Кайвалья-упанишада: различия между версиями

Материал из Шайвавики
Перейти к: навигация, поиск
Строка 44: Строка 44:
<center>॥ अथ कैवल्योपनिषत् ॥<br />.. atha kaivalyopaniṣat .. <br /><big>'''Вот Кайвалья-упанишада'''</big></center>
<center>॥ अथ कैवल्योपनिषत् ॥<br />.. atha kaivalyopaniṣat .. <br /><big>'''Вот Кайвалья-упанишада'''</big></center>


ॐ अथाश्वलायनो भगवन्तं परमेष्ठिनमुपसमेत्योवाच ।
ॐ अथाश्वलायनो भगवन्तं परमेष्ठिनमुपसमेत्योवाच ।<br />
अधीहि भगवन्ब्रह्मविद्यां वरिष्ठां सदा सद्भिः सेव्यमानां निगूढाम् ।
अधीहि भगवन्ब्रह्मविद्यां वरिष्ठां सदा सद्भिः सेव्यमानां निगूढाम् ।<br />
यथाऽचिरात्सर्वपापं व्यपोह्य परात्परं पुरुषं याति विद्वान् ॥ १॥
यथाऽचिरात्सर्वपापं व्यपोह्य परात्परं पुरुषं याति विद्वान् ॥ १॥<br />
oṁ athāśvalāyano bhagavantaṁ parameṣṭhinamupasametyovāca .
oṁ athāśvalāyano bhagavantaṁ parameṣṭhinamupasametyovāca .<br />
adhīhi bhagavanbrahmavidyāṁ variṣṭhāṁ sadā sadbhiḥ sevyamānāṁ nigūḍhām .
adhīhi bhagavanbrahmavidyāṁ variṣṭhāṁ sadā sadbhiḥ sevyamānāṁ nigūḍhām .<br />
yathā'cirātsarvapāpaṁ vyapohya parātparaṁ puruṣaṁ yāti vidvān .. 1..
yathā'cirātsarvapāpaṁ vyapohya parātparaṁ puruṣaṁ yāti vidvān .. 1..
Тогда Ашвалаяна, приблизившись к достопочтенному Парамештхину, сказал:
: Тогда Ашвалаяна, приблизившись к достопочтенному Парамештхину, сказал:
«Научи, о достопочтенный [владыка, меня] знанию Брахмана — превосходному, всегда почитаемому праведными, тайному, благодаря которому знающий, оставив всякий грех, быстро достигает высшего Пуруши, который выше высокого».
«Научи, о достопочтенный [владыка, меня] знанию Брахмана — превосходному, всегда почитаемому праведными, тайному, благодаря которому знающий, оставив всякий грех, быстро достигает высшего Пуруши, который выше высокого».


तस्मै स होवाच पितामहश्च श्रद्धाभक्तिध्यानयोगादवैहि ॥ २॥
तस्मै स होवाच पितामहश्च श्रद्धाभक्तिध्यानयोगादवैहि ॥ २॥<br />
tasmai sa hovāca pitāmahaśca śraddhābhaktidhyānayogādavaihi .. 2..
tasmai sa hovāca pitāmahaśca śraddhābhaktidhyānayogādavaihi .. 2..<br />
न कर्मणा न प्रजया धनेन त्यागेनैके अमृतत्वमानशुः ।
न कर्मणा न प्रजया धनेन त्यागेनैके अमृतत्वमानशुः ।<br />
परेण नाकं निहितं गुहायां विभ्राजते यद्यतयो विशन्ति ॥ ३॥
परेण नाकं निहितं गुहायां विभ्राजते यद्यतयो विशन्ति ॥ ३॥<br />
na karmaṇā na prajayā dhanena tyāgenaike amṛtatvamānaśuḥ .
na karmaṇā na prajayā dhanena tyāgenaike amṛtatvamānaśuḥ .<br />
pareṇa nākaṁ nihitaṁ guhāyāṁ vibhrājate yadyatayo viśanti .. 3..
pareṇa nākaṁ nihitaṁ guhāyāṁ vibhrājate yadyatayo viśanti .. 3..
И сказал ему Питамаха: «Изучай [это знание] через веру, преданность, созерцания и йогу, не действием, не потомством, [не] богатством — одним [лишь] отречением достигают некоторые бессмертия, [которое] выше небес, сокрытое в тайнике [сознания], сияющее — [туда] проникают обуздавшие себя [подвижники].
: И сказал ему Питамаха: «Изучай [это знание] через веру, преданность, созерцания и йогу, не действием, не потомством, [не] богатством — одним [лишь] отречением достигают некоторые бессмертия, [которое] выше небес, сокрытое в тайнике [сознания], сияющее — [туда] проникают обуздавшие себя [подвижники].


वेदान्तविज्ञानसुनिश्र्चितार्थाः संन्यासयोगाद्यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
वेदान्तविज्ञानसुनिश्र्चितार्थाः संन्यासयोगाद्यतयः शुद्धसत्त्वाः ।<br />
ते ब्रह्मलोकेषु परान्तकाले परामृताः परिमुच्यन्ति सर्वे ॥ ४॥
ते ब्रह्मलोकेषु परान्तकाले परामृताः परिमुच्यन्ति सर्वे ॥ ४॥<br />
vedāntavijñānasuniśrcitārthāḥ saṁnyāsayogādyatayaḥ śuddhasattvāḥ .
vedāntavijñānasuniśrcitārthāḥ saṁnyāsayogādyatayaḥ śuddhasattvāḥ .<br />
te brahmalokeṣu parāntakāle parāmṛtāḥ parimucyanti sarve .. 4..
te brahmalokeṣu parāntakāle parāmṛtāḥ parimucyanti sarve .. 4..
Подвижники, хорошо постигшие смысл знания веданты, очистившиеся путём санньясы, йоги и прочих [подобных практик], — те все в конце [своего земного] времени освобождаются, [достигнув] высшего бессмертия в мирах Брахмана.
: Подвижники, хорошо постигшие смысл знания веданты, очистившиеся путём санньясы, йоги и прочих [подобных практик], — те все в конце [своего земного] времени освобождаются, [достигнув] высшего бессмертия в мирах Брахмана.


