Редактирование: Деви-махатмья (МП) 5

== Уттара чарита ==

रचन: ऋषि मार्कण्डेय
[[Файл:Беседа Сугривы с Богиней.jpeg|350px|thumb|<center>Беседа Богини с Сугривой.</center>]] 
 
अस्य श्री उत्तरचरित्रस्य रुद्र ऋषिः ।  श्री महासरस्वती देवता ।  
अनुष्टुप्छन्धः । भीमा शक्तिः ।  भ्रामरी बीजम् ।  सूर्यस्तत्वम् ।  
सामवेदः ।  स्वरूपम् ।  श्री महासरस्वतिप्रीत्यर्थे ।  उत्तरचरित्रपाठे विनियोगः ॥ 

viniyogaḥ<br />
asya śrī uttaracaritrasya rudra ṛṣiḥ .
śrīmahāsarasvatī devatā .
anuṣṭup chandaḥ . bhīmā śaktiḥ . bhrāmarī bījam .
sūryastattvam .
sāmavedaḥ svarūpam . śrīmahāsarasvatīprītyarthe
uttaracaritrapāṭhe viniyogaḥ .

Винийога:
У этой священной завершающей чариты Рудра - риши,
Махасарасвати - божество, 
Стихотоворный размер - ануштуп, Бхима - шакти, 
Бхрамари - биджа, солнце - таттва,
Истинная форма  - Самаведа
Винийога -  для удовлетворения священной Махасарасвати при чтении завершающей чариты.

ध्यानं<br />
घण्टाशूलहलानि शङ्ख मुसले चक्रं धनुः सायकं<br />
हस्ताब्जैर्धदतीं घनान्तविलसच्छीतांशुतुल्यप्रभां |<br />
गौरी देह समुद्भवां त्रिजगताम् आधारभूतां महा<br />
पूर्वामत्र सरस्वती मनुभजे शुम्भादिदैत्यार्दिनीं॥ <br />

dhyānam<br />
ghaṇṭāśūlahalāni śaṅkhamusale cakraṁ dhanuḥ sāyakaṁ<br />
hastābjairdadhatīṁ ghanāntavilasacchītāṁśutulyaprabhām .<br />
gaurīdehasamudbhavāṁ trijagatāmādhārabhūtāṁ mahā-<br />
pūrvāmatra sarasvatīmanubhaje śumbhādidaityārdinīm ..<br />

Образ для медитации:<br />
Я поклоняюсь Сарасвати, держащей колокольчик, копьё, плуг, раковину, палицу, диск, лук и стрелу в лотосоподобных руках,  распространяющей прекрасное сияние, сверкающей холодным светом, возникшую из тела Гаури, первооснове элементов, из которых состоят три мира, великому первослогу, истребившей Шумбху и других демонов.

== Глава 5. «Беседа Деви с посланником» ==
देव्या दूत संवादो नाम पञ्चमो ध्यायः ॥ <br />
.. pañcamo'dhyāyaḥ ..<br />

॥ ऋषिरुवाच॥  ॥  १ ॥ <br />
oṁ klīṁ ṛṣiruvāca .. 1..<br />
Риши сказал:

पुरा शुम्भनिशुम्भाभ्यामसुराभ्यां शचीपतेः |<br />
त्रैलोक्यं यज्ञ्य भागाश्च हृता मदबलाश्रयात् ॥ २॥ <br />
purā śumbhaniśumbhābhyāmasurābhyāṁ śacīpateḥ .<br />
trailokyaṁ yajñabhāgāśca hṛtā madabalāśrayāt .. 2..<br />
В глубокой древности асуры Шумбха и Нишумбха, силой своей безумной мощи, лишили супруга Шачи трех миров и его доли жертвоприношений.
 
तावेव सूर्यताम् तद्वदधिकारं तथैन्दवं ॥ ३॥<br />
कौबेरमथ याम्यं चक्रान्ते वरुणस्य च|<br />
tāveva sūryatāṁ tadvadadhikāraṁ tathaindavam .<br />
kauberamatha yāmyaṁ ca cakrāte varuṇasya ca .. 3..<br />
Те два (асура) присвоили себе власть богов Солнца и Луны, и Куберы, и Ямы, и Варуны.

तावेव पवनर्द्धि‌ च चक्रतुर्वह्नि कर्मच ॥ ४॥<br />
ततो देवा विनिर्धूता भ्रष्टराज्याः पराजिताः|<br />
tāveva pavanarddhiṁ ca cakraturvahnikarma ca .<br />
tato devā vinirdhūtā bhraṣṭarājyāḥ parājitāḥ .. 4..<br />
Завладели правами Вайю и делом Агни, а лишенные власти небожители были разбиты и рассеяны.
 
