Саубхагьялакшми-упанишада

Материал из Шайвавики
Перейти к: навигация, поиск

Саубхья-лакшми-упанишада (санскр. सौभाग्यलक्ष्म्युपनिषद्, saubhāgyalakṣmyupaniṣad IAST) — одна из упанишад канона «Муктика»; принадлежит группе шактийских упанишад. Упанишада посвящена практикам Шри-Видьи.

Существует несколько списков этой упанишады, незначительно отличающиеся друг от друга.

Перевод на русский: С. Фёдоров.

Саубхья-лакшми-упанишада[править | править код]

Деванагари, IAST[править | править код]

॥ सौभाग्यलक्ष्म्युपनिषद् ॥
.. saubhāgyalakṣmyupaniṣad ..
Саубхья-лакшми-упанишада


saubhāgyalakṣmīkaivalyavidyāvedyasukhākṛti .
tripānnārāyaṇānandaramacandrapadaṁ bhaje ..


ॐ वाङ्मे मनसि प्रतिष्ठिता ।
मनो मे वाचि प्रतिष्ठितम् ।
आविरावीर्म एधि ।
वेदस्य म आणीस्थः ।
श्रुतं मे मा प्रहासीः ।
अनेनाधीतेनाहोरात्रान् संदधामि ।
ऋतं वदिष्यामि ।
सत्यं वदिष्यामि ।
तन्मामवतु ।
तद्वक्तारमवतु ।
अवतु माम् ।
अवतु वक्तारम् ।
अवतु वक्तारम् ।
ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
oṁ vāṅme manasi pratiṣṭhitā .
mano me vāci pratiṣṭhitam .
āvirāvīrma edhi .
vedasya mā āṇīsthaḥ .
śrutaṁ me mā prahāsīḥ .
anenādhītenāhorātrānsandadhāmi .
ṛtaṁ vadiṣyāmi .
satyaṁ vadiṣyāmi .
tanmāmavatu .
tadvaktāramavatu .
avatu māmavatu vaktāram ..
oṁ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ..
Ом. Да будет мой ум основан на речи.
O Лучезарный, открой мне Себя.
Да принесут они оба (ум и речь) ко мне знание Вед.
Да не покинет меня все то, что я усвоил.
Я присоединю (то есть уничтожу различие между) день к ночи этими занятиями.
Я произнесу то, что словесно истинно;
Я произнесу то, что ментально истинно.
Да защитит меня То (Брахман);
Да защитит То говорящего (то есть учителя),
Да защитит То меня;
Да защитит То говорящего — да защитит То говорящего.
Ом! Покой! Покой! Покой!


अथ सौभाग्यलक्ष्म्युपनिषद्
atha saubhāgyalakṣmyupaniṣad
Вот Саубхья-лакшми-упанишада.