विविक्तदेशे च सुखासनस्थः शुचिः समग्रीवशिरःशरीरः ।
विविक्तदेशे च सुखासनस्थः शुचिः समग्रीवशिरःशरीरः ।<br />
अन्त्याश्रमस्थः सकलेन्द्रियाणि निरुध्य भक्त्या स्वगुरुं प्रणम्य ॥ ५॥
अन्त्याश्रमस्थः सकलेन्द्रियाणि निरुध्य भक्त्या स्वगुरुं प्रणम्य ॥ ५॥<br />
हृत्पुण्डरीकं विरजं विशुद्धं विचिन्त्य मध्ये विशदं विशोकम् ।
हृत्पुण्डरीकं विरजं विशुद्धं विचिन्त्य मध्ये विशदं विशोकम् ।<br />
अचिन्त्यमव्यक्तमनन्तरूपं शिवं प्रशान्तममृतं ब्रह्मयोनिम् ॥ ६॥
अचिन्त्यमव्यक्तमनन्तरूपं शिवं प्रशान्तममृतं ब्रह्मयोनिम् ॥ ६॥<br />
viviktadeśe ca sukhāsanasthaḥ śuciḥ samagrīvaśiraḥśarīraḥ .
viviktadeśe ca sukhāsanasthaḥ śuciḥ samagrīvaśiraḥśarīraḥ .<br />
antyāśramasthaḥ sakalendriyāṇi nirudhya bhaktyā svaguruṁ praṇamya .. 5..
antyāśramasthaḥ sakalendriyāṇi nirudhya bhaktyā svaguruṁ praṇamya .. 5..<br />
hṛtpuṇḍarīkaṁ virajaṁ viśuddhaṁ vicintya madhye viśadaṁ viśokam .
hṛtpuṇḍarīkaṁ virajaṁ viśuddhaṁ vicintya madhye viśadaṁ viśokam .<br />
acintyamavyaktamanantarūpaṁ śivaṁ praśāntamamṛtaṁ brahmayonim .. 6..
acintyamavyaktamanantarūpaṁ śivaṁ praśāntamamṛtaṁ brahmayonim .. 6..
В уединённом месте и находясь в удобной позе, чистый, держа ровно шею, голову и тело, находящийся в последней ашраме, контролируя все чувства, поклонившись с преданностью своему учителю, созерцая в центре чистого лотоса сердца бесстрастный, сияющий, свободный от страдания, непостижимый, непроявленный, бес-конечный образ — Шиву, умиротворённого, бессмертного, [само] лоно Брахмана, — того единого, кто без начала, середины и конца, вездесущий, сам дивный образ бытия, сознания, блаженства;
: В уединённом месте и находясь в удобной позе, чистый, держа ровно шею, голову и тело, находящийся в последней ашраме, контролируя все чувства, поклонившись с преданностью своему учителю, созерцая в центре чистого лотоса сердца бесстрастный, сияющий, свободный от страдания, непостижимый, непроявленный, бес-конечный образ — Шиву, умиротворённого, бессмертного, [само] лоно Брахмана, — того единого, кто без начала, середины и конца, вездесущий, сам дивный образ бытия, сознания, блаженства;


तमादिमध्यान्तविहीनमेकं विभुं चिदानन्दमरूपमद्भुतम् । (var तथादि)
तमादिमध्यान्तविहीनमेकं विभुं चिदानन्दमरूपमद्भुतम् । (var तथादि)<br />
उमासहायं परमेश्वरं प्रभुं त्रिलोचनं नीलकण्ठं प्रशान्तम् ।
उमासहायं परमेश्वरं प्रभुं त्रिलोचनं नीलकण्ठं प्रशान्तम् ।<br />
ध्यात्वा मुनिर्गच्छति भूतयोनिं समस्तसाक्षिं तमसः परस्तात् ॥ ७॥
ध्यात्वा मुनिर्गच्छति भूतयोनिं समस्तसाक्षिं तमसः परस्तात् ॥ ७॥<br />
tamādimadhyāntavihīnamekaṁ vibhuṁ cidānandamarūpamadbhutam . (var tathādi)
tamādimadhyāntavihīnamekaṁ vibhuṁ cidānandamarūpamadbhutam . (var tathādi)<br />
umāsahāyaṁ parameśvaraṁ prabhuṁ trilocanaṁ nīlakaṇṭhaṁ praśāntam .
umāsahāyaṁ parameśvaraṁ prabhuṁ trilocanaṁ nīlakaṇṭhaṁ praśāntam .<br />
dhyātvā munirgacchati bhūtayoniṁ samastasākṣiṁ tamasaḥ parastāt .. 7..
dhyātvā munirgacchati bhūtayoniṁ samastasākṣiṁ tamasaḥ parastāt .. 7..
[Того] Парамешвару вместе с Умой, Господа, трёхокого, синешеего, умиротворённого, — созерцая его, мудрец-отшельник идёт по ту сторону мрака [этого мира] к источнику [всех] существ, всеобщему свидетелю всего [происходящего].
: [Того] Парамешвару вместе с Умой, Господа, трёхокого, синешеего, умиротворённого, — созерцая его, мудрец-отшельник идёт по ту сторону мрака [этого мира] к источнику [всех] существ, всеобщему свидетелю всего [происходящего].


स ब्रह्मा स शिवः सेन्द्रः सोऽक्षरः परमः स्वराट् ।
स ब्रह्मा स शिवः सेन्द्रः सोऽक्षरः परमः स्वराट् ।<br />
स एव विष्णुः स प्राणः स कालोऽग्निः स चन्द्रमाः ॥ ८॥
स एव विष्णुः स प्राणः स कालोऽग्निः स चन्द्रमाः ॥ ८॥<br />
sa brahmā sa śivaḥ sendraḥ so'kṣaraḥ paramaḥ svarāṭ .
sa brahmā sa śivaḥ sendraḥ so'kṣaraḥ paramaḥ svarāṭ .<br />
sa eva viṣṇuḥ sa prāṇaḥ sa kālo'gniḥ sa candramāḥ .. 8..
sa eva viṣṇuḥ sa prāṇaḥ sa kālo'gniḥ sa candramāḥ .. 8..
Он — Брахма, он — Шива, он — Индра, он непреходящий, высший самовластный [Господь]; он же — Вишну, он — жизненное дыхание, он — время, огонь, он — луна.
: Он — Брахма, он — Шива, он — Индра, он непреходящий, высший самовластный [Господь]; он же — Вишну, он — жизненное дыхание, он — время, огонь, он — луна.


स एव सर्वं यद्भूतं यच्च भव्यं सनातनम् ।
स एव सर्वं यद्भूतं यच्च भव्यं सनातनम् ।<br />
ज्ञात्वा तं मृत्युमत्येति नान्यः पन्था विमुक्तये ॥ ९॥
ज्ञात्वा तं मृत्युमत्येति नान्यः पन्था विमुक्तये ॥ ९॥<br />
sa eva sarvaṁ yadbhūtaṁ yacca bhavyaṁ sanātanam .
sa eva sarvaṁ yadbhūtaṁ yacca bhavyaṁ sanātanam .<br />
jñātvā taṁ mṛtyumatyeti nānyaḥ panthā vimuktaye .. 9..
jñātvā taṁ mṛtyumatyeti nānyaḥ panthā vimuktaye .. 9..
Он — всё, что было и что будет, вечный, — познав его, [станешь] преодолевшим смерть. Нет иного пути к освобождению.
: Он — всё, что было и что будет, вечный, — познав его, [станешь] преодолевшим смерть. Нет иного пути к освобождению.


सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि ।
सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि ।<br />
सम्पश्यन्ब्रह्म परमं याति नान्येन हेतुना ॥ १०॥
सम्पश्यन्ब्रह्म परमं याति नान्येन हेतुना ॥ १०॥<br />
sarvabhūtasthamātmānaṁ sarvabhūtāni cātmani .
sarvabhūtasthamātmānaṁ sarvabhūtāni cātmani .<br />
sampaśyanbrahma paramaṁ yāti nānyena hetunā .. 10..
sampaśyanbrahma paramaṁ yāti nānyena hetunā .. 10..
Видя Атмана пребывающим во всех существах, и всех существ — в Атмане, он направляется к высшему Брахману так, а не иным путём.
: Видя Атмана пребывающим во всех существах, и всех существ — в Атмане, он направляется к высшему Брахману так, а не иным путём.


