Текущая версия |
Ваш текст |
Строка 21: |
Строка 21: |
|
| |
|
| == Глава 1 == | | == Глава 1 == |
| .. prathamo'dhyāyaḥ .. <br /> <br />
| |
| .. sāṅkhyasārārtha yogaḥ .. <br /> <br />
| |
| ka uvāca ..<br />
| |
| evameva purā pṛṣṭaḥ śaunakena mahātmanā .<br />
| |
| sa sūtaḥ kathayāmāsa gītāṁ vyāsamukhācchrutām ..1 ..<br />
| |
| sūta uvāca ..<br />
| |
| aṣṭādaśapurāṇoktamamṛtaṁ prāśitaṁ tvayā .<br />
| |
| tato'tirasavatpātumicchāmyamṛtamuttamam ..2 ..<br />
| |
| yenāmṛtamayo bhūtvā pumānbrahmāmṛtaṁ yataḥ .<br />
| |
| yogāmṛtaṁ mahābhāga tanme karuṇayā vada ..3 ..<br />
| |
| vyāsa uvāca ..<br />
| |
| atha gītāṁ pravakṣyāmi yogamārgaprakāśinīm .<br />
| |
| niyuktā pṛcchate sūta rājñe gajamukhena yā ..4 ..<br />
| |
| vareṇya uvāca ..<br />
| |
| vighneśvara mahābāho sarvavidyāviśārada .<br />
| |
| sarvaśāstrārthatattvajña yogaṁ me vaktumarhasi ..5 ..<br />
| |
| śrīgajānana uvāca ..<br />
| |
| samyagvyavasitā rājanmatiste'nugrahānmama .<br />
| |
| śṛṇu gītāṁ pravakṣyāmi yogāmṛtamayīṁ nṛpa ..6 ..<br />
| |
| na yogaṁ yogamityāhuryogo yogo na ca śriyaḥ .<br />
| |
| na yogo viṣayairyogo na ca mātrādibhistadā ..7 ..<br />
| |
| yogo yaḥ pitṛmātrāderna sa yogo narādhipa .<br />
| |
| yo yogo bandhuputrāderyaścāṣṭabhūtibhiḥ saha ..8 ..<br />
| |
| na sa yogastriyā yogo jagadadbhutarūpayā .<br />
| |
| rājyayogaśca no yogo na yogo gajavājibhiḥ ..9 ..<br />
| |
| yogo nendrapadasyāpi yogo yogārthinaḥ priyaḥ .<br />
| |
| yogo yaḥ satyalokasya na sa yogo mato mama ..10 ..<br />
| |
| śaivasya yogo no yogo vaiṣṇavasya padasya yaḥ .<br />
| |
| na yogo bhūpa sūryatvaṁ candratvaṁ na kuberatā ..11 ..<br />
| |
| nānilatvaṁ nānalatvaṁ nāmaratvaṁ na kālatā .<br />
| |
| na vāruṇyaṁ na nairṛtyaṁ yogo na sārvabhaumatā ..12 ..<br />
| |
| yogaṁ nānāvidhaṁ bhūpa yuñjanti jñāninastatam .<br />
| |
| bhavanti vitṛṣā loke jitāhārā viretasaḥ ..13 ..<br />
| |
| pāvayantyakhilānlokānvaśīkṛtajagattrayāḥ .<br />
| |
| karuṇāpūrṇahṛdayā bodhayantyapi kāṁścana ..14 ..<br />
| |
| jīvanmuktā hṛde magnāḥ paramānandarūpiṇi .<br />
| |
| nimīlyākṣīṇi paśyantaḥ paraṁ brahma hṛdi sthitam ..15 ..<br />
| |
| dhyāyantaḥ paramaṁ brahma citte yogavaśīkṛtam .<br />
| |
| bhūtāni svātmanā tulyaṁ sarvāṇi gaṇayanti te ..16 ..<br />
| |