हरिः ॐ ॥
hariḥ oṁ ..
अथ भगवन्तं देवा ऊचुर्हे भगवन्नः कथय सौभाग्यलक्ष्मीविद्याम् ।
atha bhagavantaṁ devā ūcurhe bhagavannaḥ kathaya saubhāgyalakṣmīvidyām .
तथेत्यवोचद्भगवानादिनारायणः सर्वे देवा यूयं सावधानमनसो भूत्वा शृणुत तुरीयरूपां तुरीयातीतां सर्वोत्कटां सर्वमन्त्रासनगतां पीठोपपीठदेवतापरिवृतां चतुर्भुजां श्रियं हिरण्यवर्णामिति पञ्चदशर्ग्भिर्ध्यायेत् ।
tathetyavocadbhagavānādinārāyaṇaḥ sarve devā yūyaṁ sāvadhānamanaso bhūtvā śṛṇuta turīyarūpāṁ turīyātītāṁ sarvotkaṭāṁ sarvamantrāsanagatāṁ pīṭhopapīṭhadevatāparivṛtāṁ caturbhujāṁ śriyaṁ hiraṇyavarṇāmiti pañcadaśargbhirdhyāyet .
अथ पञ्चदश ऋगात्मकस्य श्रीसूक्तस्यानन्दकर्दमचिक्लीतेन्दिरासुता ऋषयः ।
atha pañcadaśa ṛgātmakasya śrīsūktasyānandakardamaciklītendirāsutā ṛṣayaḥ .
श्रीऋष्याद्या ऋचः चतुर्दशानमृचामानन्दाद्यृषयः ।
śrīṛṣyādyā ṛcaḥ caturdaśānamṛcāmānandādyṛṣayaḥ .
हिरण्यवर्णाद्याद्यत्रयस्यानुष्टुप् छन्दः ।
hiraṇyavarṇādyādyatrayasyānuṣṭup chandaḥ .
कांसोस्मीत्यस्य बृहती छन्दः ।
kāṁsosmītyasya bṛhatī chandaḥ .
तदन्ययोर्द्वयोस्त्रिष्टुप् ।
tadanyayordvayostriṣṭup .
पुनरष्टकस्यानुष्टुप् ।
punaraṣṭakasyānuṣṭup .
शेषस्य प्रस्तारपङ्क्तिः ।
śeṣasya prastārapaṅktiḥ .
श्र्यग्निर्देवता ।
śryagnirdevatā .
हिरण्यवर्णामिति बीजम् ।
hiraṇyavarṇāmiti bījam .
कांसोऽस्मीति शक्तिः ।
kāṁso'smīti śaktiḥ .
हिरण्मया चन्द्रा रजतस्रजा हिरण्या हिरण्यवर्णेति प्रणवादिनमोन्तैश्चतुर्थ्यन्तैरङ्गन्यासः ।
hiraṇmayā candrā rajatasrajā hiraṇyā hiraṇyavarṇeti praṇavādinamontaiścaturthyantairaṅganyāsaḥ .
अथ वक्त्रत्रयैरङ्गन्यासः ।
atha vaktratrayairaṅganyāsaḥ .
मस्तकलोचनश्रुतिघ्राणवदनकण्ठबाहुद्वयहृदयनाभिगुह्यपायूरुजानुजङ्घेषु श्रीसूक्तैरेव क्रमशो न्यसेत् ।
mastakalocanaśrutighrāṇavadanakaṇṭhabāhudvayahṛdayanābhiguhyapāyūrujānujaṅgheṣu śrīsūktaireva kramaśo nyaset .
अरुणकमलसंस्था तद्रजःपुञ्जवर्णा करकमलधृतेष्टाऽभीतियुग्माम्बुजा च ।
aruṇakamalasaṁsthā tadrajaḥpuñjavarṇā karakamaladhṛteṣṭā'bhītiyugmāmbujā ca .
मणिकटकविचित्रालङ्कृताकल्पजालैः सकलभुवनमाता सन्ततं श्रीः श्रियै नः ॥ १॥
maṇikaṭakavicitrālaṅkṛtākalpajālaiḥ sakalabhuvanamātā santataṁ śrīḥ śriyai naḥ .. 1..
तत्पीठकर्णिकायां ससाध्यं श्रीबीजम् ।
tatpīṭhakarṇikāyāṁ sasādhyaṁ śrībījam .
वस्वादित्यकलापद्मेषु श्रीसूक्तगतार्धार्धर्चा तद्बहिर्यः शुचिरिति मातृकया च श्रियं यन्त्राङ्गदशकं च विलिख्य श्रियमावाहयेत् ।
vasvādityakalāpadmeṣu śrīsūktagatārdhārdharcā tadbahiryaḥ śuciriti mātṛkayā ca śriyaṁ yantrāṅgadaśakaṁ ca vilikhya śriyamāvāhayet .
अङ्गैः प्रथमा वृत्तिः ।
aṅgaiḥ prathamā vṛttiḥ .
पद्मादिभिर्द्वितीया ।
padmādibhirdvitīyā .
सोकेशैस्तृतीया ।
sokeśaistṛtīyā .
तदायुधैस्तुरीया वृत्तिर्भवति ।
tadāyudhaisturīyā vṛttirbhavati .
श्रीसूक्तैरावाहनादि ।
śrīsūktairāvāhanādi .
षोडशसहस्रजपः ।
ṣoḍaśasahasrajapaḥ .
सौभाग्यरमैकाक्षर्या भृगुनिचृद्गायत्री ।
saubhāgyaramaikākṣaryā bhṛgunicṛdgāyatrī .
श्रिय ऋष्यादयः ।
śriya ṛṣyādayaḥ .
शमिति बीजशक्तिः ।
śamiti bījaśaktiḥ .
श्रीमित्यादि षडङ्गम् ।
śrīmityādi ṣaḍaṅgam .
भूयाद्भूयो द्विपद्माभयवरदकरा तप्तकार्तस्वराभा शुभ्राभ्राभेभयुग्मद्वयकरधृतकुम्भाद्भिरासिच्यमाना ।
bhūyādbhūyo dvipadmābhayavaradakarā taptakārtasvarābhā śubhrābhrābhebhayugmadvayakaradhṛtakumbhādbhirāsicyamānā .
रक्तौघाबद्धमौलिर्विमलतरदुकूलार्तवालेपनाढ्या पद्माक्षी पद्मनाभोरसि कृतवसतिः पद्मगा श्रीः श्रियै नः ॥ १॥
raktaughābaddhamaulirvimalataradukūlārtavālepanāḍhyā padmākṣī padmanābhorasi kṛtavasatiḥ padmagā śrīḥ śriyai naḥ .. 1..
तत्पीठम् ।
tatpīṭham .
अष्टपत्रं वृत्तत्रयं द्वादशराशिखण्डं चतुरस्रं रमापीठं भवति ।
aṣṭapatraṁ vṛttatrayaṁ dvādaśarāśikhaṇḍaṁ caturasraṁ ramāpīṭhaṁ bhavati .
कर्णिकायां ससाध्यं श्रीबीजम् ।
karṇikāyāṁ sasādhyaṁ śrībījam .
विभूतिरुन्नतिः कान्तिः सृष्टिः कीर्तिः सन्नतिर्व्युष्टिः सत्कृष्टिरृद्धिरिति प्रणवादिनमो तैश्चतुर्थ्यन्तैर्नवशक्तिं यजेत् ।
vibhūtirunnatiḥ kāntiḥ sṛṣṭiḥ kīrtiḥ sannatirvyuṣṭiḥ satkṛṣṭirṛddhiriti praṇavādinamo taiścaturthyantairnavaśaktiṁ yajet .
अङ्गे प्रथमा वृतिः ।
aṅge prathamā vṛtiḥ .
वासुदेवाभिर्द्वितीया ।
vāsudevābhirdvitīyā .
बालाक्यादिभिस्तृतीया ।
bālākyādibhistṛtīyā .
इन्द्रादिभिश्चतुर्थी भवति ।
indrādibhiścaturthī bhavati .
द्वादशलक्षजपः ।
dvādaśalakṣajapaḥ .