हृताधिकारास्त्रिदशास्ताभ्यां सर्वे निराकृता। <br />
महासुराभ्यां तां देवीं संस्मरन्त्यपराजितां ॥ ५॥<br />
hṛtādhikārāstridaśāstābhyāṁ sarve nirākṛtāḥ .<br />
mahāsurābhyāṁ tāṁ devīṁ saṁsmarantyaparājitām .. 5..<br />
И все смещенные и изгнанные теми великими асурами Тридцать (богов) вспомнили о Непобедимой Богине:
 
तयास्माकं वरो दत्तो यधापत्सु स्मृताखिलाः। <br />
भवतां नाशयिष्यामि तत्क्षणात्परमापदः  ॥ ६॥<br />
tayāsmākaṁ varo datto yathāpatsu smṛtākhilāḥ .<br />
bhavatāṁ nāśayiṣyāmi tatkṣaṇātparamāpadaḥ .. 6..<br />
"Она дала нам благословение - Всякий раз, когда вспомните Меня в горе, тотчас положу конец худшим вашим бедам!"
 
इतिकृत्वा मतिं देवा हिमवन्तं नगेश्वरं। <br />
जग्मुस्तत्र ततो देवीं विष्णुमायां प्रतुष्टुवुः| <br />
iti kṛtvā matiṁ devā himavantaṁ nageśvaram .<br />
jagmustatra tato devīṁ viṣṇumāyāṁ pratuṣṭuvuḥ .. 7..<br />
Возымев такую мысль и придя к властелину гор Химаванту, боги восславили богиню Вишнумайю:
 
देवा ऊचुः ॥ ८॥<br />
devā ūcuḥ .. 8..<br />
Боги сказали:
 
नमो देव्यै महादेव्यै शिवायै सततं नमः। <br />
नमः प्रकृत्यै भद्रायै नियताः प्रणताः स्मतां  ॥ ९॥<br />
namo devyai mahādevyai śivāyai satataṁ namaḥ .<br />
namaḥ prakṛtyai bhadrāyai niyatāḥ praṇatāḥ sma tām .. 9..<br />
Приветствие Деви, великой Деви, нескончаемые приветствия Благосклонной! Приветствие Предвечной, Благой, смиренно кланяемся Ей!
 
रौद्राय नमो नित्यायै गौर्यै धात्र्यै नमो नमः|<br />
ज्योत्स्नायै चेन्दुरूपिण्यै सुखायै सततं नमः  ॥ १०॥<br />
raudrāyai namo nityāyai gauryai dhātryai namo namaḥ .<br />
jyotsnāyai cendurūpiṇyai sukhāyai satataṁ namaḥ .. 10..<br />
Приветствия Грозной, Неизменной, богине Гаури, Поддержательнице приветствия снова и снова! Ясному лунному свету, Проявившейся в форме Луны, Радости, приветствия еще и еще!
 
कल्याण्यै प्रणता वृद्ध्यै सिद्ध्यै कुर्मो नमो नमः। <br />
नैरृत्यै भूभृतां लक्ष्मै शर्वाण्यै ते नमो नमः  ॥ ११॥<br />
kalyāṇyai praṇatā vṛddhyai siddhyai kurmo namo namaḥ .<br />
nairṛtyai bhūbhṛtāṁ lakṣmyai śarvāṇyai te namo namaḥ .. 11..<br />
Кланяемся Доброй, Процветанию, Успеху, божественной Черепахе, Наиррите, Лакшми земных владык, Тебе, Шарвани - супруга Шивы - приветствия, приветствия!
 
दुर्गायै दुर्गपारायै सारायै सर्वकारिण्यै|<br />
ख्यात्यै तथैव कृष्णायै धूम्रायै सततं नमः  ॥ १२॥<br />
durgāyai durgapārāyai sārāyai sarvakāriṇyai .<br />
khyātyai tathaiva kṛṣṇāyai dhūmrāyai satataṁ namaḥ .. 12..<br />
Труднодостижимой, Малодоступному берегу. Сути, Делающей все, а также Славе - Ей, Иссиня-черной, Дымчатотёмной, нескончаемые приветствия!
 
अतिसौम्यतिरौद्रायै नतास्तस्यै नमो नमः|<br />
नमो जगत्प्रतिष्ठायै देव्यै कृत्यै नमो नमः  ॥ १३॥<br />
atisaumyātiraudrāyai natāstasyai namo namaḥ .<br />
namo jagatpratiṣṭhāyai devyai kṛtyai namo namaḥ .. 13..<br />
Кланяясь вновь и вновь, приветствуем Самую нежную и Самую грозную! Приветствия Опоре мира, богине-Действию - приветствия, приветствия!
 