| yena kenacidācchinnā yena kenacidāhatāḥ .<br />
| |
| yena kenacidākṛṣṭā yena kenacidāśritāḥ ..17 ..<br />
| |
| karuṇāpūrṇahṛdayā bhramanti dharaṇītale .<br />
| |
| anugrahāya lokānāṁ jitakrodhā jitendriyāḥ ..18 ..<br />
| |
| dehamātrabhṛto bhūpa samaloṣṭāśmakāñcanāḥ .<br />
| |
| etādṛśā mahābhāgyāḥ syuścakṣurgocarāḥ priya ..19 ..<br />
| |
| tamidānīmahaṁ vakṣye śṛṇu yogamanuttamam .<br />
| |
| śrutvā yaṁ mucyate jantuḥ pāpebhyo bhavasāgarāt ..20 ..<br />
| |
| śive viṣṇau ca śaktau ca sūrye mayi narādhipa .<br />
| |
| yā'bhedabuddhiryogaḥ sa samyagyogo mato mama ..21 ..<br />
| |
| ahameva jagadyasmātsṛjāmi pālayāmi ca .<br />
| |
| kṛtvā nānāvidhaṁ veṣaṁ saṁharāmi svalīlayā ..22 ..<br />
| |
| ahameva mahāviṣṇurahameva sadāśivaḥ .<br />
| |
| ahameva mahāśaktirahamevāryamā priya ..23 ..<br />
| |
| ahameko nṛṇāṁ nātho jātaḥ pañcavidhaḥ purā .<br />
| |
| ajñānānmā na jānanti jagatkāraṇakāraṇam ..24 ..<br />
| |
| matto'gnirāpo dharaṇī matta ākāśamārutau .<br />
| |
| brahmā viṣṇuśca rudraśca lokapālā diśo daśa ..25 ..<br />
| |
| vasavo manavo gāvo manavaḥ paśavo'pi ca .<br />
| |
| saritaḥ sāgarā yakṣā vṛkṣāḥ pakṣigaṇā api ..26 ..<br />
| |
| tathaikaviṁśatiḥ svargā nāgāḥ sapta vanāni ca .<br />
| |
| manuṣyāḥ parvatāḥ sādhyāḥ siddhā rakṣogaṇāstathā ..27 ..<br />
| |
| ahaṁ sākṣī jagaccakṣuraliptaḥ sarvakarmabhiḥ .<br />
| |
| avikāro'prameyo'hamavyakto viśvago'vyayaḥ ..28 ..<br />
| |
| ahameva paraṁ brahmāvyayānandātmakaṁ nṛpa .<br />
| |
| mohayatyakhilānmāyā śreṣṭhānmama narānamūn ..29 ..<br />
| |
| sarvadā ṣaḍvikāreṣu tāniyaṁ yojayet bhṛśam .<br />
| |
| hitvājāpaṭalaṁ janturanekairjanmabhiḥ śanaiḥ ..30 ..<br />
| |
| virajya vindati brahma viṣayeṣu subodhataḥ .<br />
| |
| acchedyaṁ śastrasaṅghātairadāhyamanalena ca ..31 ..<br />
| |
| akledyaṁ bhūpa bhuvanairaśoṣyaṁ mārutena ca .<br />
| |
| avadhyaṁ vadhyamāne'pi śarīre'sminnarādhipa ..32 ..<br />
| |
| yāmimāṁ puṣpitāṁ vācaṁ praśaṁsanti śrutīritām .<br />
| |
| trayīvādaratā mūḍhāstato'nyanmanvate'pi na ..33 ..<br />
| |
| kurvanti satataṁ karma janmamṛtyuphalapradam .<br />
| |
| svargaiśvaryaratā dhvastacetanā bhogabuddhayaḥ ..34 ..<br />
| |
| sampādayanti te bhūpa svātmanā nijabandhanam .<br />
| |
| saṁsāracakraṁ yuñjanti jaḍāḥ karmaparā narāḥ ..35 ..<br />
| |