श्रीलक्ष्मीर्वरदा विष्णुपत्नी वसुप्रदा हिरण्यरूपा स्वर्णमालिनी रजतस्रजा स्वर्णप्रभा स्वर्णप्राकारा पद्मवासिनी पद्महस्ता पद्मप्रिया मुक्तालङ्कारा चन्द्रसूर्या बिल्वप्रिया ईश्वरी भुक्तिर्मुक्तिर्विभूतिरृद्धिः समृद्धिः कृष्टिः पुष्टिर्धनदा धनेश्वरी श्रद्धा भोगिनी भोगदा सावित्री धात्री विधात्रीत्यादिप्रणवादिनमोन्ताश्चतुर्थ्यन्ता मन्त्राः ।
śrīlakṣmīrvaradā viṣṇupatnī vasupradā hiraṇyarūpā svarṇamālinī rajatasrajā svarṇaprabhā svarṇaprākārā padmavāsinī padmahastā padmapriyā muktālaṅkārā candrasūryā bilvapriyā īśvarī bhuktirmuktirvibhūtirṛddhiḥ samṛddhiḥ kṛṣṭiḥ puṣṭirdhanadā dhaneśvarī śraddhā bhoginī bhogadā sāvitrī dhātrī vidhātrītyādipraṇavādinamontāścaturthyantā mantrāḥ .
एकाक्षरवदङ्गादिपीठम् ।
ekākṣaravadaṅgādipīṭham .
लक्षजपः ।
lakṣajapaḥ .
दशांशं तर्पणम् ।
daśāṁśaṁ tarpaṇam .
दशांशं हवनम् ।
daśāṁśaṁ havanam .
द्विजतृप्तिः ।
dvijatṛptiḥ .
निष्कामानामेव श्रीविद्यासिद्धिः ।
niṣkāmānāmeva śrīvidyāsiddhiḥ .
न कदापि सकामानामिति ॥ १॥
na kadāpi sakāmānāmiti .. 1..
अथ हैनं देवा ऊचुस्तुरीयया मायया निर्दिष्टं तत्त्वं ब्रूहीति ।
atha hainaṁ devā ūcusturīyayā māyayā nirdiṣṭaṁ tattvaṁ brūhīti .
तथेति स होवाच ।
tatheti sa hovāca .
योगेन योगो ज्ञातव्यो योगो योगात्प्रवर्धते ।
योऽप्रमत्तस्तु योगेन स योगी रमते चिरम् ॥ १॥
yogena yogo jñātavyo yogo yogātpravardhate .
yo'pramattastu yogena sa yogī ramate ciram .. 1..
समापय्य निद्रां सिजीर्णेऽल्पभोजी श्रमत्याज्यबाधे विविक्ते प्रदेशे ।
सदा शीतनिस्तृष्ण एष प्रयत्नोऽथ वा प्राणरोधो निजाभ्यासमार्गात् ॥ २॥
samāpayya nidrāṁ sijīrṇe'lpabhojī śramatyājyabādhe vivikte pradeśe .
sadā śītanistṛṣṇa eṣa prayatno'tha vā prāṇarodho nijābhyāsamārgāt .. 2..
वक्त्रेणापूर्य वायुं हुतवलनिलयेऽपानमाकृष्य धृत्वा स्वाङ्गुष्ठाद्यङ्गुलीभिर्वरकरतलयोः षड्भिरेवं निरुध्य ।
श्रोत्रे नेत्रे च नासापुटयुगलमतोऽनेन मार्गेण सम्यक्पश्यन्ति प्रत्ययाशं प्रणवबहुविधध्यानसंलीनचित्ताः ॥ ३॥
vaktreṇāpūrya vāyuṁ hutavalanilaye'pānamākṛṣya dhṛtvā svāṅguṣṭhādyaṅgulībhirvarakaratalayoḥ ṣaḍbhirevaṁ nirudhya .
śrotre netre ca nāsāpuṭayugalamato'nena mārgeṇa samyakpaśyanti pratyayāśaṁ praṇavabahuvidhadhyānasaṁlīnacittāḥ .. 3..
श्रवणमुखनयननासानिरोधनेनैव कर्तव्यम् ।
शुद्धसुषुम्नासरणौ स्फुटममलं श्रूयते नादः ॥ ४॥
śravaṇamukhanayananāsānirodhanenaiva kartavyam .
śuddhasuṣumnāsaraṇau sphuṭamamalaṁ śrūyate nādaḥ .. 4..
विचित्रघोषसंयुक्तानाहते श्रूयते ध्वनिः ।
दिव्यदेहश्च तेजस्वी दिव्यगन्धोऽप्यरोगवान् ॥ ५॥
vicitraghoṣasaṁyuktānāhate śrūyate dhvaniḥ .
divyadehaśca tejasvī divyagandho'pyarogavān .. 5..
संपूर्णहृदयः शून्ये त्वारम्भे योगवान्भवेत् ।
द्वितीया विघटीकृत्य वायुर्भवति मध्यगः ॥ ६॥
saṁpūrṇahṛdayaḥ śūnye tvārambhe yogavānbhavet .
dvitīyā vighaṭīkṛtya vāyurbhavati madhyagaḥ .. 6..
दृढासनो भवेद्योगी पद्माद्यासनसंस्थितः ।
विष्णुग्रन्थेस्ततो भेदात्परमानन्दसम्भवः ॥ ७॥
dṛḍhāsano bhavedyogī padmādyāsanasaṁsthitaḥ .
iṣṇugranthestato bhedātparamānandasambhavaḥ .. 7..
अतिशून्यो विमर्दश्च भेरीशब्दस्ततो भवेत् ।
तृतीयां यत्नतो भित्त्वा निनादो मर्दलध्वनिः ॥ ८॥
atiśūnyo vimardaśca bherīśabdastato bhavet .
tṛtīyāṁ yatnato bhittvā ninādo mardaladhvaniḥ .. 8..
महाशून्यं ततो याति सर्वसिद्धिसमाश्रयम् ।
चित्तानन्दं ततो भित्त्वा सर्वपीठगतानिलः ॥ ९॥
mahāśūnyaṁ tato yāti sarvasiddhisamāśrayam .
cittānandaṁ tato bhittvā sarvapīṭhagatānilaḥ .. 9..
निष्पत्तौ वैष्णवः शब्दः क्वणतीति क्वणो भवेत् ।
एकीभूतं तदा चित्तं सनकादिमुनीडितम् ॥ १०॥
niṣpattau vaiṣṇavaḥ śabdaḥ kvaṇatīti kvaṇo bhavet .
ekībhūtaṁ tadā cittaṁ sanakādimunīḍitam .. 10..
अन्तेऽनन्तं समारोप्य खण्डेऽखण्डं समर्पयन् ।
भूमानं प्रकृतिं ध्यात्वा कृतकृत्योऽमृतो भवेत् ॥ ११॥
ante'nantaṁ samāropya khaṇḍe'khaṇḍaṁ samarpayan .
bhūmānaṁ prakṛtiṁ dhyātvā kṛtakṛtyo'mṛto bhavet .. 11..
योगेन योगं संरोध्य भावं भावेन चाञ्जसा ।
निर्विकल्पं परं तत्त्वं सदा भूत्वा परं भवेत् ॥ १२॥
yogena yogaṁ saṁrodhya bhāvaṁ bhāvena cāñjasā .
nirvikalpaṁ paraṁ tattvaṁ sadā bhūtvā paraṁ bhavet .. 12..
अहंभावं परित्यज्य जगद्भावमनीदृशम् ।
निर्विकल्पे स्थितो विद्वान्भूयो नाप्यनुशोचति ॥ १३॥
ahaṁbhāvaṁ parityajya jagadbhāvamanīdṛśam .
nirvikalpe sthito vidvānbhūyo nāpyanuśocati .. 13..
सलिले सैन्धावं यद्वत्साम्यं भवति योगतः ।
तथात्ममनसौरेक्यं समाधिरभिधीयते ॥ १४॥
salile saindhāvaṁ yadvatsāmyaṁ bhavati yogataḥ .
tathātmamanasaurekyaṁ samādhirabhidhīyate .. 14..
यदा संक्षीयते प्राणो मानसं च प्रलीयते ।
