo ghaṇṭāmairāvatādgajāt .. 22.. 22. Индра дал молнию, извлеченную из своей собственной молнии; также тысячеглазый (Индра) преподнес Ей колокол (своего) слона Айраваты.

कालदण्डाद्यमो दण्डं पाशं चाम्बुपतिर्ददौ। प्रजापतिश्चाक्षमालां ददौ ब्रह्मा कमण्डलं ॥23॥ kāladaṇḍādyamo daṇḍaṁ pāśaṁ cāmbupatirdadau . prajāpatiścākṣamālāṁ dadau brahmā kamaṇḍalum .. 23.. 23. Яма дал посох из своего собственного смертного посоха, Варуна - аркан, Праджапати дал гирлянду четок, и Брахма - кувшин для воды.

समस्तरोमकूपेषु निज रश्मीन् दिवाकरः कालश्च दत्तवान् खड्गं तस्याः श्चर्म च निर्मलम् ॥24॥ samastaromakūpeṣu nijaraśmīn divākaraḥ . kālaśca dattavān khaḍgaṁ tasyai carma ca nirmalam .. 24.. 24. Сурья даровал лучи, вошедшие во все поры Ее тела, а Кала – безупречные меч и щит.

क्षीरोदश्चामलं हारम् अजरे च तथाम्बरे चूडामणिं तथादिव्यं कुण्डले कटकानिच ॥25॥ kṣīrodaścāmalaṁ hāramajare ca tathāmbare . cūḍāmaṇiṁ tathā divyaṁ kuṇḍale kaṭakāni ca .. 25.. 25. Молочный океан дал блистающее ожерелье, пару нетленных одежд, небесный камень на венец, серьги и браслеты.

अर्धचन्द्रं तधा शुभ्रं केयूरान् सर्व बाहुषु नूपुरौ विमलौ तद्व द्ग्रैवेयकमनुत्तमम् ॥26॥ ardhacandraṁ tathā śubhraṁ keyūrān sarvabāhuṣu . nūpurau vimalau tadvad graiveyakamanuttamam .. 26.. 26. Сияющее ожерелье в виде полумесяца, браслеты на все руки, два сверкающих ножных браслета, несравненное ожерелье.

अङ्गुलीयकरत्नानि समस्तास्वङ्गुलीषु च विश्व कर्मा ददौ तस्यै परशुं चाति निर्मलं ॥27॥ aṅgulīyakaratnāni samastāsvaṅgulīṣu ca . viśvakarmā dadau tasyai paraśuṁ cātinirmalam .. 27.. 27. И превосходные кольца на все пальцы; Вишвакарма даровал Ей сияющую секиру.

अस्त्राण्यनेकरूपाणि तथा‌உभेद्यं च दंशनम्। अम्लान पङ्कजां मालां शिरस्यु रसि चापराम्॥28॥ astrāṇyanekarūpāṇi tathābhedyaṁ ca daṁśanam . amlānapaṅkajāṁ mālāṁ śirasyurasi cāparām .. 28.. 28. Оружие различных видов и несокрушимые доспехи; Океан дал головную гирлянду вечно свежих лотосов, еще одну на грудь.

अददज्जलधिस्तस्यै पङ्कजं चातिशोभनम्। हिमवान् वाहनं सिंहं रत्नानि विविधानिच ॥29॥ adadajjaladhistasyai paṅkajaṁ cātiśobhanam . himavān vāhanaṁ siṁhaṁ ratnāni vividhāni ca .. 29.. 29. И прекрасный лотос в руку; Хималайя даровал средство передвижения - льва, и драгоценности разных видов.

ददावशून्यं सुरया पानपात्रं दनाधिपः। शेषश्च सर्व नागेशो महामणि विभूषितम् ॥30॥ dadāvaśūnyaṁ surayā pānapātraṁ dhanādhipaḥ . śeṣaśca sarvanāgeśo mahāmaṇivibhūṣitam .. 30.. 30. Владыка сокровищ (Кубера) дал кубок особого напитка, а поддержатель Земли, властелин всех змеев Шеша.