| yasya yadvihitaṁ karma tatkartavyaṁ madarpaṇam .<br />
| |
| tato'sya karmabījānāmucchinnāḥ syurmahāṅkurāḥ ..36 ..<br />
| |
| cittaśuddhiśca mahatī vijñānasādhikā bhavet .<br />
| |
| vijñānena hi vijñātaṁ paraṁ brahma munīśvaraiḥ ..37 ..<br />
| |
| tasmātkarmāṇi kurvīta buddhiyukto narādhipa .<br />
| |
| na tvakarmā bhavetko'pi svadharmatyāgavāṁstathā ..38 ..<br />
| |
| jahāti yadi karmāṇi tataḥ siddhiṁ na vindati .<br />
| |
| ādau jñāne nādhikāraḥ karmaṇyeva sa yujyate ..39 ..<br />
| |
| karmaṇā śuddhahṛdayo'bhedabuddhimupaiṣyati .<br />
| |
| sa ca yogaḥ samākhyāto'mṛtatvāya kalpate ..40 ..<br />
| |
| yogamanyaṁ pravakṣyāmi śṛṇu bhūpa tamuttamam .<br />
| |
| paśau putre tathā mitre śatrau bandhau suhṛjjane ..41 ..<br />
| |
| bahirdṛṣṭyā ca samayā hṛtsthayālokayetpumān .<br />
| |
| sukhe duḥkhe tathā'marṣe harṣe bhītau samo bhavet ..42 ..<br />
| |
| rogāptau caiva bhogāptau jaye vā vijaye'pi ca .<br />
| |
| śriyo'yoge ca yoge ca lābhālābhe mṛtāvapi ..43 ..<br />
| |
| samo māṁ vastujāteṣu paśyannantarbahiḥsthitam .<br />
| |
| sūrye some jale vahnau śive śaktau tathānile ..44 ..<br />
| |
| dvije hṛdi mahānadyāṁ tīrthe kṣetre'ghanāśini .<br />
| |
| viṣṇau ca sarvadeveṣu tathā yakṣorageṣu ca ..45 ..<br />
| |
| gandharveṣu manuṣyeṣu tathā tiryagbhaveṣu ca .<br />
| |
| satataṁ māṁ hi yaḥ paśyetso'yaṁ yogaviducyate ..46 ..<br />
| |
| saṁparāhṛtya svārthebhya indriyāṇi vivekataḥ .<br />
| |
| sarvatra samatābuddhiḥ sa yogo bhūpa me mataḥ ..47 ..<br />
| |
| ātmānātmavivekena yā buddhirdaivayogataḥ .<br />
| |
| svadharmāsaktacittasya tadyogo yoga ucyate ..48 ..<br />
| |
| dharmādharamau jahātīha tayā yukta ubhāvapi .<br />
| |
| ato yogāya yuñjīta yogo vaidheṣu kauśalam ..49 ..<br />
| |
| dharmādharmaphale tyaktvā manīṣī vijitendriyaḥ .<br />
| |
| janmabandhavinirmuktaḥ sthānaṁ saṁyātyanāmayam ..50 ..<br />
| |
| yadā hyajñānakāluṣyaṁ jantorbuddhiḥ kramiṣyati .<br />
| |
| tadāsau yāti vairāgyaṁ vedavākyādiṣu kramāt ..51 ..<br />
| |
| trayīvipratipannasya sthāṇutvaṁ yāsyate yadā .<br />
| |
| parātmanyacalā buddhistadāsau yogamāpnuyāt ..52 ..<br />
| |
| mānasānakhilānkāmānyadā dhīmāṁstyajetpriya .<br />
| |
| svātmani svena santuṣṭaḥ sthirabuddhistadocyate ..53 ..<br />
| |
| vitṛṣṇaḥ sarvasaukhyeṣu nodvigno duḥkhasaṅgame .<br />
