Редактирование: Деви-махатмья (МП) 3

रचन: ऋषि मार्कण्डेय<br />
[[Файл:Битва Дурги и Махишасура.jpeg|350px|thumb|<center>Битва Дурги и Махишасура</center>]] 
[[Файл:Убиение Махишасура.jpeg|350px|thumb|<center>Убиение Махишасура</center>]] 
महिषासुरवधो नाम तृतीयो‌உध्यायः ॥ <br />
.. tṛtīyo'dhyāyaḥ ..<br />

ध्यानं<br />
ॐ उद्यद्भानुसहस्रकान्तिम् अरुणक्षौमां शिरोमालिकां<br />
रक्तालिप्त पयोधरां जपवटीं विद्यामभीतिं वरम् । <br />
हस्ताब्जैर्धधतीं त्रिनेत्रवक्त्रारविन्दश्रियं<br />
देवीं बद्धहिमांशुरत्नमकुटां वन्दे‌உरविन्दस्थिताम् ॥ <br />

dhyānaṁ <br />
oṁ udyadbhānusahasrakāntim aruṇakṣaumāṁ śiromālikāṁ<br />
raktālipta payodharāṁ japavaṭīṁ vidyāmabhītiṁ varam |<br />
hastābjairdhadhatīṁ trinetravaktrāravindaśriyaṁ<br />
devīṁ baddhahimāṁśuratnamakuṭāṁ vande‌'ravindasthitām || 

ऋषिरुवाच ॥ १॥<br />
oṁ ṛṣiruvāca .. 1..<br />
Риши сказал:
 
निहन्यमानं तत्सैन्यम् अवलोक्य महासुरः। <br />
सेनानीश्चिक्षुरः कोपाद् ध्ययौ योद्धुमथाम्बिकाम् ॥ २॥ <br />
nihanyamānaṁ tatsainyamavalokya mahāsuraḥ . <br />senānīścikṣuraḥ kopādyayau yoddhumathāmbikām .. 2..
Видя такую гибель войска, великий асур, предводитель Чикшура в гневе кинулся дать бой Амбике.
  
स देवीं शरवर्षेण ववर्ष समरे‌உसुरः। <br />
यथा मेरुगिरेःशृङ्गं तोयवर्षेण तोयदः ॥ ३॥ <br />
sa devīṁ śaravarṣeṇa vavarṣa samare'suraḥ .<br /> yathā merugireḥ śṛṅgaṁ toyavarṣeṇa toyadaḥ .. 3..
В битве он обрушил на Деви ливень стрел, как туча омывает струями пик горы Меру.
 
तस्य छित्वा ततो देवी लीलयैव शरोत्करान्। <br />
जघान तुरगान्बाणैर्यन्तारं चैव वाजिनाम् ॥ ४॥ <br />
tasya chitvā tato devī līlayaiva śarotkarān .<br />
jaghāna turagānbāṇairyantāraṁ caiva vājinām .. 4..<br />
Но, словно играя, обратив в щепы лес его стрел, Деви копьем убила коней и правившего конями.
 
चिच्छेद च धनुःसध्यो ध्वजं चातिसमुच्छृतम्। <br />
विव्याध चैव गात्रेषु चिन्नधन्वानमाशुगैः ॥ ५॥ <br />
ciccheda ca dhanuḥ sadyo dhvajaṁ cātisamucchṛtam .<br />
vivyādha caiva gātreṣu chinnadhanvānamāśugaiḥ .. 5..<br />
Тут же рассекла его лук и высоко взметнувшийся стяг, и острыми стрелами поразила его самого, (обладателя) сломанного лука.
 
सच्छिन्नधन्वा विरथो हताश्वो हतसारथिः। <br />
अभ्यधावत तां देवीं खड्गचर्मधरो‌உसुरः ॥ ६॥ <br />
sacchinnadhanvā viratho hatāśvo hatasārathiḥ .<br />
abhyadhāvata tāṁ devīṁ khaḍgacarmadharo'suraḥ .. 6..<br />
И (оставшись) со сломанным луком, разбитой колесницей, убитыми конями и погибшим колесничим, тот асур бросился к Деви, сжав в руках только меч и щит.
 