नागहारं ददौ तस्यै धत्ते यः पृथिवीमिमाम्। अन्यैरपि सुरैर्देवी भूषणैः आयुधैस्तथाः ॥ ३१॥ nāgahāraṁ dadau tasyai dhatte yaḥ pṛthivīmimām . anyairapi surairdevī bhūṣaṇairāyudhaistathā .. 31.. 31. Дал Ей украшенное лучшими камнями змеиное ожерелье; и другие небожители поднесли Деви украшения и оружие.

सम्मानिता ननादोच्चैः साट्टहासं मुहुर्मुहु। तस्यानादेन घोरेण कृत्स्न मापूरितं नभः ॥ ३२॥ sammānitā nanādoccaiḥ sāṭṭahāsaṁ muhurmuhuḥ . tasyā nādena ghoreṇa kṛtsnamāpūritaṁ nabhaḥ .. 32.. 32. Тогда Она разразилась неистовым смехом, еще и еще раз, и Ее нескончаемый, страшный, безгранично великий рев объял все пространство.

अमायतातिमहता प्रतिशब्दो महानभूत्। चुक्षुभुः सकलालोकाः समुद्राश्च चकम्पिरे ॥ ३३॥ amāyatātimahatā pratiśabdo mahānabhūt . cukṣubhuḥ sakalā lokāḥ samudrāśca cakampire .. 33.. 33. Раздалось великое грозное эхо, все миры содрогнулись и всколыхнулись моря.

चचाल वसुधा चेलुः सकलाश्च महीधराः। जयेति देवाश्च मुदा तामूचुः सिंहवाहिनीम् ॥ ३४॥ cacāla vasudhā celuḥ sakalāśca mahīdharāḥ . jayeti devāśca mudā tāmūcuḥ siṁhavāhinīm .. 34.. 34. Сотряслась земля и покачнулись горы; "Победа тебе!" в радости воскликнули Ей, восседавшей на льве, боги.

तुष्टुवुर्मुनयश्चैनां भक्तिनम्रात्ममूर्तयः। दृष्ट्वा समस्तं सङ्क्षुब्धं त्रैलोक्यम् अमरारयः ॥ ३५॥ tuṣṭuvurmunayaścaināṁ bhaktinamrātmamūrtayaḥ . dṛṣṭvā samastaṁ saṁkṣubdhaṁ trailokyamamarārayaḥ .. 35.. 35. А провидцы вознесли Ей хвалу, склоняясь в преданности; и при виде трех взволновавшихся миров все враги небожителей поднялись.

सन्नद्धाखिलसैन्यास्ते समुत्तस्थुरुदायुदाः। आः किमेतदिति क्रोधादाभाष्य महिषासुरः ॥ ३६॥ sannaddhākhilasainyāste samuttasthurudāyudhāḥ . āḥ kimetaditi krodhādābhāṣya mahiṣāsuraḥ .. 36.. 36. Собрав все силы и воздев оружие. В гневе вскричав: "О! Что это?", Махишасура.

अभ्यधावत तं शब्दम् अशेषैरसुरैर्वृतः। स ददर्ष ततो देवीं व्याप्तलोकत्रयां त्विषा ॥ ३७॥ abhyadhāvata taṁ śabdamaśeṣairasurairvṛtaḥ . sa dadarśa tato devīṁ vyāptalokatrayāṁ tviṣā .. 37.. 37. В окружении всех демонов бросился на звук того рева; (приблизившись) он увидел Деви, озарявшую сиянием три мира.

पादाक्रान्त्या नतभुवं किरीटोल्लिखिताम्बराम्। क्षोभिताशेषपातालां धनुर्ज्यानिःस्वनेन ताम् ॥ ३८॥ pādākrāntyā natabhuvaṁ kirīṭollikhitāmbarām . kṣobhitāśeṣapātālāṁ dhanurjyāniḥsvanena tām .. 38.. 38. Пригнувшую землю Своим весом, касавшуюся небес остроконечным венцом, содрогавшую нижний мир звоном тетивы.