| |
| gatasādhvasaruḍrāgaḥ sthirabuddhistadocyate ..54 ..<br />
| |
| yathā'yaṁ kamaṭho'ṅgāni saṁkocayati sarvataḥ .<br />
| |
| viṣayebhyastathā khāni saṁkarpedyogatatparaḥ ..55 ..<br />
| |
| vyāvartante'sya viṣayāstyaktāhārasya varṣmiṇaḥ .<br />
| |
| vinā rāgaṁ ca rāgo'pi dṛṣṭvā brahma vinaśyati ..56 ..<br />
| |
| vipaścidyatate bhūpa sthitimāsthāya yoginaḥ .<br />
| |
| manthayitvendriyāṇyasya haranti balato manaḥ ..57 ..<br />
| |
| yuktastāni vaśe kṛtvā sarvadā matparo bhavet .<br />
| |
| saṁyatānīndriyāṇīha yasyāsau kṛtadhīrmataḥ ..58 ..<br />
| |
| cintayānasya viṣayānsaṁgasteṣūpajāyate .<br />
| |
| kāmaḥ saṁjāyate tasmāttataḥ krodho'bhivartate ..59 ..<br />
| |
| krodhādajñānasaṁbhūtirvibhramastu tataḥ smṛteḥ .<br />
| |
| bhraṁśātsmṛtermaterdhvaṁsastaddhvaṁsātso'pi naśyati ..60 ..<br />
| |
| vinā dveṣaṁ ca rāgaṁ ca gocarānyastu khaiścaret .<br />
| |
| svādhīnahṛdayo vaśyaiḥ saṁtoṣaṁ sa samṛcchati ..61 ..<br />
| |
| trividhasyāpi duḥkhasya saṁtoṣe vilayo bhavet .<br />
| |
| prajñayā saṁsthitaścāyaṁ prasannahṛdayo bhavet ..62 ..<br />
| |
| vinā prasādaṁ na matirvinā matyā na bhāvanā .<br />
| |
| vinā tāṁ na śamo bhūpa vinā tena kutaḥ sukham ..63 ..<br />
| |
| indriyāśvānvicarato viṣayānanu vartate .<br />
| |
| yanmanastanmatiṁ hanyādapsu nāvaṁ marudyathā ..64 ..<br />
| |
| yā rātriḥ sarvabhūtānāṁ tasyāṁ nidrāti naiva saḥ .<br />
| |
| na svapantīha te yatra sā rātristasya bhūmipa ..65 ..<br />
| |
| saritāṁ patimāyānti vanāni sarvato yathā .<br />
| |
| āyānti yaṁ tathā kāmā na sa śāntiṁ kvacillabhet ..66 ..<br />
| |
| atastānīha saṁrudhya sarvataḥ khāni mānavaḥ .<br />
| |
| svasvārthebhyaḥ pradhāvanti buddhirasya sthirā tadā ..67 ..<br />
| |
| mamatāhaṁkṛtī tyaktvā sarvānkāmāṁśca yastyajet .<br />
| |
| nityaṁ jñānarato bhūtvā jñānānmuktiṁ sa yāsyati ..68 ..<br />
| |
| evaṁ brahmadhiyaṁ bhūpa yo vijānāti daivataḥ .<br />
| |
| turyāmavasthāṁ prāpyāpi jīvanmuktiṁ prayāsyati ..69 ..<br /> <br />
| |
| iti śrīmadgaṇeśagītāsūpaniṣadarthagarbhāsu yogāmṛtārthaśāstre śrīgaṇeśapurāṇe uttarakhaṇḍe gajānanavareṇyasaṁvāde sāṁkhyasārārthayogo nāma prathamo'dhyāyaḥ ..
| |
|
| |
| == Глава 2 == | | == Глава 2 == |
| .. dvitīyo'dhyāyaḥ .. <br /> <br /> | | .. dvitīyo'dhyāyaḥ .. <br /> <br /> |