Деви-махатмья (МП) 10

रचन: ऋषि मार्कण्डेय

Сражение Богини с Шумбхой

Завершающая битва Богини с Шумбхой в воздухе

शुम्भोवधो नाम दशमो‌உध्यायः ॥ .. daśamo'dhyāyaḥ .. Глава 10

ऋषिरुवाच॥ १॥ oṁ ṛṣiruvāca .. 1.. 1. Риши сказал:

निशुम्भं निहतं दृष्ट्वा भ्रातरम्प्राणसम्मितं। हन्यमानं बलं चैव शुम्बः कृद्धो‌உब्रवीद्वचः ॥ २ ॥ niśumbhaṁ nihataṁ dṛṣṭvā bhrātaraṁ prāṇasammitam . hanyamānaṁ balaṁ caiva śumbhaḥ kruddho'bravīdvacaḥ .. 2.. 2. Тогда Шумбха, видя убитым дорогого (ему) как жизнь брата Нишумбху, а войско погибшим, в гневе произнес такие слова:

बलावलेपदुष्टे त्वं मा दुर्गे गर्व मावह। अन्यासां बलमाश्रित्य युद्द्यसे चातिमानिनी ॥ ३॥ balāvalepaduṣṭe tvaṁ mā durge garvamāvaha . anyāsāṁ balamāśritya yuddhyase cātimāninī .. 3.. 3. О, Дурга, возгордившаяся Своей силой, не выказывай высокомерия, - обманщица. Ты сражаешься, используя силу других!"

देव्युवाच ॥ ४॥ devyuvāca .. 4.. 4. Деви сказала:

एकैवाहं जगत्यत्र द्वितीया का ममापरा। पश्यैता दुष्ट मय्येव विशन्त्यो मद्विभूतयः ॥ ५॥ ekaivāhaṁ jagatyatra dvitīyā kā mamāparā . paśyaitā duṣṭa mayyeva viśantyo madvibhūtayaḥ .. 5.. 5. Воистину Я одна здесь в мире, кто второй, помимо Меня? О негодный, смотри - (все) Мои силы-(богини) входят в Меня!

ततः समस्तास्ता देव्यो ब्रह्माणी प्रमुखालयम्। तस्या देव्यास्तनौ जग्मुरेकैवासीत्तदाम्बिका ॥ ६॥ tataḥ samastāstā devyo brahmāṇīpramukhā layam . tasyā devyāstanau jagmurekaivāsīttadāmbikā .. 6.. 6. И все богини, предводительствуемые Брахмани, растворились в теле Деви, - Амбика осталась одна.

देव्युवाच ॥ ६॥ devyuvāca .. 7.. 7. Деви сказала:

अहं विभूत्या बहुभिरिह रूपैर्यदास्थिता। तत्संहृतं मयैकैव तिष्टाम्याजौ स्थिरो भव ॥ ८॥ ahaṁ vibhūtyā bahubhiriha rūpairyadāsthitā . tatsaṁhṛtaṁ mayaikaiva tiṣṭhāmyājau sthiro bhava .. 8.. 8. Моею силой Я была здесь во многих формах - всех их Я вобрала в Себя; теперь Я одна, будь же храбр в бою!

ऋषिरुवाच ॥ ९॥ ṛṣiruvāca .. 9.. 9. Риши сказал:

ततः प्रववृते युद्धं देव्याः शुम्भस्य चोभयोः। पश्यतां सर्वदेवानाम् असुराणां च दारुणम् ॥ १०॥ tataḥ pravavṛte yuddhaṁ devyāḥ śumbhasya cobhayoḥ . paśyatāṁ sarvadevānāmasurāṇāṁ ca dāruṇam .. 10.. 10. И началась страшная битва между Деви и Шумбхой - все девы и асуры наблюдали за ней.

शर वर्षैः शितैः शस्त्रैस्तथा चास्त्रैः सुदारुणैः। तयोर्युद्दमभूद्भूयः सर्वलोकभयज्ञ्करम् ॥ ११॥ śaravarṣaiḥ śitaiḥ śastraistathā cāstraiḥ sudāruṇaiḥ . tayoryuddhamabhūdbhūyaḥ sarvalokabhayaṅkaram .. 11.. 11. Ливнями стрел, острым оружием и страшными орудиями они повели новую битву, поразившую страхом весь мир.

दिव्यान्यश्त्राणि शतशो मुमुचे यान्यथाम्बिका। बभज्ञ तानि दैत्येन्द्रस्तत्प्रतीघातकर्तृभिः ॥ १२॥ divyānyastrāṇi śataśo mumuce yānyathāmbikā . babhañja tāni daityendrastatpratīghātakartṛbhiḥ .. 12.. 12. И сотни божественных оружий, выпущенных Амбикой, властелин даитьев разбил собственными оборонительными орудиями.