दिशो भुजसहस्रेण समन्ताद्व्याप्य संस्थिताम्। ततः प्रववृते युद्धं तया देव्या सुरद्विषां ॥ ३९॥ diśo bhujasahasreṇa samantādvyāpya saṁsthitām . tataḥ pravavṛte yuddhaṁ tayā devyā suradviṣām .. 39.. 39. Объявшую все стороны (света) тысячей (Своих) рук; и между Той Деви и ненавистниками богов вспыхнула битва.

शस्त्रास्त्रैर्भहुधा मुक्तैरादीपितदिगन्तरम्। महिषासुरसेनानीश्चिक्षुराख्यो महासुरः ॥ ४०॥ śastrāstrairbahudhā muktairādīpitadigantaram . mahiṣāsurasenānīścikṣurākhyo mahāsuraḥ .. 40.. 40. Ослепившая стороны света пламенем выпущенного оружия; вступил в бой предводитель войск Махишасуры - великий асур Чикшура.

युयुधे चमरश्चान्यैश्चतुरङ्गबलान्वितः। रथानामयुतैः षड्भिः रुदग्राख्यो महासुरः ॥ ४१॥ yuyudhe cāmaraścānyaiścaturaṅgabalānvitaḥ . rathānāmayutaiḥ ṣaḍbhirudagrākhyo mahāsuraḥ .. 41.. 41. Сопровождаемый четырьмя родами войск, сражался Чамара; окруженный шестьюдесятью тысячами колесниц, бился великий асур Удагра.

अयुध्यतायुतानां च सहस्रेण महाहनुः। पञ्चाशद्भिश्च नियुतैरसिलोमा महासुरः ॥ ४२॥ ayudhyatāyutānāṁ ca sahasreṇa mahāhanuḥ . pañcāśadbhiśca niyutairasilomā mahāsuraḥ .. 42.. 42. Вошли в бой Махахану, с десятью миллионами, и великий асур Асилома с пятнадцатимиллионным войском.

अयुतानां शतैः षड्भिःर्भाष्कलो युयुधे रणे। गजवाजि सहस्रौघै रनेकैः परिवारितः ॥ ४३॥ ayutānāṁ śataiḥ ṣaḍbhirbāṣkalo yuyudhe raṇe . gajavājisahasraughairanekaiḥ parivāritaḥ .. 43.. 43. В битве сражался Башкала с шестимиллионным войском; и Париварита, со множеством тысяч слонов и коней.

वृतो रथानां कोट्या च युद्धे तस्मिन्नयुध्यत। बिडालाख्यो‌உयुतानां च पञ्चाशद्भिरथायुतैः ॥ ४४॥ vṛto rathānāṁ koṭyā ca yuddhe tasminnayudhyata . biḍālākhyo'yutānāṁ ca pañcāśadbhirathāyutaiḥ .. 44.. 44. Воевал там, окруженный миллионами колесниц; и Бидала, окруженный пятью миллиардами колесниц.

युयुधे संयुगे तत्र रथानां परिवारितः। अन्ये च तत्रायुतशो रथनागहयैर्वृताः ॥ ४५॥ yuyudhe saṁyuge tatra rathānāṁ parivāritaḥ . anye ca tatrāyutaśo rathanāgahayairvṛtāḥ .. 45.. 45. Сражался в той сече; и тысячи иных великих асуров, сопровождаемые множеством колесниц, слонов и коней.

युयुधुः संयुगे देव्या सह तत्र महासुराः। कोटिकोटिसहस्त्रैस्तु रथानां दन्तिनां तथा ॥ ४६॥ yuyudhuḥ saṁyuge devyā saha tatra mahāsurāḥ . koṭikoṭisahasraistu rathānāṁ dantināṁ tathā .. 46.. 46. Сообща сражались в той битве с Деви; многими миллиардами сопровождавших его колесниц, слонов.