आत्मानमरणिं कृत्वा प्रणवं चोत्तरारणिम् ।
आत्मानमरणिं कृत्वा प्रणवं चोत्तरारणिम् ।<br />
ज्ञाननिर्मथनाभ्यासात्पापं दहति पण्डितः ॥ ११॥ (var पाशं)
ज्ञाननिर्मथनाभ्यासात्पापं दहति पण्डितः ॥ ११॥ (var पाशं)<br />
ātmānamaraṇiṁ kṛtvā praṇavaṁ cottarāraṇim .
ātmānamaraṇiṁ kṛtvā praṇavaṁ cottarāraṇim .<br />
jñānanirmathanābhyāsātpāpaṁ dahati paṇḍitaḥ .. 11.. (var pāśaṁ)
jñānanirmathanābhyāsātpāpaṁ dahati paṇḍitaḥ .. 11.. (var pāśaṁ)
Сделав Атман [верхним] арани и пранаву — нижним арани, повторяющимся трением знания учёный мудрец сжигает оковы [неведения и иллюзии].
: Сделав Атман [верхним] арани и пранаву — нижним арани, повторяющимся трением знания учёный мудрец сжигает оковы [неведения и иллюзии].


स एव मायापरिमोहितात्मा शरीरमास्थाय करोति सर्वम् ।
स एव मायापरिमोहितात्मा शरीरमास्थाय करोति सर्वम् ।<br />
स्त्र्यन्नपानादिविचित्रभोगैः स एव जाग्रत्परितृप्तिमेति ॥ १२॥
स्त्र्यन्नपानादिविचित्रभोगैः स एव जाग्रत्परितृप्तिमेति ॥ १२॥<br />
sa eva māyāparimohitātmā śarīramāsthāya karoti sarvam .
sa eva māyāparimohitātmā śarīramāsthāya karoti sarvam .
stryannapānādivicitrabhogaiḥ sa eva jāgratparitṛptimeti .. 12..
stryannapānādivicitrabhogaiḥ sa eva jāgratparitṛptimeti .. 12..
И он [также и тот] Атман, который, околдованный заблуждением и майей, ощущая себя связанным с телом, совершает все [деяния]. Он, [как джива], пребывая в бодрствующем состоянии [сознания] достигает удовлетворения в различных чувственных объектах — женщинах, еде, питье и прочих.
: И он [также и тот] Атман, который, околдованный заблуждением и майей, ощущая себя связанным с телом, совершает все [деяния]. Он, [как джива], пребывая в бодрствующем состоянии [сознания] достигает удовлетворения в различных чувственных объектах — женщинах, еде, питье и прочих.


स्वप्ने स जीवः सुखदुःखभोक्ता स्वमायया कल्पितजीवलोके ।
स्वप्ने स जीवः सुखदुःखभोक्ता स्वमायया कल्पितजीवलोके ।<br />
सुषुप्तिकाले सकले विलीने तमोऽभिभूतः सुखरूपमेति ॥ १३॥
सुषुप्तिकाले सकले विलीने तमोऽभिभूतः सुखरूपमेति ॥ १३॥<br />
svapne sa jīvaḥ sukhaduḥkhabhoktā svamāyayā kalpitajīvaloke .
svapne sa jīvaḥ sukhaduḥkhabhoktā svamāyayā kalpitajīvaloke .<br />
suṣuptikāle sakale vilīne tamo'bhibhūtaḥ sukharūpameti .. 13..
suṣuptikāle sakale vilīne tamo'bhibhūtaḥ sukharūpameti .. 13..
В состоянии сна он — джива и испытывает счастье и страдание в созданном его же собственной иллюзией мире джив. Во время глубокого сна, при растворении всего проявленного, объятый тьмою [непроявленности], он является в образе счастья.
: В состоянии сна он — джива и испытывает счастье и страдание в созданном его же собственной иллюзией мире джив. Во время глубокого сна, при растворении всего проявленного, объятый тьмою [непроявленности], он является в образе счастья.


पुनश्च जन्मान्तरकर्मयोगात्स एव जीवः स्वपिति प्रबुद्धः ।
पुनश्च जन्मान्तरकर्मयोगात्स एव जीवः स्वपिति प्रबुद्धः ।<br />
पुरत्रये क्रीडति यश्च जीवस्ततस्तु जातं सकलं विचित्रम् ।
पुरत्रये क्रीडति यश्च जीवस्ततस्तु जातं सकलं विचित्रम् ।<br />
आधारमानन्दमखण्डबोधं यस्मिँल्लयं याति पुरत्रयं च ॥ १४॥
आधारमानन्दमखण्डबोधं यस्मिँल्लयं याति पुरत्रयं च ॥ १४॥<br />
punaśca janmāntarakarmayogātsa eva jīvaḥ svapiti prabuddhaḥ .
punaśca janmāntarakarmayogātsa eva jīvaḥ svapiti prabuddhaḥ .<br />
puratraye krīḍati yaśca jīvastatastu jātaṁ sakalaṁ vicitram .
puratraye krīḍati yaśca jīvastatastu jātaṁ sakalaṁ vicitram .<br />
ādhāramānandamakhaṇḍabodhaṁ yasmim̐llayaṁ yāti puratrayaṁ ca .. 14..
ādhāramānandamakhaṇḍabodhaṁ yasmim̐llayaṁ yāti puratrayaṁ ca .. 14..
И снова, благодаря связи с деяниями [прошлых] рождений, джива спит и пробуждается. От играющей в трёх городах[-состояниях — бодрствовании, сне и глубоком сне, —] дживы действительно порождено всё явленное многообразие [мира]. [Он] — опора, блаженство, нескончаемое пробуждение [сознания], в котором происходит растворение этих трёх городов.
: И снова, благодаря связи с деяниями [прошлых] рождений, джива спит и пробуждается. От играющей в трёх городах[-состояниях — бодрствовании, сне и глубоком сне, —] дживы действительно порождено всё явленное многообразие [мира]. [Он] — опора, блаженство, нескончаемое пробуждение [сознания], в котором происходит растворение этих трёх городов.


एतस्माज्जायते प्राणो मनः सर्वेन्द्रियाणि च ।
एतस्माज्जायते प्राणो मनः सर्वेन्द्रियाणि च ।<br />
खं वायुर्ज्योतिरापश्च पृथ्वी विश्वस्य धारिणी ॥ १५॥
खं वायुर्ज्योतिरापश्च पृथ्वी विश्वस्य धारिणी ॥ १५॥<br />
etasmājjāyate prāṇo manaḥ sarvendriyāṇi ca .
etasmājjāyate prāṇo manaḥ sarvendriyāṇi ca .<br />
khaṁ vāyurjyotirāpaśca pṛthvī viśvasya dhāriṇī .. 15..
khaṁ vāyurjyotirāpaśca pṛthvī viśvasya dhāriṇī .. 15..
От него рождаются жизненное дыхание, ум и все чувства, пространство, ветер, свет, вода и земля — опора всего.
: От него рождаются жизненное дыхание, ум и все чувства, пространство, ветер, свет, вода и земля — опора всего.