यादेवी सर्वभूतेषू विष्णुमायेति शब्धिता। <br />
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥ १४ - १६॥<br />
yā devī sarvabhūteṣu viṣṇumāyeti śabditā .<br />
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 14-16..<br />
Той Деви, что во всех живых существах известна как Майя Вишну, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू चेतनेत्यभिधीयते। <br />
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः॥ १७-१९॥ <br />
yā devī sarvabhūteṣu cetanetyabhidhīyate .<br />
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 17-19..<br />
Той Деви, что во всех живых существах именуется Сознанием, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू बुद्धिरूपेण संस्थिता। <br />
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः॥२०-२२॥<br />
yā devī sarvabhūteṣu buddhirūpeṇa saṁsthitā .<br />
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 20-22..<br />
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме просветленного разума, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू निद्रारूपेण संस्थिता। <br />
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः॥ २३-२५॥<br /> 
yā devī sarvabhūteṣu nidrārūpeṇa saṁsthitā .<br />
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 23-25..<br />
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме сна, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू क्षुधारूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥२६-२८॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu kṣudhārūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 26-28..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме голода, приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!

यादेवी सर्वभूतेषू छायारूपेण संस्थिता |<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥२९-३१॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu chāyārūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 29-31..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме тени, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू शक्तिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥३२-३४॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu śaktirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 32-34..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме энергии, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू तृष्णारूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥३५-३७॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu tṛṣṇārūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 35-37..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме жажды, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू क्षान्तिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥३८-४०॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu kṣāntirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 38-40..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме прощения, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू जातिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥४१-४३॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu jātirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 41-43..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме происхождения, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू लज्जारूपेण संस्थिता|<br />
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥४४-४६॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu lajjārūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 44-46..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме скромности, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू शान्तिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥४७-४९॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu śāntirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 47-49..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме безмятежности, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!

 
यादेवी सर्वभूतेषू श्रद्धारूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥ ५०-५२॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu śraddhārūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 50-52..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме веры, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू कान्तिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥५३-५५॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu kāntirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 53-55..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме красоты, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू लक्ष्मीरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥५६-५८॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu lakṣmīrūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 56-58..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме счастья, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू वृत्तिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥५९-६१॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu vṛttirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 59-61..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме деятельности, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू स्मृतिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥६२-६४॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu smṛtirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 62-64..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме памяти, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू दयारूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥६५-६७॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu dayārūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 65-67..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме сострадания, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू तुष्टिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥६८-७०॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu tuṣṭirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 68-70..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме удовлетворенности, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू मातृरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥७१-७३॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu mātṛrūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 71-73..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме Матери, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
यादेवी सर्वभूतेषू भ्रान्तिरूपेण संस्थिता|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥७४-७६॥ <br /> 
yā devī sarvabhūteṣu bhrāntirūpeṇa saṁsthitā .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 74-76..<br /> 
Той Деви, что во всех существах пребывает в форме заблуждения, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!

इन्द्रियाणामधिष्ठात्री भूतानां चाखिलेषु या। <br /> 
भूतेषु सततं तस्यै व्याप्ति देव्यै नमो नमः ॥ ७७॥ <br /> 
indriyāṇāmadhiṣṭhātrī bhūtānāṁ cākhileṣu yā .<br /> 
bhūteṣu satataṁ tasyai vyāptyai devyai namo namaḥ .. 77..<br /> 
Ей, направляющей чувства существ, вечно существующей во всех созданиях. Ей, Всепроникающей Богине, приветствия, приветствия!
 
चितिरूपेण या कृत्स्नमेत द्व्याप्य स्थिता जगत्|<br /> 
नमस्तस्यै, नमस्तस्यै,नमस्तस्यै नमोनमः ॥७८-८०॥ <br /> 
citirūpeṇa yā kṛtsnametad vyāpya sthitā jagat .<br /> 
namastasyai namastasyai namastasyai namo namaḥ .. 78-80..<br /> 
Той, Кто, пребывая в форме разума, наполняет весь мир, Приветствия Ей, приветствия Ей, приветствия Ей еще и еще!
 
स्तुतासुरैः पूर्वमभीष्ट संश्रयात्तथा<br />
सुरेन्द्रेण दिनेषुसेविता। <br />
करोतुसा नः शुभहेतुरीश्वरी<br />
शुभानि भद्राण्य भिहन्तु चापदः ॥ ८१॥ <br />
stutā suraiḥ pūrvamabhīṣṭasaṁśrayā-<br />
	ttathā surendreṇa dineṣu sevitā .<br />
karotu sā naḥ śubhaheturīśvarī<br />
	śubhāni bhadrāṇyabhihantu cāpadaḥ .. 81..<br />
Воспетая небожителями в прошлом ради желанной защиты, день за днем почитавшаяся царем небожителей, пусть Та Владычица, источник счастья, совершит для нас прекрасное и благое, Устранит (наши) бедствия!
 