सिंहमाहत्य खड्गेन तीक्ष्णधारेण मूर्धनि। <br />
आजघान भुजे सव्ये देवीम् अव्यतिवेगवान् ॥ ६॥ <br />
siṁhamāhatya khaḍgena tīkṣṇadhāreṇa mūrdhani .<br />
ājaghāna bhuje savye devīmapyativegavān .. 7..<br />
С великой силой он острым мечом нанес удар по голове льва и в левую руку Деви.
 
तस्याः खड्गो भुजं प्राप्य पफाल नृपनन्दन। <br />
ततो जग्राह शूलं स कोपाद् अरुणलोचनः ॥ ८॥ <br />
tasyāḥ khaḍgo bhujaṁ prāpya paphāla nṛpanandana .<br />
tato jagrāha śūlaṁ sa kopādaruṇalocanaḥ .. 8..<br />
О, царь, меч разлетелся на части, (едва) коснувшись руки Богини; тогда, с красными (от гнева) глазами, асур в великой ярости схватил копье.
 
चिक्षेप च ततस्तत्तु भद्रकाल्यां महासुरः। <br />
जाज्वल्यमानं तेजोभी रविबिम्बमिवाम्बरात् ॥ ९॥<br /> 
cikṣepa ca tatastattu bhadrakālyāṁ mahāsuraḥ .<br />
jājvalyamānaṁ tejobhī ravibimbamivāmbarāt .. 9..<br />
И великий асур метнул его в богиню Бхадракали - копье, пылавшее в небе, словно солнечный шар.
 
दृष्ट्वा तदापतच्छूलं देवी शूलममुञ्चत। <br />
तच्छूलंशतधा तेन नीतं शूलं स च महासुरः ॥ १०॥ <br />
dṛṣṭvā tadāpatacchūlaṁ devī śūlamamuñcata .<br />
tena tacchatadhā nītaṁ śūlaṁ sa ca mahāsuraḥ .. 10..<br />
Но видя летящее в нее копье, Деви бросила Свое; и великий асур, и его оружие были разбиты на сто частей ударом копья Богини.
 
हते तस्मिन्महावीर्ये महिषस्य चमूपतौ। <br />
आजगाम गजारूडः श्चामरस्त्रिदशार्दनः ॥ ११॥ <br />
hate tasminmahāvīrye mahiṣasya camūpatau .<br />
ājagāma gajārūḍhaścāmarastridaśārdanaḥ .. 11..<br />
И когда погиб тот могучий герой (войска) Махиши, Чамара, притеснитель Тридцати (богов), выехал вперед на слоне, (желая противостоять Деви).
 
सो‌உपि शक्तिंमुमोचाथ देव्यास्ताम् अम्बिका द्रुतम्। <br />
हुङ्काराभिहतां भूमौ पातयामासनिष्प्रभाम् ॥ १२॥ <br />
so'pi śaktiṁ mumocātha devyāstāmambikā drutam .<br />
huṁkārābhihatāṁ bhūmau pātayāmāsa niṣprabhām .. 12..<br />
Он бросил в Деви свой дротик, но отразив оружие гневным криком "хум", Амбика повергла (дротик) наземь, лишив (оружие) его блеска.
 
भग्नां शक्तिं निपतितां दृष्ट्वा क्रोधसमन्वितः<br />
चिक्षेप चामरः शूलं बाणैस्तदपि साच्छिनत् ॥ १३॥ <br />
bhagnāṁ śaktiṁ nipatitāṁ dṛṣṭvā krodhasamanvitaḥ .<br />
cikṣepa cāmaraḥ śūlaṁ bāṇaistadapi sācchinat .. 13..<br />
Видя упавший разбитый дротик, полный злобы Чамара бросил трезубец, и Деви расщепила его стрелами.
 