यत्परं ब्रह्म सर्वात्मा विश्वस्यायतनं महत् ।
यत्परं ब्रह्म सर्वात्मा विश्वस्यायतनं महत् ।<br />
सूक्ष्मात्सूक्श्मतरं नित्यं तत्त्वमेव त्वमेव तत् ॥ १६॥
सूक्ष्मात्सूक्श्मतरं नित्यं तत्त्वमेव त्वमेव तत् ॥ १६॥<br />
yatparaṁ brahma sarvātmā viśvasyāyatanaṁ mahat .
yatparaṁ brahma sarvātmā viśvasyāyatanaṁ mahat .<br />
sūkṣmātsūkśmataraṁ nityaṁ tattvameva tvameva tat .. 16..
sūkṣmātsūkśmataraṁ nityaṁ tattvameva tvameva tat .. 16..
[Тот], кто есть высший Брахман, Атман всего, великое прибежище всего, тоньше тонкого, постоянный, Тот — ты, и ты — Тот.
: [Тот], кто есть высший Брахман, Атман всего, великое прибежище всего, тоньше тонкого, постоянный, Тот — ты, и ты — Тот.


जाग्रत्स्वप्नसुषुप्त्यादिप्रपञ्चं यत्प्रकाशते ।
जाग्रत्स्वप्नसुषुप्त्यादिप्रपञ्चं यत्प्रकाशते ।<br />
तद्ब्रह्माहमिति ज्ञात्वा सर्वबन्धैः प्रमुच्यते ॥ १७॥
तद्ब्रह्माहमिति ज्ञात्वा सर्वबन्धैः प्रमुच्यते ॥ १७॥<br />
jāgratsvapnasuṣuptyādiprapañcaṁ yatprakāśate .
jāgratsvapnasuṣuptyādiprapañcaṁ yatprakāśate .<br />
tadbrahmāhamiti jñātvā sarvabandhaiḥ pramucyate .. 17..
tadbrahmāhamiti jñātvā sarvabandhaiḥ pramucyate .. 17..
«[Тот], кто проявляет себя в явлениях мира [в состояниях] бодрствования, сна, глубокого сна и прочих, Тот Брахман — я [сам]», — зная это, [каждый] освобождается от всех ограничений.
: «[Тот], кто проявляет себя в явлениях мира [в состояниях] бодрствования, сна, глубокого сна и прочих, Тот Брахман — я [сам]», — зная это, [каждый] освобождается от всех ограничений.


त्रिषु धामसु यद्भोग्यं भोक्ता भोगश्च यद्भवेत् ।
त्रिषु धामसु यद्भोग्यं भोक्ता भोगश्च यद्भवेत् ।<br />
तेभ्यो विलक्षणः साक्शी चिन्मात्रोऽहं सदाशिवः ॥ १८॥
तेभ्यो विलक्षणः साक्शी चिन्मात्रोऽहं सदाशिवः ॥ १८॥<br />
triṣu dhāmasu yadbhogyaṁ bhoktā bhogaśca yadbhavet .
triṣu dhāmasu yadbhogyaṁ bhoktā bhogaśca yadbhavet .<br />
tebhyo vilakṣaṇaḥ sākśī cinmātro'haṁ sadāśivaḥ .. 18..
tebhyo vilakṣaṇaḥ sākśī cinmātro'haṁ sadāśivaḥ .. 18..
Всё то, что в трёх состояниях бывает объектом наслаждения, наслаждающимся и наслаждением, — от всего того отличен свидетель — я, состоящий лишь из сознания, всегда благой.
: Всё то, что в трёх состояниях бывает объектом наслаждения, наслаждающимся и наслаждением, — от всего того отличен свидетель — я, состоящий лишь из сознания, всегда благой.


मय्येव सकलं जातं मयि सर्वं प्रतिष्ठितम् ।
मय्येव सकलं जातं मयि सर्वं प्रतिष्ठितम् ।<br />
मयि सर्वं लयं याति तद्ब्रह्माद्वयमस्म्यहम् ॥ १९॥
मयि सर्वं लयं याति तद्ब्रह्माद्वयमस्म्यहम् ॥ १९॥<br />
mayyeva sakalaṁ jātaṁ mayi sarvaṁ pratiṣṭhitam .
mayyeva sakalaṁ jātaṁ mayi sarvaṁ pratiṣṭhitam .<br />
mayi sarvaṁ layaṁ yāti tadbrahmādvayamasmyaham .. 19..
mayi sarvaṁ layaṁ yāti tadbrahmādvayamasmyaham .. 19..
Во мне — рождение всего существующего, во мне — пребывание всего, во мне происходит растворение всего, я — тот не-двойственный Брахман.
: Во мне — рождение всего существующего, во мне — пребывание всего, во мне происходит растворение всего, я — тот не-двойственный Брахман.


॥ प्रथमः खण्डः ॥ १॥
॥ प्रथमः खण्डः ॥ १॥<br />
.. prathamaḥ khaṇḍaḥ .. 1..
.. prathamaḥ khaṇḍaḥ .. 1..


अणोरणीयानहमेव तद्वन्महानहं विश्वमहं विचित्रम् ।
अणोरणीयानहमेव तद्वन्महानहं विश्वमहं विचित्रम् ।<br />
पुरातनोऽहं पुरुषोऽहमीशो हिरण्मयोऽहं शिवरूपमस्मि ॥ २०॥
पुरातनोऽहं पुरुषोऽहमीशो हिरण्मयोऽहं शिवरूपमस्मि ॥ २०॥<br />
aṇoraṇīyānahameva tadvanmahānahaṁ viśvamahaṁ vicitram .
aṇoraṇīyānahameva tadvanmahānahaṁ viśvamahaṁ vicitram .<br />
purātano'haṁ puruṣo'hamīśo hiraṇmayo'haṁ śivarūpamasmi .. 20..
purātano'haṁ puruṣo'hamīśo hiraṇmayo'haṁ śivarūpamasmi .. 20..
Я меньше малого и подобен величайшему, я — весь этот чудесный мир. Я — древний, я — Пуруша, я — Иша, я — сияющий золотым [светом], наделённый образом Шивы.
: Я меньше малого и подобен величайшему, я — весь этот чудесный мир. Я — древний, я — Пуруша, я — Иша, я — сияющий золотым [светом], наделённый образом Шивы.


अपाणिपादोऽहमचिन्त्यशक्तिः पश्याम्यचक्षुः स शृणोम्यकर्णः ।
अपाणिपादोऽहमचिन्त्यशक्तिः पश्याम्यचक्षुः स शृणोम्यकर्णः ।<br />
अहं विजानामि विविक्तरूपो न चास्ति वेत्ता मम चित्सदाऽहम् ॥ २१॥
अहं विजानामि विविक्तरूपो न चास्ति वेत्ता मम चित्सदाऽहम् ॥ २१॥<br />
apāṇipādo'hamacintyaśaktiḥ paśyāmyacakṣuḥ sa śṛṇomyakarṇaḥ .
apāṇipādo'hamacintyaśaktiḥ paśyāmyacakṣuḥ sa śṛṇomyakarṇaḥ .<br />
ahaṁ vijānāmi viviktarūpo na cāsti vettā mama citsadā'ham .. 21..
ahaṁ vijānāmi viviktarūpo na cāsti vettā mama citsadā'ham .. 21..
Я — без рук и ног, непостижимой силы, вижу без глаз и слышу без ушей; я распознаю [всё], мой образ отличен от всего, и никто не знает меня. Я всегда — сознание.
: Я — без рук и ног, непостижимой силы, вижу без глаз и слышу без ушей; я распознаю [всё], мой образ отличен от всего, и никто не знает меня. Я всегда — сознание.