या साम्प्रतं चोद्धतदैत्यतापितै<br />
रस्माभिरीशाचसुरैर्नमश्यते। <br />
याच स्मता तत्क्षण मेव हन्ति नः<br />
सर्वा पदोभक्तिविनम्रमूर्तिभिः ॥८२॥ <br />

yā sāmprataṁ coddhatadaityatāpitai-<br />
	rasmābhirīśā ca surairnamasyate .<br />
yā ca smṛtā tatkṣaṇameva hanti naḥ<br />
	sarvāpado bhaktivinamramūrtibhiḥ .. 82..<br />
И Та, Кому ныне кланяемся, Кого почитаем как Царицу мы, терзаемые могучими даитьями, Та, к Кому обращены (наши) помыслы, пусть сей же час устранит все наши беды!

ऋषिरुवाच॥ <br />
ṛṣiruvāca .. 83..<br />
Риши сказал:

एवं स्तवाभि युक्तानां देवानां तत्र पार्वती। <br />
स्नातुमभ्याययौ तोये जाह्नव्या नृपनन्दन ॥८४॥ <br />
evaṁ stavābhiyuktānāṁ devānāṁ tatra pārvatī .
snātumabhyāyayau toye jāhnavyā nṛpanandana .. 84..
О царский сын, в то время как боги сосредоточились на гимнах и прочих (обрядах поклонения), Парвати пришла туда ради священного омовения в водах Ганги.
 
साब्रवीत्तान् सुरान् सुभ्रूर्भवद्भिः स्तूयते‌உत्र का|<br />
शरीरकोशतश्चास्याः समुद्भूता‌உ ब्रवीच्छिवा ॥८५॥ <br />
sābravīttān surān subhrūrbhavadbhiḥ stūyate'tra kā .<br />
śarīrakośataścāsyāḥ samudbhūtābravīcchivā .. 85..<br />
Прекраснобровая, Она спросила небожителей: "Кто восславляется здесь вами?" И дала ответ благая (богиня), явившаяся из оболочки Ее тела:
 
स्तोत्रं ममैतत्क्रियते शुम्भदैत्य निराकृतैः<br />
देवैः समेतैः समरे निशुम्भेन पराजितैः ॥८६॥ <br />
stotraṁ mamaitatkriyate śumbhadaityanirākṛtaiḥ .<br />
devaiḥ  sametaiḥ  samare niśumbhena parājitaiḥ .. 86..<br />
"Этот гимн обращен ко Мне собравшимися здесь богами, согнутыми даитьей Шумбхой и побежденными Нишумбхой".
 
शरीरकोशाद्यत्तस्याः पार्वत्या निःसृताम्बिका। <br />
कौशिकीति समस्तेषु ततो लोकेषु गीयते ॥८७॥ <br />
śarīrakośādyattasyāḥ pārvatyā niḥsṛtāmbikā .<br />
kauśikīti samasteṣu tato lokeṣu gīyate .. 87..<br />
И поскольку Та Амбика вышла из телесной оболочки (коша) Парвати, по всем мирам о Ней поют как о Каушики.
 
तस्यांविनिर्गतायां तु कृष्णाभूत्सापि पार्वती। <br />
कालिकेति समाख्याता हिमाचलकृताश्रया ॥८८॥ <br />
tasyāṁ vinirgatāyāṁ tu kṛṣṇābhūtsāpi pārvatī .<br />
kāliketi samākhyātā himācalakṛtāśrayā .. 88..<br />
88. Когда же Она вышла, сама Парвати стала черна и Она, избравшая своей обителью Химачалу, ныне зовется "Калика".
 
ततो‌உम्बिकां परं रूपं बिभ्राणां सुमनोहरम् । <br />
ददर्श चण्दो मुण्दश्च भृत्यौ शुम्भनिशुम्भयोः ॥८९॥ <br />
tato'mbikāṁ paraṁ rūpaṁ bibhrāṇāṁ sumanoharam .<br />
dadarśa caṇḍo muṇḍaśca bhṛtyau śumbhaniśumbhayoḥ .. 89..<br />
Тогда, увидев богиню Амбику, имевшую в высшей степени пленительный и чарующий облик, Чанда и Мунда, приближенные Шумбхи и Нишумбхи.
 
ताभ्यां शुम्भाय चाख्याता सातीव सुमनोहरा। <br />
काप्यास्ते स्त्री महाराज भास यन्ती हिमाचलम् ॥९०॥ <br />
tābhyāṁ śumbhāya cākhyātā sātīva sumanoharā .
kāpyāste strī mahārāja bhāsayantī himācalam .. 90..
Оба сказали Шумбхе: "О великий государь, некая женщина, превзошедшая прочих очарованием, пребывает здесь, озаряя сиянием Гималаи.
 