हयानां च वृतो युद्धे तत्राभून्महिषासुरः। तोमरैर्भिन्धिपालैश्च शक्तिभिर्मुसलैस्तथा ॥ ४७॥ hayānāṁ ca vṛto yuddhe tatrābhūnmahiṣāsuraḥ . tomarairbhindipālaiśca śaktibhirmusalaistathā .. 47.. 47. И коней был окружен в той битве Махишасура; и копьями, пиками, дротиками и палицами.

युयुधुः संयुगे देव्या खड्गैः परसुपट्टिसैः। केचिच्छ चिक्षिपुः शक्तीः केचित् पाशांस्तथापरे ॥ ४८॥ yuyudhuḥ saṁyuge devyā khaḍgaiḥ paraśupaṭṭiśaiḥ . kecicca cikṣipuḥ śaktīḥ kecit pāśāṁstathāpare .. 48.. 48. Мечами, топорами и острогами асуры стали биться с Деви; иные метали дротики, иные арканы.

देवीं खड्गप्रहारैस्तु ते तां हन्तुं प्रचक्रमुः। सापि देवी ततस्तानि शस्त्राण्यस्त्राणि चण्डिका ॥ ४९॥ devīṁ khaḍgaprahāraistu te tāṁ hantuṁ pracakramuḥ . sāpi devī tatastāni śastrāṇyastrāṇi caṇḍikā .. 49.. 49. Иные направили в Деви сокрушительные удары мечей; но Та богиня Чандика, ливнями Своего оружия.

लील यैव प्रचिच्छेद निजशस्त्रास्त्रवर्षिणी। अनायस्तानना देवी स्तूयमाना सुरर्षिभिः ॥ ५०॥ līlayaiva praciccheda nijaśastrāstravarṣiṇī . anāyastānanā devī stūyamānā surarṣibhiḥ .. 50.. 50. Прославляемая богами и провидцами, воистину - словно играя, разбивала оружие врагов.

मुमोचासुरदेहेषु शस्त्राण्यस्त्राणि चेश्वरी। सो‌உपि क्रुद्धो धुतसटो देव्या वाहनकेसरी ॥ ५१॥ mumocāsuradeheṣu śastrāṇyastrāṇi ceśvarī . so'pi kruddho dhutasaṭo devyā vāhanakesarī .. 51.. 51. И без усилия на лице Ишвари направляла в асуров вихрь Своего оружия, а лев - средство передвижения Деви, в ярости потрясая гривой.

चचारासुर सैन्येषु वनेष्विव हुताशनः। निःश्वासान् मुमुचेयांश्च युध्यमानारणे‌உम्बिका॥ ५२॥ cacārāsurasainyeṣu vaneṣviva hutāśanaḥ . niḥśvāsān mumuce yāṁśca yudhyamānā raṇe'mbikā .. 52.. 52. Несся среди асуров, подобно пламени пожара, (свирепствующему) в лесу; и дыхание, переводимое в (той) битве Амбикой,

त एव सध्यसम्भूता गणाः शतसहस्रशः। युयुधुस्ते परशुभिर्भिन्दिपालासिपट्टिशैः ॥ ५३॥ ta eva sadyaḥ sambhūtā gaṇāḥ śatasahasraśaḥ . yuyudhuste paraśubhirbhindipālāsipaṭṭiśaiḥ .. 53.. 53. Тотчас становилось воинствами сотен и тысяч бойцов, бившихся топорами мечами и острогами.

नाशयन्तो‌உअसुरगणान् देवीशक्त्युपबृंहिताः। अवादयन्ता पटहान् गणाः शङां स्तथापरे ॥ ५४॥ nāśayanto'suragaṇān devīśaktyupabṛṁhitāḥ . avādayanta paṭahān gaṇāḥ śaṅkhāṁstathāpare .. 54.. 54. Вдохновляемые мощью Деви, те воины Деви истребляли полчища асуров, с боем в барабаны и дуя в раковины.