वेदैरनेकैरहमेव वेद्यो वेदान्तकृद्वेदविदेव चाहम् ।
वेदैरनेकैरहमेव वेद्यो वेदान्तकृद्वेदविदेव चाहम् ।<br />
न पुण्यपापे मम नास्ति नाशो न जन्म देहेन्द्रियबुद्धिरस्ति ॥ २२॥
न पुण्यपापे मम नास्ति नाशो न जन्म देहेन्द्रियबुद्धिरस्ति ॥ २२॥<br />
न भूमिरापो न च वह्निरस्ति न चानिलो मेऽस्ति न चाम्बरं च ।
न भूमिरापो न च वह्निरस्ति न चानिलो मेऽस्ति न चाम्बरं च ।<br />
एवं विदित्वा परमात्मरूपं गुहाशयं निष्कलमद्वितीयम् ॥ २३॥
एवं विदित्वा परमात्मरूपं गुहाशयं निष्कलमद्वितीयम् ॥ २३॥<br />
समस्तसाक्षिं सदसद्विहीनं प्रयाति शुद्धं परमात्मरूपम् ॥
समस्तसाक्षिं सदसद्विहीनं प्रयाति शुद्धं परमात्मरूपम् ॥<br />
vedairanekairahameva vedyo vedāntakṛdvedavideva cāham .
vedairanekairahameva vedyo vedāntakṛdvedavideva cāham .<br />
na puṇyapāpe mama nāsti nāśo na janma dehendriyabuddhirasti .. 22..
na puṇyapāpe mama nāsti nāśo na janma dehendriyabuddhirasti .. 22..<br />
na bhūmirāpo na ca vahnirasti na cānilo me'sti na cāmbaraṁ ca .
na bhūmirāpo na ca vahnirasti na cānilo me'sti na cāmbaraṁ ca .<br />
evaṁ viditvā paramātmarūpaṁ guhāśayaṁ niṣkalamadvitīyam .. 23..
evaṁ viditvā paramātmarūpaṁ guhāśayaṁ niṣkalamadvitīyam .. 23..<br />
samastasākṣiṁ sadasadvihīnaṁ prayāti śuddhaṁ paramātmarūpam ..
samastasākṣiṁ sadasadvihīnaṁ prayāti śuddhaṁ paramātmarūpam ..
Я один лишь познаваем благодаря Ведам, я создатель веданты и настоящий знаток Вед. Для меня нет благих заслуг и грехов, нет уничтожения, нет рождения, тела, чувств, разума; нет для меня ни земли, ни воды, нет огня, нет для меня ни ветра, ни воздушного пространства, — таковым познав образ высшего Атмана, пребывающего в тайнике [сознания], лишённого частей, единого без второго, свидетеля всего, свободного от существования и несуществования, [познавший] движется к образу чистого высшего Атмана.
: Я один лишь познаваем благодаря Ведам, я создатель веданты и настоящий знаток Вед. Для меня нет благих заслуг и грехов, нет уничтожения, нет рождения, тела, чувств, разума; нет для меня ни земли, ни воды, нет огня, нет для меня ни ветра, ни воздушного пространства, — таковым познав образ высшего Атмана, пребывающего в тайнике [сознания], лишённого частей, единого без второго, свидетеля всего, свободного от существования и несуществования, [познавший] движется к образу чистого высшего Атмана.


यः शतरूद्रियमधीते सोऽग्निपूतो भवति सुरापानात्पूतो भवति स ब्रह्महत्यायाः पूतो भवति स सुवर्णस्तेयात्पूतो भवति स कृत्याकृत्यात्पूतो भवति तस्मादविमुक्तमाश्रितो भवत्यत्याश्रमी सर्वदा सकृद्वा जपेत् ॥
यः शतरूद्रियमधीते सोऽग्निपूतो भवति सुरापानात्पूतो भवति स ब्रह्महत्यायाः पूतो भवति स सुवर्णस्तेयात्पूतो भवति स कृत्याकृत्यात्पूतो भवति तस्मादविमुक्तमाश्रितो भवत्यत्याश्रमी सर्वदा सकृद्वा जपेत् ॥<br />
yaḥ śatarūdriyamadhīte so'gnipūto bhavati surāpānātpūto bhavati sa brahmahatyāyāḥ pūto bhavati sa suvarṇasteyātpūto bhavati sa kṛtyākṛtyātpūto bhavati tasmādavimuktamāśrito bhavatyatyāśramī sarvadā sakṛdvā japet ..
yaḥ śatarūdriyamadhīte so'gnipūto bhavati surāpānātpūto bhavati sa brahmahatyāyāḥ pūto bhavati sa suvarṇasteyātpūto bhavati sa kṛtyākṛtyātpūto bhavati tasmādavimuktamāśrito bhavatyatyāśramī sarvadā sakṛdvā japet ..
Кто [надлежащим образом] читает «Шатарудрию», тот становится очищенным огнём, очищенным от воровства золота становится, очищенным от греха пьянства становится, очищенным от греха убийства брахмана становится, от [двойственности] того, что следует делать, и того, чего не следует делать, очищенным становится. Поэтому он принявшим прибежище у [Шивы] Авимукты становится. Так возвысившийся над [всеми] ашрамами пусть повторяет постоянно или хотя бы раз [в день «Шатарудрию»].
: Кто [надлежащим образом] читает «Шатарудрию», тот становится очищенным огнём, очищенным от воровства золота становится, очищенным от греха пьянства становится, очищенным от греха убийства брахмана становится, от [двойственности] того, что следует делать, и того, чего не следует делать, очищенным становится. Поэтому он принявшим прибежище у [Шивы] Авимукты становится. Так возвысившийся над [всеми] ашрамами пусть повторяет постоянно или хотя бы раз [в день «Шатарудрию»].


अनेन ज्ञानमाप्नोति संसारार्णवनाशनम् ।  
अनेन ज्ञानमाप्नोति संसारार्णवनाशनम् । <br />
तस्मादेवं विदित्वैनं कैवल्यं पदमश्नुते कैवल्यं पदमश्नुत इति ॥ २४॥
तस्मादेवं विदित्वैनं कैवल्यं पदमश्नुते कैवल्यं पदमश्नुत इति ॥ २४॥<br />
anena jñānamāpnoti saṁsārārṇavanāśanam .
anena jñānamāpnoti saṁsārārṇavanāśanam .<br />
tasmādevaṁ viditvainaṁ kaivalyaṁ padamaśnute kaivalyaṁ padamaśnuta iti .. 24..
tasmādevaṁ viditvainaṁ kaivalyaṁ padamaśnute kaivalyaṁ padamaśnuta iti .. 24..
Этим он обретёт знание, уничтожающее сансару. Поэтому, зная это, он достигает плода состояния кайвальи, достигает плода состояния кайвальи».
: Этим он обретёт знание, уничтожающее сансару. Поэтому, зная это, он достигает плода состояния кайвальи, достигает плода состояния кайвальи».


द्वितीयः खण्डः ॥ २॥
द्वितीयः खण्डः ॥ २॥<br />
dvitīyaḥ khaṇḍaḥ .. 2..
dvitīyaḥ khaṇḍaḥ .. 2..



Версия 16:29, 4 августа 2012

Кайвалья-упанишада (санскр. कैवल्योपनिषत्, kaivalyopaniṣat IAST) – небольшая упанишада, относящаяся к группе шиваитских упанишад, но которая с успехом могла бы быть также отнесена к «общеведантическим» или упанишадам санньясы. Известна также под названием «Брахма-шатарудрия-упанишады» (видимо, из- за того, что в своей завершающей части содержит призывы повторять «Шатарудрию» и перечисляет связанные с этим благие заслуги). Излагается в виде наставления Парамештхина (Брахмы) мудрецу Ашвалаяне. Провозглашает, что путь к высшему знанию лежит через отречение, практики йоги, надлежащее размышление о высшем начале, которое здесь отождествляется с Шивой, и почитание Шивы через чтение «Шатарудрии» и т. д. Принадлежит к группе упанишад Атхарваведы.