नैव तादृक् क्वचिद्रूपं दृष्टं केनचिदुत्तमम्। <br />
ज्ञायतां काप्यसौ देवी गृह्यतां चासुरेश्वर ॥९१॥ <br />
naiva tādṛk kvacidrūpaṁ dṛṣṭaṁ kenaciduttamam .<br />
jñāyatāṁ kāpyasau devī gṛhyatāṁ cāsureśvara .. 91..<br />
О, владыка асуров, никогда и никем не видана столь возвышенная красота; выяснив, кто Эта богиня, забери Ее себе!
 
स्त्री रत्न मतिचार्वञ्ज्गी द्योतयन्तीदिशस्त्विषा। <br />
सातुतिष्टति दैत्येन्द्र तां भवान् द्रष्टु मर्हति ॥९२॥ <br />
strīratnamaticārvaṅgī dyotayantī diśastviṣā .<br />
sā tu tiṣṭhati daityendra tāṁ bhavān draṣṭumarhati .. 92..<br />
О, царь даитьев, изволь взглянуть - там драгоценность среди женщин, превзошедшая всех красотой тела, озарившая блеском стороны света.
 
यानि रत्नानि मणयो गजाश्वादीनि वै प्रभो। <br />
त्रै लोक्येतु समस्तानि साम्प्रतं भान्तिते गृहे ॥९३॥ <br />
yāni ratnāni maṇayo gajāśvādīni vai prabho .<br />
trailokye tu samastāni sāmprataṁ bhānti te gṛhe .. 93..<br />
О, властелин, какие бы прекрасные камни, слоны, кони и прочие (редкости) ни были в трех мирах, все они воссияли в твоем дворце.
 
ऐरावतः समानीतो गजरत्नं पुनर्दरात्। <br />
पारिजात तरुश्चायं तथैवोच्चैः श्रवा हयः ॥९४॥ <br />
airāvataḥ samānīto gajaratnaṁ purandarāt .<br />
pārijātataruścāyaṁ tathaivoccaiḥśravā hayaḥ .. 94..<br />
Сокровище среди слонов, Айравата, был доставлен от Индры, также как дерево Париджата и конь Уччаихшравас.
 
विमानं हंससंयुक्तमेतत्तिष्ठति ते‌உङ्गणे। <br />
रत्नभूत मिहानीतं यदासीद्वेधसो‌உद्भुतं ॥९५॥ <br />
vimānaṁ haṁsasaṁyuktametattiṣṭhati te'ṅgaṇe .<br />
ratnabhūtamihānītaṁ yadāsīdvedhaso'dbhutam .. 95..<br />
Здесь, на твоем дворе, стоит лучшее из всего чудесного – влекомый лебедями небесный корабль, прежде бывший у Брахмы.
 
निधिरेष महा पद्मः समानीतो धनेश्वरात्। <br />
किञ्जल्किनीं ददौ चाब्धिर्मालामम्लानपज्कजां ॥९६॥ <br />
nidhireṣa mahāpadmaḥ samānīto dhaneśvarāt .<br />
kiñjalkinīṁ dadau cābdhirmālāmamlānapaṅkajām ..  96..<br />
Тут и доставленное от владыки богатств сокровище Махападма, а Океан дал тебе гирлянду неблекнущих лотосов - Кинджалкини.
 
छत्रं तेवारुणं गेहे काञ्चनस्रावि तिष्ठति। <br />
तथायं स्यन्दनवरो यः पुरासीत्प्रजापतेः ॥९७॥ <br />
chatraṁ te vāruṇaṁ gehe kāñcanasrāvi tiṣṭhati .<br />
tathāyaṁ syandanavaro yaḥ purāsītprajāpateḥ .. 97..<br />
В твоем дворце - проливающий золото зонт Варуны, и здесь же лучшая колесница, раньше принадлежавшая Праджапати.
 
मृत्योरुत्क्रान्तिदा नाम शक्तिरीश त्वया हृता। <br />
पाशः सलिल राजस्य भ्रातुस्तव परिग्रहे ॥ ९८॥ <br />
mṛtyorutkrāntidā nāma śaktirīśa tvayā hṛtā .<br />
pāśaḥ salilarājasya bhrātustava parigrahe .. 98..<br />
Тобой унесено оружие-шакти бога Смерти, известное как "Дарующее уход"; аркан Владыки Вод - в собственности твоего брата.
 
निशुम्भस्याब्धिजाताश्च समस्ता रत्न जातयः। <br />
वह्निश्चापि ददौ तुभ्य मग्निशौचे च वाससी ॥९९॥ <br />
niśumbhasyābdhijātāśca samastā ratnajātayaḥ .<br />
vahnirapi dadau tubhyamagniśauce ca vāsasī .. 99..<br />
У Нишумбхи - все сокровища, рожденные в океане; и даже Агни дал тебе пару очищенных огнем одежд.
 