मुक्तानि तेन चास्त्राणि दिव्यानि परमेश्वरी। बभञ्ज लीलयैवोग्र हूज्कारोच्चारणादिभिः॥ १३॥ muktāni tena cāstrāṇi divyāni parameśvarī . babhañja līlayaivograhuṅkāroccāraṇādibhiḥ .. 13.. 13. А затем, словно играя, гневным слогом "хум" и иными (мантрами), Высшая Владычица разбила пущенное им чудесное оружие.

ततः शरशतैर्देवीम् आच्चादयत सो‌உसुरः। सापि तत्कुपिता देवी धनुश्चिछ्चेद चेषुभिः॥ १४॥ tataḥ śaraśatairdevīmācchādayata so'suraḥ . sāpi tatkupitā devī dhanuściccheda ceṣubhiḥ .. 14.. 14. И асур накрыл Деви сотнями стрел; но воспылав гневом, Богиня разбила его лук (Своими) стрелами.

चिन्ने धनुषि दैत्येन्द्रस्तथा शक्तिमथाददे। चिछ्चेद देवी चक्रेण तामप्यस्य करेस्थिताम्॥ १५॥ chinne dhanuṣi daityendrastathā śaktimathādade . ciccheda devī cakreṇa tāmapyasya kare sthitām .. 15.. 15. Когда же был разбит лук, царь даитьев поднял дротик, но Деви рассекла тот (дротик) диском (прямо) в его руке.

ततः खड्ग मुपादाय शत चन्द्रं च भानुमत्। अभ्यधावत्तदा देवीं दैत्यानामधिपेश्वरः॥ १६॥ tataḥ khaḍgamupādāya śatacandraṁ ca bhānumat . abhyadhā vata tāṁ devīṁ daityānāmadhipeśvaraḥ .. 16.. 16. И схватив меч, (блистающий) как солнце, и (щит) с сотней (лун), высший владыка даитьев стремглав бросился к Деви.

तस्यापतत एवाशु खड्गं चिच्छेद चण्डिका। धनुर्मुक्तैः शितैर्बाणैश्चर्म चार्ककरामलम्॥ १७॥ tasyāpatata evāśu khaḍgaṁ ciccheda caṇḍikā . dhanurmuktaiḥ śitairbāṇaiścarma cārkakarāmalam . (aśvāṁśca pātayāmāsa rathaṁ sārathinā saha) .. 17.. 17. А когда он приблизился, Чандика острыми стрелами из лука тут же разбила его щит и меч, сияющий словно солнце.

हताश्वः पतत एवाशु खड्गं चिछ्चेद चण्डिका। जग्राह मुद्गरं घोरम् अम्बिकानिधनोद्यतः॥ १८॥ hatāśvaḥ sa tadā daityaśchinnadhanvā visārathiḥ . jagrāha mudgaraṁ ghoramambikānidhanodyataḥ .. 18.. 18. (Оставшись) с убитым конем, расщепленным луком, без Колесничего, готовясь убить Амбику, даитья взял свою страшную палицу.

चिच्छेदापततस्तस्य मुद्गरं निशितैः शरैः। तथापि सो‌உभ्यधावत्तं मुष्टिमुद्यम्यवेगवान्॥ १९॥ cicchedāpatatastasya mudgaraṁ niśitaiḥ śaraiḥ . tathāpi so'bhyadhāvattāṁ muṣṭimudyamya vegavān .. 19.. 19. Острыми стрелами Она расщепила палицу бросившегося (к Ней асура); тогда он кинулся к Ней с поднятым кулаком.

स मुष्टिं पातयामास हृदये दैत्य पुङ्गवः। देव्यास्तं चापि सा देवी तले नो रस्य ताडयत्॥ २०॥ sa muṣṭiṁ pātayāmāsa hṛdaye daityapuṅgavaḥ . devyāstaṁ cāpi sā devī talenorasyatāḍayat .. 20.. 20. И бесстрашный даитья обрушил свой кулак на сердце Деви, Деви же ладонью ударила его в грудь.

तलप्रहाराभिहतो निपपात महीतले। स दैत्यराजः सहसा पुनरेव तथोत्थितः ॥ २१॥ talaprahārābhihato nipapāta mahītale . sa daityarājaḥ sahasā punareva tathotthitaḥ .. 21.. 21. Поверженный ударом ладони царь-даитья упал на землю, но тут же поднялся вновь.

उत्पत्य च प्रगृह्योच्चैर् देवीं गगनमास्थितः। तत्रापि सा निराधारा युयुधे तेन चण्डिका॥ २२॥ utpatya ca pragṛhyoccairdevīṁ gaganamāsthitaḥ . tatrāpi sā nirādhārā yuyudhe tena caṇḍikā .. 22.. 22. И схватив Деви, в высоком прыжке взмыл в небо, и там, без опоры, Чандика продолжила бой с ним.

नियुद्धं खे तदा दैत्य श्चण्डिका च परस्परम्। चक्रतुः प्रधमं सिद्ध मुनिविस्मयकारकम्॥ २३॥ niyuddhaṁ khe tadā daityaścaṇḍikā ca parasparam . cakratuḥ prathamaṁ siddhamunivismayakārakam .. 23.. 23. Так Чандика и даитья повели рукопашный бой в небе, наполнивший изумлением сиддхов и отшельников.