मृदङ्गांश्च तथैवान्ये तस्मिन्युद्ध महोत्सवे। ततोदेवी त्रिशूलेन गदया शक्तिवृष्टिभिः॥ ५५॥ mṛdaṅgāṁśca tathaivānye tasmin yuddhamahotsave . tato devī triśūlena gadayā śaktivṛṣṭibhiḥ .. 55.. 55. А иные оглашали празднество битвы (ударами) в мриданги; трезубцем и палицей, ливнями копий

खड्गादिभिश्च शतशो निजघान महासुरान्। पातयामास चैवान्यान् घण्टास्वनविमोहितान् ॥ ५६॥ khaḍgādibhiśca śataśo nijaghāna mahāsurān . pātayāmāsa caivānyān ghaṇṭāsvanavimohitān .. 56.. 56. Мечей и иного (оружия), Деви истребляла сотни великих асуров и сметала (наземь) других, оглушенных звоном колокола.

असुरान् भुविपाशेन बध्वाचान्यानकर्षयत्। केचिद् द्विधाकृता स्तीक्ष्णैः खड्गपातैस्तथापरे ॥ ५७॥ asurān bhuvi pāśena baddhvā cānyānakarṣayat . kecid dvidhākṛtāstīkṣṇaiḥ khaḍgapātaistathāpare .. 57.. 57. Иных асуров связывала арканом и тащила по земле, иных рассекала надвое быстрым ударом меча

विपोथिता निपातेन गदया भुवि शेरते। वेमुश्च केचिद्रुधिरं मुसलेन भृशं हताः ॥ ५८॥ vipothitā nipātena gadayā bhuvi śerate . vemuśca kecidrudhiraṁ musalena bhṛśaṁ hatāḥ .. 58.. 58. Иных повергала наземь, сокрушив ударами палицы; иных, ушибленных жестоким ударом булавы, рвало кровью.

केचिन्निपतिता भूमौ भिन्नाः शूलेन वक्षसि। निरन्तराः शरौघेन कृताः केचिद्रणाजिरे ॥ ५९॥ kecinnipatitā bhūmau bhinnāḥ śūlena vakṣasi . nirantarāḥ śaraugheṇa kṛtāḥ kecidraṇājire .. 59.. 59. Иные пали на землю с грудью, пронзенной копьем; пораженные непрестанным ливнем Ее стрел

शल्यानुकारिणः प्राणान् ममुचुस्त्रिदशार्दनाः। केषाञ्चिद्बाहवश्चिन्नाश्चिन्नग्रीवास्तथापरे ॥ ६०॥ śyenānukāriṇaḥ prāṇān mumucustridaśārdanāḥ . keṣāṁcid bāhavaśchinnāśchinnagrīvāstathāpare .. 60.. 60. Иные мучители Тридцати (богов) казались дикобразами, отдавшими жизнь на поле битвы; иным отсекло руки, иным перебило шею

शिरांसि पेतुरन्येषाम् अन्ये मध्ये विदारिताः। विच्छिन्नजज्घास्वपरे पेतुरुर्व्यां महासुराः ॥ ६१॥ śirāṁsi peturanyeṣāmanye madhye vidāritāḥ . vicchinnajaṅghāstvapare petururvyāṁ mahāsurāḥ .. 61.. 61. У иных скатились (на землю) головы, иных рассекло посредине (туловища), иные из великих асуров пали наземь с отсеченными ногами.

एकबाह्वक्षिचरणाः केचिद्देव्या द्विधाकृताः। छिन्नेपि चान्ये शिरसि पतिताः पुनरुत्थिताः ॥ ६२॥ ekabāhvakṣicaraṇāḥ keciddevyā dvidhākṛtāḥ . chinne'pi cānye śirasi patitāḥ punarutthitāḥ .. 62.. 62. Кто-то стал одноруким, одноглазым, одноногим, рассеченный надвое (ударом) Деви: иные, павшие с отрубленной головой, восставали вновь.