एवं दैत्येन्द्र रत्नानि समस्तान्याहृतानि ते|<br />
स्त्र्री रत्न मेषा कल्याणी त्वया कस्मान्न गृह्यते ॥१००॥ <br />
evaṁ daityendra ratnāni samastānyāhṛtāni te .<br />
strīratnameṣā kalyāṇī tvayā kasmānna gṛhyate .. 100..<br />
О царь даитьев, ты забираешь себе все сокровища, отчего же Той красавице, сокровищу среди женщин, не быть в твоей власти?"
 
ऋषिरुवाच ॥१०१॥<br />
ṛṣiruvāca .. 101..<br />
Риши сказал:
 
निशम्येति वचः शुम्भः स तदा चण्डमुण्डयोः। <br />
प्रेषयामास सुग्रीवं दूतं देव्या महासुरं ॥१०२॥ <br />
niśamyeti vacaḥ śumbhaḥ sa tadā caṇḍamuṇḍayoḥ .<br />
preṣayāmāsa sugrīvaṁ dūtaṁ devyā mahāsuram .. 102..<br />
Выслушав эти слова Чанды и Мунды, Шумбха направил к Богине посланником великого асура Сугриву.
 
इति चेति च वक्तव्या सा गत्वा वचनान्मम। <br />
यथा चाभ्येति सम्प्रीत्या तथा कार्यं त्वया लघु ॥१०३॥ <br />
iti ceti ca vaktavyā sā gatvā vacanānmama .<br />
yathā cābhyeti samprītyā tathā kāryaṁ tvayā laghu .. 103..<br />
(Сказав): "Пойди и скажи Ей так-то и так, моими словами, и, не откладывая, сделай, чтобы Она с радостью пришла ко мне".
 
सतत्र गत्वा यत्रास्ते शैलोद्दोशे‌உतिशोभने। <br />
सादेवी तां ततः प्राह श्लक्ष्णं मधुरया गिरा ॥१०४॥ <br />
sa tatra gatvā yatrāste śailoddeśe'tiśobhane .<br />
tāṁ ca devīṁ tataḥ prāha ślakṣṇaṁ madhurayā girā .. 104..<br />
Он отбыл туда, где в красивейшей горной местности находилась Деви, и обратился к Ней с мягкою и сладостной речью:
 
दूत उवाच॥१०५॥ <br />
dūta uvāca .. 105..<br />
Посланник сказал:

देवि दैत्येश्वरः शुम्भस्त्रेलोक्ये परमेश्वरः। <br />
दूतो‌உहं प्रेषि तस्तेन त्वत्सकाशमिहागतः ॥१०६॥ <br />
devi daityeśvaraḥ śumbhastrailokye parameśvaraḥ .<br />
dūto'haṁ preṣitastena tvatsakāśamihāgataḥ .. 106..<br />
О, Богиня! Повелитель даитьев Шумбха - высший правитель трех миров; избранный им посланник, я прибыл к Тебе сюда.
 
अव्याहताज्ञः सर्वासु यः सदा देवयोनिषु। <br />
निर्जिताखिल दैत्यारिः स यदाह शृणुष्व तत् ॥१०७॥ <br />
avyāhatājñaḥ sarvāsu yaḥ sadā devayoniṣu .<br />
nirjitākhiladaityāriḥ sa yadāha śṛṇuṣva tat .. 107..<br />
Выслушай сказанное тем, чьей воле неизменно покорны РоЖденные среди богов, одолевшим всех врагов даитьев:
 
ममत्रैलोक्य मखिलं ममदेवा वशानुगाः। <br />
यज्ञभागानहं सर्वानुपाश्नामि पृथक् पृथक् ॥१०८॥ <br />
mama trailokyamakhilaṁ mama devā vaśānugāḥ .<br />
yajñabhāgānahaṁ sarvānupāśnāmi pṛthak pṛthak .. 108..<br />
"Мои - все три мира, мне повинуются боги; я принимаю все доли жертв, предложенные им по-отдельности.
 
त्रैलोक्येवररत्नानि मम वश्यान्यशेषतः। <br />
तथैव गजरत्नं च हृतं देवेन्द्रवाहनं ॥१०९॥ <br />
trailokye vararatnāni mama vaśyānyaśeṣataḥ .<br />
tathaiva gajaratnaṁ ca hṛtaṁ devendravāhanam .. 109..<br />
В моей власти все без остатка редкости трех миров; так я увел лучшего слона - средство передвижения царя небожителей.
 
क्षीरोदमथनोद्भूत मश्वरत्नं ममामरैः। <br />
उच्चैःश्रवससञ्ज्ञं तत्प्रणिपत्य समर्पितं ॥११०॥ <br />
kṣīrodamathanodbhūtamaśvaratnaṁ mamāmaraiḥ .<br />
uccaiḥśravasasaṁjñaṁ tatpraṇipatya samarpitam .. 110..<br />
И бессмертные с поклонами предложили мне лучшего коня Уччаихшраваса, возникшего при сбивании Молочного океана.
 