॥ कैवल्योपनिषत् ॥

.. kaivalyopaniṣat..

Кайвалья-упанишада

67 / 108; Риг-веда, шайва

Перевод с санскрита С.В. Лобанова.

Санскитский текст взят с сайта Sanskrit.gde.to


कैवल्योपनिषद्वेद्यं कैवल्यानन्दतुन्दिलम् ।
कैवल्यगिरिजारामं स्वमात्रं कलयेऽन्वहम् ॥
kaivalyopaniṣadvedyaṁ kaivalyānandatundilam .
kaivalyagirijārāmaṁ svamātraṁ kalaye'nvaham ..

औं भद्रण् कर्णेभिः शृणुयाम देवाः ।
भद्रं पश्येमाक्शभिर्यजत्राः ।
स्थिरैरङ्गैस्तुश्ह्टुवाम्सस्तनुउभिर्व्यशेम देवहितण् यदायुः ।
स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः ।
स्वस्ति नः पुउश्हा विश्ववेदाः ।
स्वस्ति नस्तार्क्श्यो अरिश्ह्टनेमिः ।
स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु ॥
औं शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
auṃ bhadraṇ karṇebhiḥ śṛṇuyāma devāḥ .
bhadraṃ paśyemākśabhiryajatrāḥ .
sthirairaṅgaistuśhṭuvāmsastanuubhirvyaśema devahitaṇ yadāyuḥ .
svasti na indro vṛddhaśravāḥ .
svasti naḥ puuśhā viśvavedāḥ .
svasti nastārkśyo ariśhṭanemiḥ .
svasti no bṛhaspatirdadhātu ..
auṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ..
Ом! Пусть наши уши слушают то, что благоприятно, о боги.
Пусть наши глаза видят то, что благоприятно, о достойные поклонения!
Пусть мы будем наслаждаться сроком жизни, отведённым богами, Непреклонно восхваляя их с помощью наших тел и конечностей!
Пусть славный Индра благословит нас!
Пусть всеведущее Солнце благословит нас!
Пусть Таркшйа, гроза для злых и порочных, благословит нас!
Пусть Брихаспати ниспошлёт нам процветание и удачу!
Ом! Покой! Покой! Покой!



॥ अथ कैवल्योपनिषत् ॥
.. atha kaivalyopaniṣat ..
Вот Кайвалья-упанишада

ॐ अथाश्वलायनो भगवन्तं परमेष्ठिनमुपसमेत्योवाच ।
अधीहि भगवन्ब्रह्मविद्यां वरिष्ठां सदा सद्भिः सेव्यमानां निगूढाम् ।
यथाऽचिरात्सर्वपापं व्यपोह्य परात्परं पुरुषं याति विद्वान् ॥ १॥
oṁ athāśvalāyano bhagavantaṁ parameṣṭhinamupasametyovāca .
adhīhi bhagavanbrahmavidyāṁ variṣṭhāṁ sadā sadbhiḥ sevyamānāṁ nigūḍhām .
yathā'cirātsarvapāpaṁ vyapohya parātparaṁ puruṣaṁ yāti vidvān .. 1..

Тогда Ашвалаяна, приблизившись к достопочтенному Парамештхину, сказал:

«Научи, о достопочтенный [владыка, меня] знанию Брахмана — превосходному, всегда почитаемому праведными, тайному, благодаря которому знающий, оставив всякий грех, быстро достигает высшего Пуруши, который выше высокого».

तस्मै स होवाच पितामहश्च श्रद्धाभक्तिध्यानयोगादवैहि ॥ २॥
tasmai sa hovāca pitāmahaśca śraddhābhaktidhyānayogādavaihi .. 2..
न कर्मणा न प्रजया धनेन त्यागेनैके अमृतत्वमानशुः ।
परेण नाकं निहितं गुहायां विभ्राजते यद्यतयो विशन्ति ॥ ३॥
na karmaṇā na prajayā dhanena tyāgenaike amṛtatvamānaśuḥ .
pareṇa nākaṁ nihitaṁ guhāyāṁ vibhrājate yadyatayo viśanti .. 3..

И сказал ему Питамаха: «Изучай [это знание] через веру, преданность, созерцания и йогу, не действием, не потомством, [не] богатством — одним [лишь] отречением достигают некоторые бессмертия, [которое] выше небес, сокрытое в тайнике [сознания], сияющее — [туда] проникают обуздавшие себя [подвижники].

वेदान्तविज्ञानसुनिश्र्चितार्थाः संन्यासयोगाद्यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
ते ब्रह्मलोकेषु परान्तकाले परामृताः परिमुच्यन्ति सर्वे ॥ ४॥
vedāntavijñānasuniśrcitārthāḥ saṁnyāsayogādyatayaḥ śuddhasattvāḥ .
te brahmalokeṣu parāntakāle parāmṛtāḥ parimucyanti sarve .. 4..

Подвижники, хорошо постигшие смысл знания веданты, очистившиеся путём санньясы, йоги и прочих [подобных практик], — те все в конце [своего земного] времени освобождаются, [достигнув] высшего бессмертия в мирах Брахмана.

विविक्तदेशे च सुखासनस्थः शुचिः समग्रीवशिरःशरीरः ।
अन्त्याश्रमस्थः सकलेन्द्रियाणि निरुध्य भक्त्या स्वगुरुं प्रणम्य ॥ ५॥
हृत्पुण्डरीकं विरजं विशुद्धं विचिन्त्य मध्ये विशदं विशोकम् ।
अचिन्त्यमव्यक्तमनन्तरूपं शिवं प्रशान्तममृतं ब्रह्मयोनिम् ॥ ६॥
viviktadeśe ca sukhāsanasthaḥ śuciḥ samagrīvaśiraḥśarīraḥ .
antyāśramasthaḥ sakalendriyāṇi nirudhya bhaktyā svaguruṁ praṇamya .. 5..
hṛtpuṇḍarīkaṁ virajaṁ viśuddhaṁ vicintya madhye viśadaṁ viśokam .
acintyamavyaktamanantarūpaṁ śivaṁ praśāntamamṛtaṁ brahmayonim .. 6..

В уединённом месте и находясь в удобной позе, чистый, держа ровно шею, голову и тело, находящийся в последней ашраме, контролируя все чувства, поклонившись с преданностью своему учителю, созерцая в центре чистого лотоса сердца бесстрастный, сияющий, свободный от страдания, непостижимый, непроявленный, бес-конечный образ — Шиву, умиротворённого, бессмертного, [само] лоно Брахмана, — того единого, кто без начала, середины и конца, вездесущий, сам дивный образ бытия, сознания, блаженства;

तमादिमध्यान्तविहीनमेकं विभुं चिदानन्दमरूपमद्भुतम् । (var तथादि)
उमासहायं परमेश्वरं प्रभुं त्रिलोचनं नीलकण्ठं प्रशान्तम् ।
ध्यात्वा मुनिर्गच्छति भूतयोनिं समस्तसाक्षिं तमसः परस्तात् ॥ ७॥
tamādimadhyāntavihīnamekaṁ vibhuṁ cidānandamarūpamadbhutam . (var tathādi)
umāsahāyaṁ parameśvaraṁ prabhuṁ trilocanaṁ nīlakaṇṭhaṁ praśāntam .
dhyātvā munirgacchati bhūtayoniṁ samastasākṣiṁ tamasaḥ parastāt .. 7..