कबन्धा युयुधुर्देव्या गृहीतपरमायुधाः। ननृतुश्चापरे तत्र युद्दे तूर्यलयाश्रिताः ॥ ६३॥ kabandhā yuyudhurdevyā gṛhītaparamāyudhāḥ . nanṛtuścāpare tatra yuddhe tūryalayāśritāḥ .. 63.. 63. И, схватив лучшее оружие, безголовыми продолжали бой с Деви; иные из них плясали на поле боя, увлеченные ритмом и звуками турьи.

कबन्धाश्चिन्नशिरसः खड्गशक्य्तृष्टिपाणयः। तिष्ठ तिष्ठेति भाषन्तो देवी मन्ये महासुराः ॥ ६४॥ kabandhāśchinnaśirasaḥ khaḍgaśaktyṛṣṭipāṇayaḥ . tiṣṭha tiṣṭheti bhāṣanto devīmanye mahāsurāḥ .. 64.. 64. Туловища иных обезглавленных воздели мечи, дротики и остроги, а иные из великих асуров кричали Деви "Стой, стой!

पातितै रथनागाश्वैः आसुरैश्च वसुन्धरा। अगम्या साभवत्तत्र यत्राभूत् स महारणः ॥ ६५॥ pātitai rathanāgāśvairasuraiśca vasundharā . agamyā sābhavattatra yatrābhūt sa mahāraṇaḥ .. 65.. 65. Устланное колесницами, павшими слонами, конями и асурами, место великой битвы стало непроходимым.

शोणितौघा महानद्यस्सद्यस्तत्र विसुस्रुवुः। मध्ये चासुरसैन्यस्य वारणासुरवाजिनाम् ॥ ६६॥ śoṇitaughā mahānadyaḥ sadyastatra prasusruvuḥ . madhye cāsurasainyasya vāraṇāsuravājinām .. 66.. 66. И ручьи крови слонов, асуров и коней потекли среди войск асуров, образуя великие реки.

क्षणेन तन्महासैन्यमसुराणां तथा‌உम्बिका। निन्ये क्षयं यथा वह्निस्तृणदारु महाचयम् ॥ ६७॥ kṣaṇena tanmahāsainyamasurāṇāṁ tathāmbikā . ninye kṣayaṁ yathā vahnistṛṇadārumahācayam .. 67.. 67. Как огонь - огромную груду травы и дров, так Амбика во мгновение истребила несметное полчище асуров

सच सिंहो महानादमुत्सृजन् धुतकेसरः। शरीरेभ्यो‌உमरारीणामसूनिव विचिन्वति ॥ ६८॥ sa ca siṁho mahānādamutsṛjan dhutakesaraḥ . śarīrebhyo'marārīṇāmasūniva vicinvati .. 68.. 68. А Ее лев, издавая громовой рык и потрясая гривой, рыскал среди тел врагов бессмертных.

देव्या गणैश्च तैस्तत्र कृतं युद्धं तथासुरैः। यथैषां तुष्टुवुर्देवाः पुष्पवृष्टिमुचो दिवि ॥ ६९॥ devyā gaṇaiśca taistatra kṛtaṁ yuddhaṁ tathāsuraiḥ . yathaiṣāṁ tutuṣurdevāḥ puṣpavṛṣṭimuco divi .. 69.. 69. И боги с небес осыпали цветочным дождем и гимнами прославляли воинства Деви, бившиеся с асурами на том поле битвы.

इति श्री मार्कण्डेय पुराणे सावर्निके मन्वन्तरे देवि महत्म्ये महिषासुरसैन्यवधो नाम द्वितीयो‌உध्यायः॥ iti śrīmārkaṇḍeyapurāṇe sāvarṇike manvantare devīmāhātmye mahiṣāsurasainyavadho nāma dvitīyo'dhyāyaḥ .. 2..

Такова в Деви Махатмъе Шри Маркандейя Пураны (эпоха Саварни) вторая глава, именуемая "Истребление воинств Махишасуры".

आहुति ॐ ह्रीं साङ्गायै सायुधायै सशक्तिकायै सपरिवारायै सवाहनायै अष्टाविंशति वर्णात्मिकायै लक्श्मी बीजादिष्टायै महाहुतिं समर्पयामि नमः स्वाहा ।