यानिचान्यानि देवेषु गन्धर्वेषूरगेषु च । <br />
रत्नभूतानि भूतानि तानि मय्येव शोभने ॥१११॥ <br />
yāni cānyāni deveṣu gandharveṣūrageṣu ca .<br />
ratnabhūtāni bhūtāni tāni mayyeva śobhane .. 111..<br />
О, прекрасная! Каких бы иных, столь же превосходных, редкостей не было еще у девов, гандхарвов и змеев, все они ныне принадлежат мне.
 
स्त्री रत्नभूतां तां देवीं लोके मन्या महे वयं। <br />
सा त्वमस्मानुपागच्छ यतो रत्नभुजो वयं ॥११२॥ <br />
strīratnabhūtāṁ tvāṁ devi loke manyāmahe vayam .<br />
sā tvamasmānupāgaccha yato ratnabhujo vayam .. 112..<br />
О, богиня, в Тебе мы видим сокровище среди женщин мира, и Ты тоже перейди к нам, ведь мы наслаждаемся лучшим!
 
मांवा ममानुजं वापि निशुम्भमुरुविक्रमम्। <br />
भजत्वं चञ्चलापाज्गि रत्न भूतासि वै यतः ॥११३॥ <br />
māṁ vā mamānujaṁ vāpi niśumbhamuruvikramam .<br />
bhaja tvaṁ cañcalāpāṅgi ratnabhūtāsi vai yataḥ .. 113..<br />
О, радостно взирающая, Ты воистину сокровище, так что предпочти меня или моего младшего брата - великого героя Нишумбху.
 
परमैश्वर्य मतुलं प्राप्स्यसे मत्परिग्रहात्। <br />
एतद्भुद्थ्या समालोच्य मत्परिग्रहतां व्रज ॥११४॥ <br />
paramaiśvaryamatulaṁ prāpsyase matparigrahāt .<br />
etadbuddhyā samālocya matparigrahatāṁ vraja .. 114..<br />
Выбрав в мужья меня, получишь бесподобную верховную власть; внимательно рассмотрев все это, становись моей женой!"
 
ऋषिरुवाच॥११५॥ <br />
ṛṣiruvāca .. 115..<br />
Риши сказал:
 
इत्युक्ता सा तदा देवी गम्भीरान्तःस्मिता जगौ। <br />
दुर्गा भगवती भद्रा ययेदं धार्यते जगत् ॥११६॥ <br />
ityuktā sā tadā devī gambhīrāntaḥsmitā jagau .<br />
durgā bhagavatī bhadrā yayedaṁ dhāryate jagat .. 116..<br />
Но, улыбаясь про себя, почитаемая и благая Дурга, поддерживающая сей мир, ответила на его слова:
 
देव्युवाच॥११७॥ <br />
devyuvāca .. 117..<br />
Богиня сказала:
  
सत्य मुक्तं त्वया नात्र मिथ्याकिञ्चित्त्वयोदितम्। <br />
त्रैलोक्याधिपतिः शुम्भो निशुम्भश्चापि तादृशः ॥११८॥ <br />
satyamuktaṁ tvayā nātra mithyā kiṁcittvayoditam .<br />
trailokyādhipatiḥ śumbho niśumbhaścāpi tādṛśaḥ .. 118..<br />
Ты сказал правду, в твоих речах нет обмана; Шумбха - властелин трех миров, и таков же Нишумбха.
 
किं त्वत्र यत्प्रतिज्ञातं मिथ्या तत्क्रियते कथम्। <br />
श्रूयतामल्पभुद्धित्वात् त्प्रतिज्ञा या कृता पुरा ॥११९॥ <br />
kiṁ tvatra yatpratijñātaṁ mithyā tatkriyate katham .<br />
śrūyatāmalpabuddhitvātpratijñā yā kṛtā purā .. 119..<br />
Но как отвергнуть взятый обет? Выслушай, в чем по неопытности Я поклялась прежде:
 
योमाम् जयति सज्ग्रामे यो मे दर्पं व्यपोहति। <br />
योमे प्रतिबलो लोके स मे भर्ता भविष्यति ॥१२०॥ <br />
yo māṁ jayati saṁgrāme yo me darpaṁ vyapohati .<br />
yo me pratibalo loke sa me bhartā bhaviṣyati .. 120..<br />
Кто победит Меня в битве, кто умерит Мою гордость, кто в этом мире равен Мне по силам, - тот станет Моим мужем!
 
तदागच्छतु शुम्भो‌உत्र निशुम्भो वा महासुरः। <br />
मां जित्वा किं चिरेणात्र पाणिङ्गृह्णातुमेलघु ॥१२१॥ <br />
tadāgacchatu śumbho'tra niśumbho vā mahābalaḥ .<br />
māṁ jitvā kiṁ cireṇātra pāṇiṁ gṛhṇātu me laghu .. 121..<br />
Так что пусть Шумбха, или великий асур Нишумбха, придя сюда и победив Меня в битве, тут же получит Мою руку; к чему медлить?
 