ततो नियुद्धं सुचिरं कृत्वा तेनाम्बिका सह। उत्पाट्य भ्रामयामास चिक्षेप धरणीतले॥ २४॥ tato niyuddhaṁ suciraṁ kṛtvā tenāmbikā saha . utpāṭya bhrāmayāmāsa cikṣepa dharaṇītale .. 24.. 24. И после долгой рукопашной схватки Амбика подняла врага, и, закружив, бросила его оземь.

सक्षिप्तोधरणीं प्राप्य मुष्टिमुद्यम्य वेगवान्। अभ्यधावत दुष्टात्मा चण्डिकानिधनेच्छया॥ २५॥ sa kṣipto dharaṇīṁ prāpya muṣṭimudyamya vegavān . abhyadhāvata duṣṭātmā caṇḍikānidhanecchayā .. 25.. 25. Сброшенный на землю низменный (асур) поднял кулак и устремился вперед, пытаясь убить Чандику.

तमायन्तं ततो देवी सर्वदैत्यजनेशर्वम्। जगत्यां पातयामास भित्वा शूलेन वक्षसि॥ २६॥ tamāyāntaṁ tato devī sarvadaityajaneśvaram . jagatyāṁ pātayāmāsa bhittvā śūlena vakṣasi .. 26.. 26. Но при виде бегущего к Ней владыки всего рода даитьев, Деви повергла его на землю, пронзив ему грудь копьем.

स गतासुः पपातोर्व्यां देवीशूलाग्रविक्षतः। चालयन् सकलां पृथ्वीं साब्दिद्वीपां सपर्वताम् ॥ २७॥ sa gatāsuḥ papātorvyāṁ devī śūlāgravikṣataḥ . cālayan sakalāṁ pṛthvīṁ sābdhidvīpāṁ saparvatām .. 27.. 27. И пронзенный острым копьем Богини, он мертвым пал наземь, содрогнув всю землю с горами, островами и океанами.

ततः प्रसन्न मखिलं हते तस्मिन् दुरात्मनि। जगत्स्वास्थ्यमतीवाप निर्मलं चाभवन्नभः ॥ २८॥ tataḥ prasannamakhilaṁ hate tasmin durātmani . jagatsvāsthyamatīvāpa nirmalaṁ cābhavannabhaḥ .. 28.. 28. Когда же был убит тот низкий (асур), Вселенной вернулись счастье и совершенный покой, а небо стало ясным.

उत्पातमेघाः सोल्का येप्रागासंस्ते शमं ययुः। सरितो मार्गवाहिन्यस्तथासंस्तत्र पातिते ॥ २९॥ utpātameghāḥ solkā ye prāgāsaṁste śamaṁ yayuḥ . sarito mārgavāhinyastathāsaṁstatra pātite .. 29.. 29. Успокоились и исчезли дурные предзнаменования - зарева-облака, а реки вернулись в свои берега, когда был убит (асур Шумбха).

ततो देव गणाः सर्वे हर्ष निर्भरमानसाः। बभूवुर्निहते तस्मिन् गन्दर्वा ललितं जगुः॥ ३०॥ tato devagaṇāḥ sarve harṣanirbharamānasāḥ . babhūvurnihate tasmin gandharvā lalitaṁ jaguḥ .. 30.. 30. И с его гибелью исполнились радости сердца всех множеств богов, гандхарвы сладко запели.

अवादयं स्तथैवान्ये ननृतुश्चाप्सरोगणाः। ववुः पुण्यास्तथा वाताः सुप्रभो‌உ भूद्धिवाकरः॥ ३१॥ avādayaṁstathaivānye nanṛtuścāpsarogaṇāḥ . vavuḥ puṇyāstathā vātāḥ suprabho'bhūddivākaraḥ .. 31.. 31. А прочие заиграли, и сонмы апсар начали танцевать; повеяли благоприятные ветры, солнце засияло безупречным светом.

जज्वलुश्चाग्नयः शान्ताः शान्तदिग्जनितस्वनाः॥ ३२॥ jajvaluścāgnayaḥ śāntāḥ śāntā digjanitasvanāḥ .. 32.. 32. Спокойно горел (священный) огонь и стихли странные звуки, прежде наполнявшие пространство.

॥ स्वस्ति श्री मार्कण्डेय पुराणे सावर्निकेमन्वन्तरे देवि महत्म्ये शुम्भोवधो नाम दशमो ध्यायः समाप्तम् ॥ .. svasti śrīmārkaṇḍeyapurāṇe sāvarṇike manvantare devīmāhātmye śumbhavadho nāma daśamo'dhyāyaḥ .. 10.. Такова в Деви Махатмье Шри Маркандейя Пураны (эпоха Саварни) десятая глава, именуемая "Убиение Шумбхи".

आहुति ॐ क्लीं जयन्ती साङ्गायै सशक्तिकायै सपरिवारायै सवाहनायै कामेश्वर्यै महाहुतिं समर्पयामि नमः स्वाहा ॥