Текущая версия |
Ваш текст |
Строка 828: |
Строка 828: |
|
| |
|
| == Глава 11 == | | == Глава 11 == |
| .. ekādaśo'dhyāyaḥ .. <br /> <br />
| |
| .. trividhavastuvivekanirūpaṇam .. <br /> <br />
| |
| śrīgajānana uvāca ..<br />
| |
| tapo'pi trividhaṁ rājankāyikādiprabhedataḥ .<br />
| |
| ṛjutārjavaśaucāni brahmacaryamahiṁsanam ..1 ..<br />
| |
| guruvijñadvijātīnāṁ pūjanaṁ cāsuradviṣām .<br />
| |
| svadharmapālanaṁ nityaṁ kāyikaṁ tapa īdṛśam ..2 ..<br />
| |
| marmāspṛk̮ca priyaṁ vākyamanudvegaṁ hitaṁ ṛtam .<br />
| |
| adhītirvedaśāstrāṇāṁ vācikaṁ tapa īdṛśam ..3 ..<br />
| |
| antaḥprasādaḥ śāntatvaṁ maunamindriyanigrahaḥ .<br />
| |
| nirmalāśayatā nityaṁ mānasaṁ tapa īdṛśam ..4 ..<br />
| |
| akāmataḥ śraddhayā ca yattapaḥ sāttvikaṁ ca tat .<br />
| |
| ṛdhyai satkārapūjārthaṁ sadambhaṁ rājasaṁ tapaḥ ..5 ..<br />
| |
| tadasthiraṁ janmamṛtī prayacchati na saṁśayaḥ .<br />
| |
| parātmapīḍakaṁ yacca tapastāmasamucyate ..6 ..<br />
| |
| vidhivākyapramāṇārthaṁ satpātre deśakālataḥ .<br />
| |
| śraddhayā dīyamānaṁ yaddānaṁ tatsāttvikaṁ matam ..7 ..<br />
| |
| upakāraṁ phalaṁ vāpi kāṅkṣadbhirdīyate naraiḥ .<br />
| |
| kleśato dīyamānaṁ vā bhaktyā rājasamucyate ..8 ..<br />
| |
| akāladeśato'pātre'vajñayā dīyate tu yat .<br />
| |
| asatkārācca yaddattaṁ taddānaṁ tāmasaṁ smṛtam ..9 ..<br />
| |
| jñānaṁ ca trividhaṁ rājan śṛṇuṣva sthiracetasā .<br />
| |
| tridhā karma ca kartāraṁ bravīmi te prasaṁgataḥ ..10 ..<br />
| |
| nānāvidheṣu bhūteṣu māmekaṁ vīkṣate tu yaḥ .<br />
| |
| nāśavatsu ca nityaṁ māṁ tajjñānaṁ sātvikaṁ nṛpa ..11 ..<br />
| |
| teṣu vetti pṛthagbhūtaṁ vividhaṁ bhāvamāśritaḥ .<br />
| |
| māmavyayaṁ ca tajjñānaṁ rājasaṁ parikīrtitam ..12 ..<br />
| |
| hetuhīnamasatyaṁ ca dehātmaviṣayaṁ ca yat .<br />
| |
| asadalpārthaviṣayaṁ tāmasaṁ jñānamucyate ..13 ..<br />
| |
| bhedatastrividhaṁ karma viddhi rājanmayeritam .<br />
| |
| kāmanādveṣadambhairyadrahitaṁ nityakarma yat ..14 ..<br />
| |
| kṛtaṁ vinā phalecchāṁ yatkarma sāttvikamucyate .<br />
| |
| yadbahukleśataḥ karma kṛtaṁ yacca phalecchayā ..15 ..<br />
| |
| kriyamāṇaṁ nṛbhirdambhātkarma rājasamucyate .<br />
| |
| anapekṣya svaśaktiṁ yadarthakṣayakaraṁ ca yat ..16 ..<br />
| |
| ajñānātkriyamāṇaṁ yatkarma tāmasamīritam .<br />
| |
| kartāraṁ trividhaṁ viddhi kathyamānaṁ mayā nṛpa ..17 ..<br />
| |