तदा समरसत्वं यत्समाधिरभिधीयते ॥ १५॥
yadā saṁkṣīyate prāṇo mānasaṁ ca pralīyate .
tadā samarasatvaṁ yatsamādhirabhidhīyate .. 15..
यत्समत्वं तयोरत्र जीवात्मपरमात्मनोः ।
समस्तनष्टसङ्कल्पः समाधिरभिधीयते ॥ १६॥
yatsamatvaṁ tayoratra jīvātmaparamātmanoḥ .
samastanaṣṭasaṅkalpaḥ samādhirabhidhīyate .. 16..
प्रभाशून्यं मनःशून्यं बुद्धिशून्यं निरामयम् ।
सर्वशून्यं निराभासं समाधिरभिधीयते ॥ १७॥
prabhāśūnyaṁ manaḥśūnyaṁ buddhiśūnyaṁ nirāmayam .
sarvaśūnyaṁ nirābhāsaṁ samādhirabhidhīyate .. 17..
स्वयमुच्चलिते देहे देही नित्यसमाधिना ।
निश्चलं तं विजानीयात्समाधिरभिधीयते ॥ १८॥
svayamuccalite dehe dehī nityasamādhinā .
niścalaṁ taṁ vijānīyātsamādhirabhidhīyate .. 18..
यत्रयत्र मनो याति तत्रतत्र परं पदम् ।
तत्रतत्र परं ब्रह्म सर्वत्र समवस्थितम् ॥ १९॥ इति॥ ॥ २॥
yatrayatra mano yāti tatratatra paraṁ padam .
tatratatra paraṁ brahma sarvatra samavasthitam .. 19.. iti.. .. 2..
अथ हैनं देवा ऊचुर्नवचक्रविवेकमनुब्रूहीति ।
atha hainaṁ devā ūcurnavacakravivekamanubrūhīti .
तथेति स होवाच आधारे ब्रह्मचक्रं त्रिरावृत्तं भगमण्डलाकारम् ।
tatheti sa hovāca ādhāre brahmacakraṁ trirāvṛttaṁ bhagamaṇḍalākāram .
तत्र मूलकन्दे शक्तिः पावकाकारं ध्यायेत् ।
tatra mūlakande śaktiḥ pāvakākāraṁ dhyāyet .
तत्रैव कामरूपपीठं सर्वकामप्रदं भवति ।
tatraiva kāmarūpapīṭhaṁ sarvakāmapradaṁ bhavati .
इत्याधारचक्रम् ।
ityādhāracakram .
द्वितीयं स्वाधिष्ठानचक्रं षड्दलम् ।
dvitīyaṁ svādhiṣṭhānacakraṁ ṣaḍdalam .
तन्मध्ये पश्चिमाभिमुखं लिङ्गं प्रवालाङ्कुरसदृशं ध्यायेत् ।
tanmadhye paścimābhimukhaṁ liṅgaṁ pravālāṅkurasadṛśaṁ dhyāyet .
तत्रैवोड्याणपीठं जगदाकर्षणसिद्धिदं भवति ।
tatraivoḍyāṇapīṭhaṁ jagadākarṣaṇasiddhidaṁ bhavati .
तृतीयं नाभिचक्रं पञ्चावर्तं सर्पकुटिलाकारम् ।
tṛtīyaṁ nābhicakraṁ pañcāvartaṁ sarpakuṭilākāram .
तन्मध्ये कुण्डलिनीं बालार्ककोटिप्रभां तनुमध्यां ध्यायेत् ।
tanmadhye kuṇḍalinīṁ bālārkakoṭiprabhāṁ tanumadhyāṁ dhyāyet .
सामर्थ्यशक्तिः सर्वसिद्धिप्रदा भवति ।
sāmarthyaśaktiḥ sarvasiddhipradā bhavati .
मणिपूरचक्रं हृदयचक्रम् ।
maṇipūracakraṁ hṛdayacakram .
अष्टदलमधोमुखम् ।
aṣṭadalamadhomukham .
तन्मध्ये ज्योतिर्मयलिङ्गाकारं ध्यायेत् ।
tanmadhye jyotirmayaliṅgākāraṁ dhyāyet .
सैव हंसकला सर्वप्रिया सर्वलोकवश्यकरी भवति ।
saiva haṁsakalā sarvapriyā sarvalokavaśyakarī bhavati .
कण्ठचक्रं चतुरङ्गुलम् ।
kaṇṭhacakraṁ caturaṅgulam .
तत्र वामे इडा चन्द्रनाडी दक्षिणे पिङ्गला सूर्यनाडी तन्मध्ये सुषुम्नां श्वेतवर्णां ध्यायेत् ।
tatra vāme iḍā candranāḍī dakṣiṇe piṅgalā sūryanāḍī tanmadhye suṣumnāṁ śvetavarṇāṁ dhyāyet .
य एवं वेदानाहता सिद्धिदा भवति ।
ya evaṁ vedānāhatā siddhidā bhavati .
तालुचक्रम् ।
tālucakram .
तत्रामृतधाराप्रवाहः ।
tatrāmṛtadhārāpravāhaḥ .
घण्टिकालिङ्गमूलचक्ररन्ध्रे राजदन्तावलम्बिनीविवरं दशद्वादशारम् ।
ghaṇṭikāliṅgamūlacakrarandhre rājadantāvalambinīvivaraṁ daśadvādaśāram .
तत्र शून्यं ध्यायेत् ।
tatra śūnyaṁ dhyāyet .
चित्तलयो भवति ।
cittalayo bhavati .
सप्तमं भ्रूचक्रमङ्गुष्ठमात्रम् ।
saptamaṁ bhrūcakramaṅguṣṭhamātram .
तत्र ज्ञाननेत्रं दीपशिखाकारं ध्यायेत् ।
tatra jñānanetraṁ dīpaśikhākāraṁ dhyāyet .
तदेव कपालकन्दवाक्सिद्धिदं भवति ।
tadeva kapālakandavāksiddhidaṁ bhavati .
आज्ञाचक्रमष्टमम् ।
ājñācakramaṣṭamam .
ब्रह्मरन्ध्रं निर्वाणचक्रम् ।
brahmarandhraṁ nirvāṇacakram .
तत्र सूचिकागृहेतरं धूम्रशिखाकारं ध्यायेत् ।
tatra sūcikāgṛhetaraṁ dhūmraśikhākāraṁ dhyāyet .
तत्र जालन्धरपीठं मोक्षप्रदं भवतीति परब्रह्मचक्रम् ।
tatra jālandharapīṭhaṁ mokṣapradaṁ bhavatīti parabrahmacakram .
नवममाकाशचक्रम् ।
navamamākāśacakram .
तत्र षोडशदलपद्ममूर्ध्वमुखं तन्मध्यकर्णिकात्रिकूटाकारम् ।
tatra ṣoḍaśadalapadmamūrdhvamukhaṁ tanmadhyakarṇikātrikūṭākāram .
तन्मध्ये ऊर्ध्वशक्तिः ।
tanmadhye ūrdhvaśaktiḥ .
तां पश्यन्ध्यायेत् ।
tāṁ paśyandhyāyet .
तत्रैव पूर्णगिरिपीठं सर्वेच्छासिद्धिसाधनं भवति ।
tatraiva pūrṇagiripīṭhaṁ sarvecchāsiddhisādhanaṁ bhavati .
सौभाग्यलक्ष्म्युपनिषदं नित्यमधीते योऽग्निपूतो भवति ।
saubhāgyalakṣmyupaniṣadaṁ nityamadhīte yo'gnipūto bhavati .
स वायुपूतो भवति ।
sa vāyupūto bhavati .
स सकलधनधान्यसत्पुत्रकलत्रहयभूगजपशुमहिषीदासीदासयोगज्ञानवान्भवति ।
sa sakaladhanadhānyasatputrakalatrahayabhūgajapaśumahiṣīdāsīdāsayogajñānavānbhavati .
न स पुनरावर्तते न स पुनरावर्तत इत्युपनिषत् ।
na sa punarāvartate na sa punarāvartata ityupaniṣat .