ततः सिंहःसमुत्पत्य गजकुन्तरे म्भान्तरेस्थितः। <br />
बाहुयुद्धेन युयुधे तेनोच्चैस्त्रिदशारिणा ॥ १४॥ <br />
tataḥ siṁhaḥ samutpatya gajakumbhāntare sthitaḥ .<br />
bāhuyuddhena yuyudhe tenoccaistridaśāriṇā .. 14..<br />
Тут лев, бросившись вперед, вскочил на голову слона и начал бой с врагом Тридцати (богов).
 
युध्यमानौ ततस्तौ तु तस्मान्नागान्महीं गतौ <br />
युयुधाते‌உतिसंरब्धौ प्रहारै अतिदारुणैः ॥ १५॥ <br />
yudhyamānau tatastau tu tasmānnāgānmahīṁ gatau .<br />
yuyudhāte'tisaṁrabdhau prahārairatidāruṇaiḥ .. 15..<br />
И сойдясь в ближнем бою, они пали со слона и продолжали яростно биться, нанося страшные удары.

ततो वेगात् खमुत्पत्य निपत्य च मृगारिणा। 
करप्रहारेण शिरश्चामरस्य पृथक् कृतम् ॥ १६॥ 
tato vegāt khamutpatya nipatya ca mṛgāriṇā .
karaprahāreṇa śiraścāmarasya pṛthak kṛtam .. 16..
Но стремительно взмыв к небесам, лев упал (на врага сверху), ударом лапы сбив (с плеч) голову Чамары.
 
उदग्रश्च रणे देव्या शिलावृक्षादिभिर्हतः। <br />
दन्त मुष्टितलैश्चैव करालश्च निपातितः ॥ १७॥ <br />
udagraśca raṇe devyā śilāvṛkṣādibhirhataḥ .<br />
dantamuṣṭitalaiścaiva karālaśca nipātitaḥ .. 17..<br />
Камнями, деревьями и прочим Деви убила Удагру, зубами, кулаками и ударом Ее ладоней был повержен Карала.
 
देवी कृद्धा गदापातैः श्चूर्णयामास चोद्धतम्। <br />
भाष्कलं भिन्दिपालेन बाणैस्ताम्रं तथान्धकम् ॥ १८॥ <br />
devī kruddhā gadāpātaiścūrṇayāmāsa coddhatam .<br />
bāṣkalaṁ bhindipālena bāṇaistāmraṁ tathāndhakam .. 18..<br />
Ударом палицы гневная Богиня раздробила (кости) Уддхате, пращой убила Башкалу, стрелами - Тамру и Андхаку.
 
उग्रास्यमुग्रवीर्यं च तथैव च महाहनुम् <br />
त्रिनेत्रा च त्रिशूलेन जघान परमेश्वरी ॥ १९॥ <br />
ugrāsyamugravīryaṁ ca tathaiva ca mahāhanum .<br />
trinetrā ca triśūlena jaghāna parameśvarī .. 19..<br />
Затем, трезубцем, Высшая Трехглазая Властительница убила Уграсью, Угравирью и Махахану.

 
बिडालस्यासिना कायात् पातयामास वै शिरः। <br />
दुर्धरं दुर्मुखं चोभौ शरैर्निन्ये यमक्षयम् ॥ २०॥ <br />
biḍālasyāsinā kāyāt pātayāmāsa vai śiraḥ .<br />
durdharaṁ durmukhaṁ cobhau śarairninye yamakṣayam .. 20..<br />
Мечом отсекла голову Бидале, стрелами отправила в обитель смерти Дурдхару и Дурмукху.
 
एवं सङ्क्षीयमाणे तु स्वसैन्ये महिषासुरः। <br />
माहिषेण स्वरूपेण त्रासयामासतान् गणान् ॥ २१॥ <br />
evaṁ saṁkṣīyamāṇe tu svasainye mahiṣāsuraḥ .<br />
māhiṣeṇa svarūpeṇa trāsayāmāsa tān gaṇān .. 21..<br />
И при (виде) такой гибели войск, Махишасура, ужасая воинства (Деви), принял свой облик буйвола.
 