[Того] Парамешвару вместе с Умой, Господа, трёхокого, синешеего, умиротворённого, — созерцая его, мудрец-отшельник идёт по ту сторону мрака [этого мира] к источнику [всех] существ, всеобщему свидетелю всего [происходящего].

स ब्रह्मा स शिवः सेन्द्रः सोऽक्षरः परमः स्वराट् ।
स एव विष्णुः स प्राणः स कालोऽग्निः स चन्द्रमाः ॥ ८॥
sa brahmā sa śivaḥ sendraḥ so'kṣaraḥ paramaḥ svarāṭ .
sa eva viṣṇuḥ sa prāṇaḥ sa kālo'gniḥ sa candramāḥ .. 8..

Он — Брахма, он — Шива, он — Индра, он непреходящий, высший самовластный [Господь]; он же — Вишну, он — жизненное дыхание, он — время, огонь, он — луна.

स एव सर्वं यद्भूतं यच्च भव्यं सनातनम् ।
ज्ञात्वा तं मृत्युमत्येति नान्यः पन्था विमुक्तये ॥ ९॥
sa eva sarvaṁ yadbhūtaṁ yacca bhavyaṁ sanātanam .
jñātvā taṁ mṛtyumatyeti nānyaḥ panthā vimuktaye .. 9..

Он — всё, что было и что будет, вечный, — познав его, [станешь] преодолевшим смерть. Нет иного пути к освобождению.

सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि ।
सम्पश्यन्ब्रह्म परमं याति नान्येन हेतुना ॥ १०॥
sarvabhūtasthamātmānaṁ sarvabhūtāni cātmani .
sampaśyanbrahma paramaṁ yāti nānyena hetunā .. 10..

Видя Атмана пребывающим во всех существах, и всех существ — в Атмане, он направляется к высшему Брахману так, а не иным путём.

आत्मानमरणिं कृत्वा प्रणवं चोत्तरारणिम् ।
ज्ञाननिर्मथनाभ्यासात्पापं दहति पण्डितः ॥ ११॥ (var पाशं)
ātmānamaraṇiṁ kṛtvā praṇavaṁ cottarāraṇim .
jñānanirmathanābhyāsātpāpaṁ dahati paṇḍitaḥ .. 11.. (var pāśaṁ)

Сделав Атман [верхним] арани и пранаву — нижним арани, повторяющимся трением знания учёный мудрец сжигает оковы [неведения и иллюзии].

स एव मायापरिमोहितात्मा शरीरमास्थाय करोति सर्वम् ।
स्त्र्यन्नपानादिविचित्रभोगैः स एव जाग्रत्परितृप्तिमेति ॥ १२॥
sa eva māyāparimohitātmā śarīramāsthāya karoti sarvam . stryannapānādivicitrabhogaiḥ sa eva jāgratparitṛptimeti .. 12..

И он [также и тот] Атман, который, околдованный заблуждением и майей, ощущая себя связанным с телом, совершает все [деяния]. Он, [как джива], пребывая в бодрствующем состоянии [сознания] достигает удовлетворения в различных чувственных объектах — женщинах, еде, питье и прочих.

स्वप्ने स जीवः सुखदुःखभोक्ता स्वमायया कल्पितजीवलोके ।
सुषुप्तिकाले सकले विलीने तमोऽभिभूतः सुखरूपमेति ॥ १३॥
svapne sa jīvaḥ sukhaduḥkhabhoktā svamāyayā kalpitajīvaloke .
suṣuptikāle sakale vilīne tamo'bhibhūtaḥ sukharūpameti .. 13..

В состоянии сна он — джива и испытывает счастье и страдание в созданном его же собственной иллюзией мире джив. Во время глубокого сна, при растворении всего проявленного, объятый тьмою [непроявленности], он является в образе счастья.

पुनश्च जन्मान्तरकर्मयोगात्स एव जीवः स्वपिति प्रबुद्धः ।
पुरत्रये क्रीडति यश्च जीवस्ततस्तु जातं सकलं विचित्रम् ।
आधारमानन्दमखण्डबोधं यस्मिँल्लयं याति पुरत्रयं च ॥ १४॥
punaśca janmāntarakarmayogātsa eva jīvaḥ svapiti prabuddhaḥ .
puratraye krīḍati yaśca jīvastatastu jātaṁ sakalaṁ vicitram .
ādhāramānandamakhaṇḍabodhaṁ yasmim̐llayaṁ yāti puratrayaṁ ca .. 14..

И снова, благодаря связи с деяниями [прошлых] рождений, джива спит и пробуждается. От играющей в трёх городах[-состояниях — бодрствовании, сне и глубоком сне, —] дживы действительно порождено всё явленное многообразие [мира]. [Он] — опора, блаженство, нескончаемое пробуждение [сознания], в котором происходит растворение этих трёх городов.

एतस्माज्जायते प्राणो मनः सर्वेन्द्रियाणि च ।
खं वायुर्ज्योतिरापश्च पृथ्वी विश्वस्य धारिणी ॥ १५॥
etasmājjāyate prāṇo manaḥ sarvendriyāṇi ca .
khaṁ vāyurjyotirāpaśca pṛthvī viśvasya dhāriṇī .. 15..

От него рождаются жизненное дыхание, ум и все чувства, пространство, ветер, свет, вода и земля — опора всего.

यत्परं ब्रह्म सर्वात्मा विश्वस्यायतनं महत् ।
सूक्ष्मात्सूक्श्मतरं नित्यं तत्त्वमेव त्वमेव तत् ॥ १६॥
yatparaṁ brahma sarvātmā viśvasyāyatanaṁ mahat .
sūkṣmātsūkśmataraṁ nityaṁ tattvameva tvameva tat .. 16..

[Тот], кто есть высший Брахман, Атман всего, великое прибежище всего, тоньше тонкого, постоянный, Тот — ты, и ты — Тот.

जाग्रत्स्वप्नसुषुप्त्यादिप्रपञ्चं यत्प्रकाशते ।
तद्ब्रह्माहमिति ज्ञात्वा सर्वबन्धैः प्रमुच्यते ॥ १७॥
jāgratsvapnasuṣuptyādiprapañcaṁ yatprakāśate .
tadbrahmāhamiti jñātvā sarvabandhaiḥ pramucyate .. 17..

«[Тот], кто проявляет себя в явлениях мира [в состояниях] бодрствования, сна, глубокого сна и прочих, Тот Брахман — я [сам]», — зная это, [каждый] освобождается от всех ограничений.

त्रिषु धामसु यद्भोग्यं भोक्ता भोगश्च यद्भवेत् ।
तेभ्यो विलक्षणः साक्शी चिन्मात्रोऽहं सदाशिवः ॥ १८॥
triṣu dhāmasu yadbhogyaṁ bhoktā bhogaśca yadbhavet .
tebhyo vilakṣaṇaḥ sākśī cinmātro'haṁ sadāśivaḥ .. 18..