| dhairyotsāhī samo'siddhau siddhau cāvikriyastu yaḥ .<br />
| |
| ahaṁkāravimukto yaḥ sa kartā sāttviko nṛpa ..18 ..<br />
| |
| kurvanharṣaṁ ca śokaṁ ca hiṁsāṁ phalaspṛhāṁ ca yaḥ .<br />
| |
| aśucirlubdhako yaśca rājaso'sau nigadyate ..19 ..<br />
| |
| pramādājñānasahitaḥ parocchedaparaḥ śaṭhaḥ .<br />
| |
| alasastarkavānyastu kartāsau tāmaso mataḥ ..20 ..<br />
| |
| sukhaṁ ca trividhaṁ rājanduḥkhaṁ ca kramataḥ śṛṇu .<br />
| |
| sāttvikaṁ rājasaṁ caiva tāmasaṁ ca mayocyate ..21 ..<br />
| |
| viṣavadbhāsate pūrvaṁ duḥkhasyāntakaraṁ ca yat .<br />
| |
| iṣyamānaṁ tathā''vṛttyā yadante'mṛtavadbhavet ..22 ..<br />
| |
| prasādātsvasya buddheryatsāttvikaṁ sukhamīritam .<br />
| |
| viṣayāṇāṁ tu yo bhogo bhāsate'mṛtavatpurā ..23 ..<br />
| |
| hālāhalamivānte yadrājasaṁ sukhamīritam .<br />
| |
| tandripramādasaṁbhūtamālasyaprabhavaṁ ca yat ..24 ..<br />
| |
| sarvadā mohakaṁ svasya sukhaṁ tāmasamīdṛśam .<br />
| |
| na tadasti yadetairyanmuktaṁ syāttrividhairguṇaiḥ ..25 ..<br />
| |
| rājanbrahmāpi trividhamoṁtatsaditi bhedataḥ .<br />
| |
| trilokeṣu tridhā bhūtamakhilaṁ bhūpa vartate ..26 ..<br />
| |
| brahmakṣatriyaviṭ̮śūdrāḥ svabhāvādbhinnakarmiṇaḥ .<br />
| |
| tāni teṣāṁ tu karmāṇi saṁkṣepātte'dhunā vade ..27 ..<br />
| |
| antarbāhyendriyāṇāṁ ca vaśyatvamārjavaṁ kṣamā .<br />
| |
| nānātapāṁsi śaucaṁ ca dvividhaṁ jñānamātmanaḥ ..28 ..<br />
| |
| vedaśāstrapurāṇānāṁ smṛtīnāṁ jñānameva ca .<br />
| |
| anuṣṭhānaṁ tadarthānāṁ karma brāhmamudāhṛtam ..29 ..<br />
| |
| dārḍhyaṁ śauryaṁ ca dākṣyaṁ ca yuddhe pṛṣṭhāpradarśanam .<br />
| |
| śaraṇyapālanaṁ dānaṁ dhṛtistejaḥ svabhāvajam ..30 ..<br />
| |
| prabhutā mana aunatyaṁ sunītirlokapālanam .<br />
| |
| pañcakarmādhikāritvaṁ kṣātraṁ karma samīritam ..31 ..<br />
| |
| nānāvastukrayo bhūmeḥ karṣaṇaṁ rakṣaṇaṁ gavām .<br />
| |
| tridhā karmādhikāritvaṁ vaiśyakarma samīritam ..32 ..<br />
| |
| dānaṁ dvijānāṁ śuśrūṣā sarvadā śivasevanam .<br />
| |
| etādṛśaṁ naravyāghra karma śaudramudīritam ..33 ..<br />
| |
| svasvakarmaratā ete mayyarpyākhilakāriṇaḥ .<br />
| |
| matprasādātsthiraṁ sthānaṁ yānti te paramaṁ nṛpa .. 34.. <br />
| |
| iti te kathito rājanprasādādyogauttamaḥ .<br />
| |
| sāṁgopāṁgaḥ savistāro'nādisiddho mayā priya .. 35 ..<br />
| |
| yuṅkṣva yogaṁ mayākhyātaṁ nākhyātaṁ kasyacinnṛpa .<br />
| |
| gopayainaṁ tataḥ siddhiṁ parāṁ yāsyasyanuttamām ..36 ..<br />