ॐ वाङ्मे मनसि प्रतिष्ठिता ।
मनो मे वाचि प्रतिष्ठितम् ।
आविरावीर्म एधि ।
वेदस्य म आणीस्थः ।
श्रुतं मे मा प्रहासीः ।
अनेनाधीतेनाहोरात्रान् संदधामि ।
ऋतं वदिष्यामि ।
सत्यं वदिष्यामि ।
तन्मामवतु ।
तद्वक्तारमवतु ।
अवतु माम् ।
अवतु वक्तारम् ।
अवतु वक्तारम् ।
ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
oṁ vāṅme manasi pratiṣṭhitā .
mano me vāci pratiṣṭhitam .
āvirāvīrma edhi .
vedasya mā āṇīsthaḥ .
śrutaṁ me mā prahāsīḥ .
anenādhītenāhorātrānsandadhāmi .
ṛtaṁ vadiṣyāmi .
satyaṁ vadiṣyāmi .
tanmāmavatu .
tadvaktāramavatu .
avatu māmavatu vaktāram ..
oṁ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ..
Ом. Да будет мой ум основан на речи.
O Лучезарный, открой мне Себя.
Да принесут они оба (ум и речь) ко мне знание Вед.
Да не покинет меня все то, что я усвоил.
Я присоединю (то есть уничтожу различие между) день к ночи этими занятиями.
Я произнесу то, что словесно истинно;
Я произнесу то, что ментально истинно.
Да защитит меня То (Брахман);
Да защитит То говорящего (то есть учителя),
Да защитит То меня;
Да защитит То говорящего — да защитит То говорящего.
Ом! Покой! Покой! Покой!