Всё то, что в трёх состояниях бывает объектом наслаждения, наслаждающимся и наслаждением, — от всего того отличен свидетель — я, состоящий лишь из сознания, всегда благой.

मय्येव सकलं जातं मयि सर्वं प्रतिष्ठितम् ।
मयि सर्वं लयं याति तद्ब्रह्माद्वयमस्म्यहम् ॥ १९॥
mayyeva sakalaṁ jātaṁ mayi sarvaṁ pratiṣṭhitam .
mayi sarvaṁ layaṁ yāti tadbrahmādvayamasmyaham .. 19..

Во мне — рождение всего существующего, во мне — пребывание всего, во мне происходит растворение всего, я — тот не-двойственный Брахман.

॥ प्रथमः खण्डः ॥ १॥
.. prathamaḥ khaṇḍaḥ .. 1..

अणोरणीयानहमेव तद्वन्महानहं विश्वमहं विचित्रम् ।
पुरातनोऽहं पुरुषोऽहमीशो हिरण्मयोऽहं शिवरूपमस्मि ॥ २०॥
aṇoraṇīyānahameva tadvanmahānahaṁ viśvamahaṁ vicitram .
purātano'haṁ puruṣo'hamīśo hiraṇmayo'haṁ śivarūpamasmi .. 20..

Я меньше малого и подобен величайшему, я — весь этот чудесный мир. Я — древний, я — Пуруша, я — Иша, я — сияющий золотым [светом], наделённый образом Шивы.

अपाणिपादोऽहमचिन्त्यशक्तिः पश्याम्यचक्षुः स शृणोम्यकर्णः ।
अहं विजानामि विविक्तरूपो न चास्ति वेत्ता मम चित्सदाऽहम् ॥ २१॥
apāṇipādo'hamacintyaśaktiḥ paśyāmyacakṣuḥ sa śṛṇomyakarṇaḥ .
ahaṁ vijānāmi viviktarūpo na cāsti vettā mama citsadā'ham .. 21..

Я — без рук и ног, непостижимой силы, вижу без глаз и слышу без ушей; я распознаю [всё], мой образ отличен от всего, и никто не знает меня. Я всегда — сознание.

वेदैरनेकैरहमेव वेद्यो वेदान्तकृद्वेदविदेव चाहम् ।
न पुण्यपापे मम नास्ति नाशो न जन्म देहेन्द्रियबुद्धिरस्ति ॥ २२॥
न भूमिरापो न च वह्निरस्ति न चानिलो मेऽस्ति न चाम्बरं च ।
एवं विदित्वा परमात्मरूपं गुहाशयं निष्कलमद्वितीयम् ॥ २३॥
समस्तसाक्षिं सदसद्विहीनं प्रयाति शुद्धं परमात्मरूपम् ॥
vedairanekairahameva vedyo vedāntakṛdvedavideva cāham .
na puṇyapāpe mama nāsti nāśo na janma dehendriyabuddhirasti .. 22..
na bhūmirāpo na ca vahnirasti na cānilo me'sti na cāmbaraṁ ca .
evaṁ viditvā paramātmarūpaṁ guhāśayaṁ niṣkalamadvitīyam .. 23..
samastasākṣiṁ sadasadvihīnaṁ prayāti śuddhaṁ paramātmarūpam ..

Я один лишь познаваем благодаря Ведам, я создатель веданты и настоящий знаток Вед. Для меня нет благих заслуг и грехов, нет уничтожения, нет рождения, тела, чувств, разума; нет для меня ни земли, ни воды, нет огня, нет для меня ни ветра, ни воздушного пространства, — таковым познав образ высшего Атмана, пребывающего в тайнике [сознания], лишённого частей, единого без второго, свидетеля всего, свободного от существования и несуществования, [познавший] движется к образу чистого высшего Атмана.

यः शतरूद्रियमधीते सोऽग्निपूतो भवति सुरापानात्पूतो भवति स ब्रह्महत्यायाः पूतो भवति स सुवर्णस्तेयात्पूतो भवति स कृत्याकृत्यात्पूतो भवति तस्मादविमुक्तमाश्रितो भवत्यत्याश्रमी सर्वदा सकृद्वा जपेत् ॥
yaḥ śatarūdriyamadhīte so'gnipūto bhavati surāpānātpūto bhavati sa brahmahatyāyāḥ pūto bhavati sa suvarṇasteyātpūto bhavati sa kṛtyākṛtyātpūto bhavati tasmādavimuktamāśrito bhavatyatyāśramī sarvadā sakṛdvā japet ..

Кто [надлежащим образом] читает «Шатарудрию», тот становится очищенным огнём, очищенным от воровства золота становится, очищенным от греха пьянства становится, очищенным от греха убийства брахмана становится, от [двойственности] того, что следует делать, и того, чего не следует делать, очищенным становится. Поэтому он принявшим прибежище у [Шивы] Авимукты становится. Так возвысившийся над [всеми] ашрамами пусть повторяет постоянно или хотя бы раз [в день «Шатарудрию»].

अनेन ज्ञानमाप्नोति संसारार्णवनाशनम् ।
तस्मादेवं विदित्वैनं कैवल्यं पदमश्नुते कैवल्यं पदमश्नुत इति ॥ २४॥
anena jñānamāpnoti saṁsārārṇavanāśanam .
tasmādevaṁ viditvainaṁ kaivalyaṁ padamaśnute kaivalyaṁ padamaśnuta iti .. 24..

Этим он обретёт знание, уничтожающее сансару. Поэтому, зная это, он достигает плода состояния кайвальи, достигает плода состояния кайвальи».

द्वितीयः खण्डः ॥ २॥
dvitīyaḥ khaṇḍaḥ .. 2..

औं भद्रण् कर्णेभिः शृणुयाम देवाः ।
भद्रं पश्येमाक्शभिर्यजत्राः ।
स्थिरैरङ्गैस्तुश्ह्टुवाम्सस्तनुउभिर्व्यशेम देवहितण् यदायुः ।
स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः ।
स्वस्ति नः पुउश्हा विश्ववेदाः ।
स्वस्ति नस्तार्क्श्यो अरिश्ह्टनेमिः ।
स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु ॥
औं शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
auṃ bhadraṇ karṇebhiḥ śṛṇuyāma devāḥ .
bhadraṃ paśyemākśabhiryajatrāḥ .
sthirairaṅgaistuśhṭuvāmsastanuubhirvyaśema devahitaṇ yadāyuḥ .
svasti na indro vṛddhaśravāḥ .
svasti naḥ puuśhā viśvavedāḥ .
svasti nastārkśyo ariśhṭanemiḥ .
svasti no bṛhaspatirdadhātu ..
auṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ..
Ом! Пусть наши уши слушают то, что благоприятно, о боги.
Пусть наши глаза видят то, что благоприятно, о достойные поклонения!
Пусть мы будем наслаждаться сроком жизни, отведённым богами, Непреклонно восхваляя их с помощью наших тел и конечностей!
Пусть славный Индра благословит нас!
Пусть всеведущее Солнце благословит нас!
Пусть Таркшйа, гроза для злых и порочных, благословит нас!
Пусть Брихаспати ниспошлёт нам процветание и удачу!
Ом! Покой! Покой! Покой!



॥ इत्यथर्ववेदीया कैवल्योपनिषत्समाप्ता ॥
.. ityatharvavedīyā kaivalyopaniṣatsamāptā..
Такова «Кайвалья-упанишада» Атхарва-веды.

Примечания