कांश्चित्तुण्डप्रहारेण खुरक्षेपैस्तथापरान्। <br />
लाङ्गूलताडितांश्चान्यान् शृङ्गाभ्यां च विदारिता ॥ २२॥ <br />
kāṁścittuṇḍaprahāreṇa khurakṣepaistathāparān .<br />
lāṅgūlatāḍitāṁścānyān śṛṅgābhyāṁ ca vidāritān .. 22..<br />
С одними (расправился) ударом морды, с другими - топча копытами, с иными - взмахами хвоста, а с иными - разорвав рогами.
 
वेगेन कांश्चिदपरान्नादेन भ्रमणेन च। <br />
निः श्वासपवनेनान्यान् पातयामास भूतले॥ २३॥ <br />
vegena kāṁścidaparānnādena bhramaṇena ca .<br />
niḥśvāsapavanenānyānpātayāmāsa bhūtale .. 23..<br />
Иных бросил наземь рывками (туловища), иных - страшным ревом, иных - кружа на месте, иных - вихрем дыхания.
 
निपात्य प्रमथानीकमभ्यधावत सो‌உसुरः <br />
सिंहं हन्तुं महादेव्याः कोपं चक्रे ततो‌உम्भिका ॥ २४॥ <br />
nipātya pramathānīkamabhyadhāvata so'suraḥ .<br />
siṁhaṁ hantuṁ mahādevyāḥ kopaṁ cakre tato'mbikā .. 24..<br />
Так победив множества лучших воинов (Деви), тот асур бросился убить Ее льва; тогда проснулся страшный гнев Амбики.
 
सो‌உपि कोपान्महावीर्यः खुरक्षुण्णमहीतलः। <br />
शृङ्गाभ्यां पर्वतानुच्चांश्चिक्षेप च ननाद च ॥ २५॥ <br />
so'pi kopānmahāvīryaḥ khurakṣuṇṇamahītalaḥ .<br />
śṛṅgābhyāṁ parvatānuccāṁścikṣepa ca nanāda ca .. 25..<br />
А доблестный асур издавал свирепый рык, в злобе колотя копытами землю, сметая высокие горы парой своих рогов.
 
वेग भ्रमण विक्षुण्णा मही तस्य व्यशीर्यत। <br />
लाङ्गूलेनाहतश्चाब्धिः प्लावयामास सर्वतः ॥ २६॥ <br />
vegabhramaṇavikṣuṇṇā mahī tasya vyaśīryata .<br />
lāṅgūlenāhataścābdhiḥ plāvayāmāsa sarvataḥ .. 26..<br />
Раздавленная его быстрым кружением, крошилась земля, от ударов хвоста повсеместно выходило из берегов море.
 
धुतशृङ्ग्विभिन्नाश्च खण्डं खण्डं ययुर्घनाः। <br />
श्वासानिलास्ताः शतशो निपेतुर्नभसो‌உचलाः ॥ २७॥ <br />
dhutaśṛṅgavibhinnāśca khaṇḍaṁ khaṇḍaṁ yayurghanāḥ .<br />
śvāsānilāstāḥ śataśo nipeturnabhaso'calāḥ .. 27..<br />
Пронзенные взмахами рогов, в клочья рвались облака, сорванные вихрем дыхания, сотнями низвергались с неба горы.
 
इतिक्रोधसमाध्मातमापतन्तं महासुरम्। <br />
दृष्ट्वा सा चण्डिका कोपं तद्वधाय तदा‌உकरोत् ॥ २८॥ <br />
iti krodhasamādhmātamāpatantaṁ mahāsuram .<br />
dṛṣṭvā sā caṇḍikā kopaṁ tadvadhāya tadākarot .. 28..<br />
Но глядя на объятого гневом наступавшего великого асура, (готовясь) убить его, Чандика явила Свой гнев.
 