॥ इति श्रीसौभाग्यलक्ष्म्युपनिषत्समाप्ता ॥
.. .. iti śrīsaubhāgyalakṣmyupaniṣatsamāptā .. ..

Русский[править | править код]

Часть первая
  1. И тогда боги, [обратившись к] Господу, сказали: «О Господь, открой нам видью Саубхагья-лакшми!»
  2. Господь, изначальный Нараяна, сказал: «Да будет так. Слушайте внимательно, о боги!
    С пятнадцатью стихами[1], начиная с «Хираньяварнам»[2], медитируйте на Благую[3], Четырёхрукую, Окружённую божествами основных и второстепенных питх, Пребывающую во всех мантрах, Ужасающую, Форму турии[4] и Превосходящую турию.
  3. Пророки[5], [возвестившие] эту Шри-сукту, состоящую из пятнадцати стихов[6], — Ананда, Кардама, Чиклита и Индирасута. [Пророк, возвестивший] первый стих — [Сама] Шри. Пророки, [возвестившие остальные] четырнадцать стихов, — Ананда и остальные.
    Стихотворный размер[7] первых трёх стихов, начиная с «Хираньяварнам», — ануштуп. Размер стиха «Камсо’сми» — брихати, двух следующих — триштуп, следующих [за ними] восьми — ануштуп. [Размер] оставшегося [стиха] — прастарапанкти.
    Божество — Огненная Шри. Семя [этой сукты] — [стих,] начинающийся с «Хираньяварнам», сила — [стих,] начинающийся с «Камсо’сми».
    Анга-ньяса совершается с именами «Хиранмая, Чандра, Раджатасраджа, Хираньясраджа, Хиранья, Хираньяварна» в дательном падеже, перед которыми стоит «Ом» и после которых следует «поклонение [да будет]».[8]
    Теперь совершается ньяса трёх ликов[9].
    [Затем следует совершить ньясу с пятнадцатью стихами] Шри-сукты, касаясь по порядку головы, глаз, ушей, носа, рта, шеи, двух рук, сердца, пупка, гениталий, ануса, бёдер, коленей и голеней.
  4. [Медитация:]
    «Да благословит нас всегда Благая[10], [Которой да будет] поклонение! Она — Мать всех миров, Пребывающая в лотосе розового цвета[11], всё [Её тело] красно от месячной крови. [Она показывает] жесты благодати и бесстрашия и держит в двух [других] руках по лотосу. Она украшена драгоценной короной [и множеством] разнообразных украшений».
  5. Её обитель[12]. В центре [следует поместить] Шри-биджу[13] вместе с садхьей[14]. В [лепестки] восьми-, двенадцати- и шестнадцатилепесткового лотоса [следует поместить] полустишия «Шри-сукты» [и мантры шести нидхи[15] в оставшиеся лепестки], снаружи [этих лотосов] — стих «Ях шучих», алфавит, cayfcxaroflAaKojoou LjnaHUrJacja и Шри-[биджу]. Следует написать десять частей янтры[16]т. е. три пары бидж</ref>, мантра- и янтра-гаятри, прана-стапана-мантру и десять бидж охранителей сторон света (по восьми направлениям с востока до северо-востока: лам, рам, шам, кшам, вам, ям, сам, хам; ам сверху и хрим снизу)</ref>. [Затем] следует призвать [в неё присутствие] Шри.
  6. Первая аварана — ньяса [шести частей] тела:
    śrāṁ hṟāidayāya namaḥ
    śrīṁ śirase svāhā
    śrūṁ śikhāyai vaṣaṭ
    śraiṁ kavacāya huṁ
    śrauṁ netratrayāya vauṣaṭ
    śraḥ astrāya phaṭ
    Вторая аварана:
    oṁ padmāyai namaḥ
    oṁ padmavāsinyai namaḥ
    oṁ padmālayāyai namaḥ
    oṁ padmahastāyai namaḥ
    oṁ padmapriyāyai namaḥ
    oṁ varadāyai namaḥ
    oṁ viṣṇupatnyai namaḥ
    oṁ ādilakṣmyai namaḥ
    Третья аварана:
    oṁ indrāya namaḥ
    oṁ agnaye namaḥ
    oṁ yamāya namaḥ
    oṁ nirṟāitaye namaḥ
    oṁ varuṇāya namaḥ
    oṁ vāyave namaḥ
    oṁ kuverāya namaḥ
    oṁ īśānāya namaḥ
    Четвёртая аварана:
    oṁ vajrāya namaḥ и остальные мантры оружия[17].
    Авахана[18] и остальные [части ритуала шодашопачара-пуджи совершаются с декламацией] «Шри-сукты». Следует повторить её шестнадцать тысяч раз.
  7. Пророк, [возвестивший] однослоговую мантру Саубхагья-рамы[19] — Бхригу, [её стихотворный размер —] нричад-гаятри, [божество —] Шри. [Её] семя — там, сила — рам.
    Ньяса шести частей тела: śrāṁ hṟāidayāya namaḥ śrīṁ śirase svāhā śrūṁ śikhāyai vaṣaṭ śraiṁ kavacāya huṁ śrauṁ netratrayāya vauṣaṭ śraḥ astrāya phaṭ.
  8. [Медитация:]
    «Да благословит нас Благая[20], Обитающая в лотосе[21], [Которой да будет] поклонение! Она, Лотосоокая, Сияющая подобно расплавленному золоту, восседает на груди Падманабхи[22]. [У Неё четыре руки, Она] держит два лотоса и [показывает] жесты бесстрашия и благодати. Два слона [цвета] белых облаков поливают Её нектаром из двух сосудов. Она украшена короной из драгоценностей[23] и одета в чистейший шёлк».
  9. Её обитель[24]. Восьмилепестковый лотос, три окружности, квадрат, поделённый на двенадцать созвездий солнечного зодиака[25], — вот обитель Прекрасной. В центре лотоса — Шри-биджа вместе с садхьей[26]. [В ней] следует почтить девять шакти [со следующими мантрами]:
    oṁ vibhūtyai namaḥ
    oṁ unnatyai namaḥ
    oṁ kāntyai namaḥ
    oṁ sṟāiṣṭyai namaḥ
    oṁ klrtyai namaḥ
    oṁ sannatyai namaḥ
    oṁ vyaṣṭyai namaḥ[27]
    oṁ utkṟāiṣṭyai namaḥ
    oṁ ṟāiddhyai namaḥ
  10. Первая аварана.
    śrāṁ hṟāidayāya namaḥ
    śrīṁ śirase svāhā
    śrūṁ śikhāyai vaṣaṭ
    śraiṁ kavacāya huṁ
    śrauṁ netratrayāya vauṣaṭ
    śraḥ astrāya phaṭ
    Вторая аварана:
    oṁ vāsudevāya namaḥ
    oṁ saṅkarṣaṇāya namaḥ
    oṁ pra-dyumnāya namaḥ
    oṁ aniruddhāya namaḥ
    Третья аварана:
    oṁ bālakyai namaḥ
    oṁ bhuktyai namaḥ
    oṁ muktyai namaḥ
    oṁ vibhūtyai namaḥ
    oṁ ṟāiddhyai namaḥ
    oṁ samṟāiddhyai namaḥ
    oṁ tuṣṭyai namaḥ
    oṁ puṣṭyai namaḥ
    oṁ dhātryai namaḥ
    Четвёртая аварана:
    oṁ indrāya namaḥ
    oṁ agnaye namaḥ
    oṁ yamāya namaḥ
    oṁ nirṟāitaye namaḥ
    oṁ varuṇāya namaḥ
    oṁ vāyave namaḥ
    oṁ kuverāya namaḥ
    oṁ īśānāya namaḥ
    [Для достижения сиддхи] следует повторить [мантру гирим] миллион двести тысяч раз.
  11. [Особая мантра Лакшми:]
    oṁ śrllakṣmyai nama oṁ varadāyai nama oṁ viṣṇupatnyai nama oṁ vasupradāyai nama oṁ hiraṇyarūpāyai nama oṁ svarṇa-mālinyai nama oṁ rajatasrajāyai nama oṁ svarṇaprabhāyai nama oṁ svarṇaprākārāyai nama oṁ padmavāsinyai nama oṁ padmahastāyai nama oṁ padmapriyāyai nama oṁ muktāla-ṇkārāyai nama oṁ candrāyai nama oṁ sūryāyai nama oṁ bilvapriyāyai nama oṁ īśvaryai nama oṁ bhuktyai nama oṁ muktyai nama oṁ vibhūtyai nama oṁ ṟāiddhyai nama oṁ samṟāiddhyai nama oṁ kṟāiṣṭyai nama oṁ puṣṭyai nama oṁ dhanadāyai nama oṁ dhaneśvaryai nama oṁ śraddhāyai nama oṁ bhoginyai nama oṁ bhogadāyai nama oṁ dhātryai nama oṁ vidhātryai namaḥ..
    Её ньяса и питха аналогичны ньясе и питхе однослоговой мантры. [Для достижения сиддхи следует] повторить её сто тысяч раз. После каждых десяти повторений следует делать тарпану, после каждых ста — хавану[28], а после каждой тысячи повторений следует накормить брахманов.