| |
| vyāsa uvāca ..<br />
| |
| iti tasya vacaḥ śrutvā prasannasya mahātmanaḥ .<br />
| |
| gaṇeśasya vareṇyaḥ sa cakāra ca yathoditam ..37 ..<br />
| |
| tyaktvā rājyaṁ kuṭumbaṁ ca kāntāraṁ prayayau rayāt .<br />
| |
| upadiṣṭaṁ yathā yogamāsthāya muktimāpnavān ..38 ..<br />
| |
| imaṁ gopyatamaṁ yogaṁ śṛṇoti śraddhayā tu yaḥ .<br />
| |
| so'pi kaivalyamāpnoti yathā yogī tathaiva saḥ ..39 ..<br />
| |
| ya imaṁ śrāvayedyogaṁ kṛtvā svārthaṁ subuddhimān .<br />
| |
| yathā yogī tathā so'pi paraṁ nirvāṇamṛcchati ..40 ..<br />
| |
| yo gītāṁ samyagabhyasya jñātvā cārthaṁ gurormukhāt .<br />
| |
| kṛtvā pūjāṁ gaṇeśasya pratyahaṁ paṭhate tu yaḥ ..41 ..<br />
| |
| ekakālaṁ dvikālaṁ vā trikālaṁ vāpi yaḥ paṭhet .<br />
| |
| brahmībhūtasya tasyāpi darśanānmucyate naraḥ ..42 ..<br />
| |
| na yajñairna vratairdānairnāgnihotrairmahādhanaiḥ .<br />
| |
| na vedaiḥ samyagabhyastaiḥ sahāṅgakaiḥ ..43 ..<br />
| |
| purāṇaśravaṇairnaiva na śāstraiḥ sādhucintitaiḥ .<br />
| |
| prāpyate brahma paramamanayā prāpyate naraiḥ ..44 ..<br />
| |
| brahmaghno madyapaḥ steyī gurutalpagamo'pi yaḥ .<br />
| |
| caturṇāṁ yastu saṁsargī mahāpātakakāriṇām ..45 ..<br />
| |
| strīhiṁsāgovadhādīnāṁ kartāro ye ca pāpinaḥ .<br />
| |
| te sarve pratimucyante gītāmetāṁ paṭhanti cet ..46 ..<br />
| |
| yaḥ paṭhetprayato nityaṁ sa gaṇeśo na saṁśayaḥ .<br />
| |
| caturthyāṁ yaḥ paṭhedbhaktyā so'pi mokṣāya kalpate ..47 ..<br />
| |
| tattatkṣetraṁ samāsādya snātvābhyarcya gajānanam .<br />
| |
| sakṛdgītāṁ paṭhanbhaktyā brahmabhūyāya kalpate ..48 ..<br />
| |
| bhādre māse site pakṣe caturthyāṁ bhaktimānnaraḥ .<br />
| |
| kṛtvā mahīmayīṁ mūrtiṁ gaṇeśasya caturbhujām ..49 ..<br />
| |
| savāhanāṁ sāyudhāṁ ca samabhyarcya yathāvidhi .<br />
| |
| yaḥ paṭhetsaptakṛtvastu gītāmetāṁ prayatnataḥ ..50 ..<br />
| |
| dadāti tasya santuṣṭo gaṇeśo bhogamuttamam .<br />
| |
| putrānpautrāndhanaṁ dhānyaṁ paśuratnādisaṁpadaḥ ..51 ..<br />
| |
| vidyārthino bhavedvidyā sukhārthī sukhamāpnuyāt .<br />
| |
| kāmānanyām̐llabhetkāmī muktimante prayānti te ..52 ..<br /> <br />
| |
| iti śrīmadgaṇeśagītāsūpaniṣadarthagarbhāsu yogāmṛtārthaśāstre śrīgaṇeśapurāṇe uttarakhaṇḍe gajānanavareṇyasaṁvāde trividhavastuvivekanirūpaṇaṁ nāma ekādaśo'dhyāyaḥ .. <br /> <br />
| |
| '''.. iti gaṇeśa gītā samāptā ..'''
| |
|
| |
|
| == См. также == | | == См. также == |