दूत उवाच॥१२२॥ <br />
dūta uvāca .. 122..<br />
Посланник сказал:
 
अवलिप्तासि मैवं त्वं देवि ब्रूहि ममाग्रतः। <br />
त्रैलोक्येकः पुमांस्तिष्टेद् अग्रे शुम्भनिशुम्भयोः ॥१२३॥ <br />
avaliptāsi maivaṁ tvaṁ devi brūhi mamāgrataḥ .<br />
trailokye kaḥ pumāṁstiṣṭhedagre śumbhaniśumbhayoḥ .. 123..<br />
О, богиня, Ты высокомерна, не говори так предо мной; кто в трех мирах сможет противостоять Шумбхе и Нишумбхе?
 
अन्येषामपि दैत्यानां सर्वे देवा न वै युधि। <br />
किं तिष्ठन्ति सुम्मुखे देवि पुनः स्त्री त्वमेकिका ॥१२४॥ <br />
anyeṣāmapi daityānāṁ sarve devā na vai yudhi .<br />
tiṣṭhanti sammukhe devi kiṁ punaḥ strī tvamekikā .. 124..<br />
О Деви, воистину все боги не устоят даже в бою с другими даитьями, что же говорить о Тебе, одинокой женщине?
 
इन्द्राद्याः सकला देवास्तस्थुर्येषां न संयुगे। <br />
शुम्भादीनां कथं तेषां स्त्री प्रयास्यसि सम्मुखम् ॥१२५॥ <br />
indrādyāḥ sakalā devāstasthuryeṣāṁ na saṁyuge .<br />
śumbhādīnāṁ kathaṁ teṣāṁ strī prayāsyasi sammukham .. 125..<br />
Все боги во главе с Индрой не могли выстоять в битве с Шумбхой и прочими, как же Ты, женщина, пытаешься противостоять им?
 
सात्वं गच्छ मयैवोक्ता पार्श्वं शुम्भनिशुम्भयोः। <br />
केशाकर्षण निर्धूत गौरवा मा गमिष्यसि॥१२६॥ <br />
sā tvaṁ gaccha mayaivoktā pārśvaṁ śumbhaniśumbhayoḥ .<br />
keśākarṣaṇanirdhūtagauravā mā gamiṣyasi .. 126..<br />
Говорю Тебе - иди к Шумбхе и Нишумбхе, чтобы не идти с позором, когда потащат за волосы!
 
देव्युवाच॥१२७॥ <br />
devyuvāca .. 127..<br />
Богиня сказала:
 
एवमेतद् बली शुम्भो निशुम्भश्चातिवीर्यवान्। <br />
किं करोमि प्रतिज्ञा मे यदनालोचितापुरा ॥१२८॥ <br />
evametad balī śumbho niśumbhaścāpitādṛśaḥ .<br />
kiṁ karomi pratijñā me yadanālocitā purā .. 128..<br />
Это так, ведь силен Шумбха и весьма доблестен Нишумбха; что же Мне делать? Когда-то Я безрассудно приняла обет!

सत्वं गच्छ मयोक्तं ते यदेतत्त्सर्व मादृतः। <br />
तदाचक्ष्वा सुरेन्द्राय स च युक्तं करोतु यत् ॥१२९॥ <br />
sa tvaṁ gaccha mayoktaṁ te yadetatsarvamādṛtaḥ .<br />
tadācakṣvāsurendrāya sa ca yuktaṁ karotu yat .. 129..<br />
Иди и тщательно передай царю асуров все Мои слова; пусть он сделает, что сочтет лучшим.


॥  इति श्री मार्कण्डेय पुराणे सावर्निके मन्वन्तरे देवि महत्म्ये देव्या दूत संवादो नाम पञ्चमो ध्यायः समाप्तम् ॥ 
.. svasti śrīmārkaṇḍeyapurāṇe sāvarṇike manvantare devīmāhātmye
devyā dūtasaṁvādo nāma pañcamo'dhyāyaḥ .. 5..

Такова в Деви Махатмье Шри Маркандейя Пураны (эпоха Саварни) пятая глава, именуемая "Беседа Деви с посланником".

आहुति
क्लीं जयन्ती साङ्गायै सायुधायै सशक्तिकायै सपरिवारायै सवाहनायै धूम्राक्ष्यै विष्णुमायादि चतुर्विंशद् देवताभ्यो महाहुतिं समर्पयामि नमः स्वाहा ॥

== Примечания ==
{{примечания|2}}


{{Деви-махатмья}}

[[Категория:Пураны]]
[[Категория:Гимны к Деви]]
[[Категория:Шактизм]]
[[Категория:Деви-махатмья]]
[[Категория:Махатмья]]