  12. Повторяющие [эту мантру] без эгоизма, [с намерением ради Шакти,] обретают совершенство в Шривидье. Не следует никогда [повторять эту мантру] ради [осуществления] желаний эго».
Часть вторая
  1. Вновь спросили Его боги: «Поведай о том принципе[29], который назван предельной майей!»
    Он сказал: «Да будет так.
    Йога посредством [джняна-]йоги постигается, благодаря [джняна-]йоге йога возрастает. Тот йогин, кто благодаря йоге пребывает осознанным, всегда наслаждается.
  2. [Теперь пранаяма-йога.] Надлежит достаточно спать[30], вкушать пищу тогда, когда прежде съеденная переварилась, и жить в месте, которое не тревожимо толпой. Сидя в удобной позе[31] и отстранившись от стремлений ума[32], йогин достигает [реализации, следуя] пути самоисследования; [если] же [он не способен достичь посредством только лишь созерцания, пусть он совершает] пранаяму.
  3. Вдохнув через рот и втянув апану в живот, зажав [анус], следует закрыть уши, глаза и ноздри пальцами рук, начиная с больших[33]. Так, погрузившись один из видов медитации на пранаву, они[34] достигают истинного созерцания[35].
  4. Посредством перекрытия [потоков восприятия через] уши, рот, глаза и нос, йогин слышит чистое звучание[36] в чистом потоке сушумны.
  5. В анахате [он начинает слышать] разнообразно вибрирующий звук[37]. [Следуя этим путём, йогин обретает] божественное тело, [которое] исполнено сияния и божественного запаха, и [более никогда] не болеет.
  6. [Когда] пустота наполняется [звучанием[38]], сердце йогина исполняется [радостью]. Когда же пройден второй узел[39], прана течёт [лишь] в середине[40].
  7. Пусть йогин стойко пребывает [в осознанности], сидя в падмасане или другой [аналогичной] позе. Пройдя узел Вишну, он исполняется высшего Блаженства.
  8. Тогда [он слышит] нетварный [звук из] пустоты, превосходящей предыдущую[41], [похожий на] звук барабана бхери. [Когда же] посредством усердной [садханы йогин] проходит третий узел[42], [он] слышит звук барабана маддалы.
  9. Тогда [он] входит в великую пустоту[43], [в которой] заключены все совершенства[44]. Превзойдя [её и] блаженное сознание[45], [йогин достигает последней чакры — его] прана прошла все [четыре] питхи.
  10. При достижении [йоги] слышен звук Вишну, [на-поминающий] звон бубенчиков. Тогда индивидуальное сознание[46] достигает единства [с Духом[47]], как сказано Санакой и другими мудрецами.
  11. Отождествив конечное и бесконечное, множественное и неделимое и медитируя на [истинную] Природу[48], йогин достигает совершенства и бессмертия.
  12. Освободясь от [практики] йоги посредством йоги и осознав мирское существование как Брахман, йогин, навсегда свободный от викальп, постигает высшую Истину[49].
  13. Мудрец, отбросивший чувство «я»[50] и чувство мира [как противоположного Брахману], пребывающий в [со-стоянии,] свободном от викальп, более не страдает.
  14. Подобно тому как соль, соединяясь с водой, растворяется в ней, так и ум[51] соединяется с Духом[52] — это [состояние] называется самадхи.
  15. Когда прана истощается и ум растворяется, достигается тот единый вкус[53], который называется самадхи.
  16. Состояние единства живой души[54] с высшей Сущностью[55] в настоящем моменте, лишённое всяческой мыслительной деятельности, называется самадхи.
  17. [Осознание] пустотности проявленного, пустотности ума[56] и пустотности разума[57], в котором нет страдания, [осознание] пустотности всего и отсутствия проявления называется самадхи.
  18. [Когда йогин пребывает] постоянно в полной осознанности, [тогда как] тело само функционирует и двигается, он постигает Неизменное — это [состояние] называется самадхи.
  19. Куда бы ни направлялся ум[58], именно там [следует осознавать] Высшее. Именно там [постигается] Высший Абсолют[59], [Который] равно присутствует во всём».
Часть третья
  1. Затем боги спросили: «Скажи [нам] о различении девяти чакр.»
    Он сказал: «Да будет так.
    В основании тела [расположена] чакра Брахмана, имеющая форму йони, окружённой тремя окружностями. В её корне следует созерцать Шакти в образе огня. Там расположена камарупа-питха, которая дарует все желания и осуществляет их. Это основная чакра[60].
  2. Вторая — чакра собственного пребывания [Шакти][61], [у неё] шесть лепестков. В её центре следует созерцать лингам цвета коралла, обращённый на запад. Там расположена удьяна-питха, дарующая способность привлекать [весь] мир[62].
  3. Третья — чакра пупка[63], окружённая пятью окружностями. В её центре следует созерцать кундалини в образе свёрнутой змеи, подобную молнии, сияющую светом миллионов восходящих солнц. Она — энергия осуществления, дарующая все совершенства. Это чакра драгоценного города[64].
  4. Чакра сердца[65] — восьмилепестковый [лотос], обращённый вниз. В её центре следует созерцать сияющий[66] лингам. [Шакти ЭТОЙ чакры —] Хамсакала, Возлюбленная, Подчиняющая [себе] весь мир.
  5. Чакра горла[67] имеет размер в четыре пальца. Слева в ней — ида, канал луны; справа — питала, канал солнца. В её центре следует созерцать белого цвета сушу мну. Тому, кто знает, она[68] дарует анахата-сиддхи.
  6. Шестая — талу-чакра[69]. В ней — поток нектара[70] и литам, подобный колокольчику. В отверстии двенадцатилепестковой основной чакры[71] — десятая дверь[72]. Следует медитировать на пустоту в ней — тогда ограниченное индивидуальное сознание[73] растворяется.
  7. Седьмая — чакра [, расположенная между] бровей[74], размером с большой палец руки. Там — око знания[75]. В ней следует созерцать образ языка пламени. Это чакра воли[76], корень черепа, дарующая совершенство речи[77].
  8. Восьмая — отверстие Брахмана[78], чакра освобождения[79]. В ней следует созерцать [отверстие] размером меньше иголки, подобное струйке дыма. Там — джаландхара-питха, дарующая освобождение. Это чакра Абсолюта[80].
  9. Девятая — чакра [бесконечного] пространства[81]. В ней [находится] шестнадцатилепестковый лотос, об-ращённый вверх. Его центр подобен трикуте[82]. В её центре следует созерцать высшую Пустоту[83], [в которой пребывает] верхняя Шакти[84]. Именно там — пурнагири-питха, совершенно осуществляющая волю [человека].
  10. Тот, кто постоянно изучает эту «Саубхагьялакшми упанишаду», очищается огнём [чувства] и очищается воздухом [знания]. Он [обретает] всё, [что желает, — будь то] богатства, яства, хорошее потомство, [прекрасную] жену, коней, слонов, скот, буйволиц, служанок и слуг, [совершенство в] йоге и знании. Он более не воплощается [в этом мире без своей воли на это]».