सा क्षित्प्वा तस्य वैपाशं तं बबन्ध महासुरम्। <br />
तत्याजमाहिषं रूपं सो‌உपि बद्धो महामृधे ॥ २९॥ <br />
sā kṣiptvā tasya vai pāśaṁ taṁ babandha mahāsuram .<br />
tatyāja māhiṣaṁ rūpaṁ so'pi baddho mahāmṛdhe .. 29..<br />
Набросив на великого асура аркан, Она связала его; так схваченный в битве, оставив свой облик буйвола, он
 
ततः सिंहो‌உभवत्सध्यो यावत्तस्याम्बिका शिरः। <br />
छिनत्ति तावत् पुरुषः खड्गपाणि रदृश्यत ॥ ३०॥ <br />
tataḥ siṁho'bhavatsadyo yāvattasyāmbikā śiraḥ .<br />
chinatti tāvat puruṣaḥ khaḍgapāṇiradṛśyata .. 30..<br />
Вдруг стал львом; и пока Амбика отсекала голову той (львиной форме), он предстал человеком с мечом в руке.

तत एवाशु पुरुषं देवी चिच्छेद सायकैः। <br />
तं खड्गचर्मणा सार्धं ततः सो‌உ भून्महा गजः ॥ ३१॥ <br />
tata evāśu puruṣaṁ devī ciccheda sāyakaiḥ .<br />
taṁ khaḍgacarmaṇā sārdhaṁ tataḥ so'bhūnmahāgajaḥ .. 31..<br />
Немедленно стрелами Деви рассекла человека с мечом и Щитом; тогда он стал могучим слоном.
 
करेण च महासिंहं तं चकर्ष जगर्जच । <br />
कर्षतस्तु करं देवी खड्गेन निरकृन्तत ॥ ३२॥ <br />
kareṇa ca mahāsiṁhaṁ taṁ cakarṣa jagarja ca .<br />
karṣatastu karaṁ devī khaḍgena nirakṛntata .. 32..<br />
И громко заревев, слон потащил хоботом великого льва (Богини), но Деви отсекла его хобот мечом.
 
ततो महासुरो भूयो माहिषं वपुरास्थितः। <br />
तथैव क्षोभयामास त्रैलोक्यं सचराचरम् ॥ ३३॥ <br />
tato mahāsuro bhūyo māhiṣaṁ vapurāsthitaḥ .<br />
tathaiva kṣobhayāmāsa trailokyaṁ sacarācaram .. 33..<br />
Тогда великий асур, вернув себе облик буйвола, привел в трепет три мира со всем движущимся и неподвижным.
 
ततः क्रुद्धा जगन्माता चण्डिका पान मुत्तमम्। <br />
पपौ पुनः पुनश्चैव जहासारुणलोचना ॥ ३४॥ <br />
tataḥ  kruddhā jaganmātā caṇḍikā pānamuttamam .<br />
papau punaḥ punaścaiva jahāsāruṇalocanā .. 34..<br />
А Мать мира, яростная Чандика, с алыми глазами, глоток за глотком вкушала лучшее питье и неистово смеялась.
 
ननर्द चासुरः सो‌உपि बलवीर्यमदोद्धतः। <br />
विषाणाभ्यां च चिक्षेप चण्डिकां प्रतिभूधरान् ॥ ३५॥ <br />
nanarda cāsuraḥ so'pi balavīryamadoddhataḥ .<br />
viṣāṇābhyāṁ ca cikṣepa caṇḍikāṁ prati bhūdharān .. 35..<br />
И страшно взревев, опьяненный мощью и отвагой асур рогами метнул в Чандику скалы.
 
सा च ता न्प्रहितां स्तेन चूर्णयन्ती शरोत्करैः। <br />
उवाच तं मदोद्धूतमुखरागाकुलाक्षरम् ॥ ३६॥ <br />
sā ca tānprahitāṁstena cūrṇayantī śarotkaraiḥ .<br />
uvāca taṁ madoddhūtamukharāgākulākṣaram .. 36..<br />
Но ливнем стрел обратив в пыль брошенные в Нее скалы, Она гневно сказала алыми от напитка устами:
 
देव्यु‌उवाच॥ <br />
devyuvāca .. 37..<br />
Деви сказала:
 
गर्ज गर्ज क्षणं मूढ मधु यावत्पिबाम्यहम्। <br />
मयात्वयि हते‌உत्रैव गर्जिष्यन्त्याशु देवताः ॥ ३७॥ <br />
garja garja kṣaṇaṁ mūḍha madhu yāvatpibāmyaham .<br />
mayā tvayi hate'traiva garjiṣyantyāśu devatāḥ .. 38..<br />
Реви, реви, безумец, тот миг, пока Я вкушаю мед! Близки радостные клики девов, когда ты (будешь) убит Мной на этом месте!
 