Такова «Саубхагьялакшми упанишада» Ригведы.

См. также[править | править код]

Примечания[править | править код]

  1. рик
  2. т. е. со Шри-суктой Ригведы
  3. Шри
  4. девятой чакры и четвёртого состояния сознания
  5. риши
  6. рик
  7. чхандас
  8. Таким образом, анга-ньяса будет следующей: hiraṇmayāyai hṟāidayāya namaḥ candrāyai śirase namaḥ rajatasrajāyai śikhāyai namaḥ hiraṇyasrajāyai kavacāya namaḥ hiraṇyāyai netratrayāya namaḥ hiraṇyavarṇāyai astrāya namaḥ
  9. возможно, имеется в виду ньяса риши, чхандаса и деваты
  10. Шри
  11. т. е. йони
  12. питха
  13. шрим
  14. то есть мантрой mama sarvAbhl-ShTasiddhiM kuru kuru namaH
  15. камадхену, шанкха, макара, саубхагья, мокша, бодхакалпакатару
  16. биджу, прана-биджу, шакти, дришти: вашью и остальные
  17. аюдха
  18. инвокация
  19. Лакшми
  20. Шри
  21. йони
  22. Вишну
  23. в другой редакции текста — «короной в крови»
  24. питха
  25. раши
  26. то есть мантрой mama sarvābhlṣṭasiddhiṁ kuru kuru namaḥ
  27. Или oṁ vyuṣṭyai namaḥ - согласно другой редакции.
  28. огненное жертвоприношение
  29. таттва
  30. т. е. не мало и не много
  31. асана, имеются в виду позы, удобные для длительного в них сидения, как то: сиддхасана, падмасана и ардхападмасана, суюсасана и ваджрасана, из них падмасана рекомендуется только для монашествующих
  32. тришна
  33. т. е. большими пальцами следует закрыть уши и т. д.
  34. йогины
  35. здесь описывается один из вариантов шанмукхи-мудры
  36. нада
  37. дхвани
  38. нада
  39. т. е. вишну-грантхи; перед этим описывалось прохождение первого, брахма-грантхи
  40. т. е. сушумне
  41. атишунья
  42. рудра-грантхи
  43. махашунья; имеется в виду седьмая чакра из девяти
  44. сиддхи
  45. читтананда
  46. читта
  47. атма
  48. пракрити
  49. таттва
  50. т. е. эго
  51. манас
  52. атма
  53. самарасатва, самарасья
  54. дживатмана
  55. Параматманом
  56. манас
  57. буддхи
  58. манас
  59. Парабрахман
  60. адхара-чакра
  61. свадхиштхана-чакра
  62. джагадакаршана-сиддхи
  63. набхи-чакра
  64. манипурака-чакра
  65. хридая-чакра
  66. джьотирмая
  67. кантха-чакра, вишуддхи-чакра
  68. т. е. шакти этой чакры
  69. по другой традиции шестой чакрой является аджня, над которой располагаются оставшиеся три; тогда, вероятно, талу-чакра оказывается седьмой, иначе именуемой сахасрарой
  70. амрита
  71. мулачакра
  72. дашамадвара
  73. читта
  74. бхру-чакра
  75. джняна-нетра
  76. аджня-чакра
  77. вак-сиддхи
  78. брахмарандхра
  79. нирвана-чакра
  80. парабрахма-чакра; тождественна камакала-чакре системы шривидья, а также сома-чакре или лалата-чакре
  81. акаша-чакра
  82. имеется в виду либо триединство Шакти, представленное паньчадаши-видьей, либо аджня-чакра
  83. парашунья
  84. урдхва-шакти