ऋषिरुवाच॥ <br />
ṛṣiruvāca .. 39..<br />
Риши сказал:<br />
 
एवमुक्त्वा समुत्पत्य सारूढा तं महासुरम्। <br />
पादेना क्रम्य कण्ठे च शूलेनैन मताडयत् ॥ ३८॥ <br />
evamuktvā samutpatya sārūḍhā taṁ mahāsuram .<br />
pādenākramya kaṇṭhe ca śūlenainamatāḍayat .. 40..<br />
Воскликнув так и поднявшись, Она вскочила на великого асура, поправ ногой его горло и ударив его копьем.

ततः सो‌உपि पदाक्रान्तस्तया निजमुखात्ततः। <br />
अर्ध निष्क्रान्त एवासीद्देव्या वीर्येण संवृतः ॥ ४०॥ <br />
tataḥ so'pi padākrāntastayā nijamukhāttadā .<br />
ardhaniṣkrānta evāsīddevyā vīryeṇa saṁvṛtaḥ .. 41..<br />
И трепеща под Ее ногой, уже в собственном (человеческом) облике, наполовину выйдя из буйволиной пасти, побежденный доблестью Деви.
 
अर्ध निष्क्रान्त एवासौ युध्यमानो महासुरः । <br />
तया महासिना देव्या शिरश्छित्त्वा निपातितः ॥ ४१॥ <br />
ardhaniṣkrānta evāsau yudhyamāno mahāsuraḥ .<br />
tayā mahāsinā devyā śiraśchittvā nipātitaḥ .. 42..<br />
Видимый наполовину, великий асур продолжал битву, но был убит Деви, отсекшей ему голову великим мечом.
 
ततो हाहाकृतं सर्वं दैत्यसैन्यं ननाश तत्। <br />
प्रहर्षं च परं जग्मुः सकला देवतागणाः ॥ ४२॥ <br />
tato hāhākṛtaṁ sarvaṁ daityasainyaṁ nanāśa tat .<br />
praharṣaṁ ca paraṁ jagmuḥ sakalā devatāgaṇāḥ .. 43..<br />
Тогда, со скорбными криками, погибло все войско даитьев, а сонмы богов пришли в великую радость.
 
तुष्टु वुस्तां सुरा देवीं सहदिव्यैर्महर्षिभिः। <br />
जगुर्गुन्धर्वपतयो ननृतुश्चाप्सरोगणाः ॥ ४३॥ <br />
tuṣṭuvustāṁ surā devīṁ sahadivyairmaharṣibhiḥ .<br />
jagurgandharvapatayo nanṛtuścāpsarogaṇāḥ .. 44..<br />
И вместе с великими небесными провидцами небожители вознесли хвалу Деви, лучшие из гандхарвов запели, и множества апсар начали танцевать.

॥  इति श्री मार्कण्डेय पुराणे सावर्निके मन्वन्तरे देवि महत्म्ये महिषासुरवधो नाम तृतीयो‌உध्यायं समाप्तम् ॥ <br />
.. svasti śrīmārkaṇḍeyapurāṇe sāvarṇike manvantare devīmāhātmye
mahiṣāsuravadho nāma tṛtīyo'dhyāyaḥ .. 3..<br />
Такова в Деви Махатмье Шри Маркандейя Пураны (эпоха Саварни) третья глава, именуемая "Убиение Махишасуры".

आहुति
ह्रीं जयन्ती साङ्गायै सायुधायै सशक्तिकायै सपरिवारायै सवाहनायै श्री महालक्ष्म्यै लक्ष्मी बीजादिष्टायै महाहुतिं समर्पयामि नमः स्वाहा ॥

== Примечания ==
{{примечания|2}}


{{Деви-махатмья}}

[[Категория:Пураны]]
[[Категория:Гимны к Деви]]
[[Категория:Шактизм]]
[[Категория:Деви-махатмья]]
[[Категория:Махатмья]]