Деви-махатмья (МП) 2

Мадхьяма чарита

विनियोगः
अस्य श्री मध्यमचरित्रस्य विष्णुरृषिः .
श्रीमहालक्ष्मीर्देवता .
उष्णिक् छन्दः . शाकम्भरी शक्तिः . दुर्गा बीजम् .
वायुस्तत्त्वम् .
यजुर्वेदः स्वरूपम् . श्रीमहालक्ष्मीप्रीत्यर्थे
मध्यमचरित्रजपे विनियोगः .

viniyogaḥ
asya śrī madhyamacaritrasya viṣṇurṛṣiḥ .
śrīmahālakṣmīrdevatā .
uṣṇik chandaḥ . śākambharī śaktiḥ . durgā bījam .
vāyustattvam .
yajurvedaḥ svarūpam . śrīmahālakṣmīprītyarthe madhyamacaritrajape viniyogaḥ .

У этой серединной чариты Вишну - риши. Благословенная Махалакшми - божество. Стихотворный размер - ушник. Шакамбари - шакти. Дурга - биджа. Воздух - таттва. Истинная форма - Яджурведа. Винийога - удовлетворение Благостной Махалакшми при рецитации серединной чариты.

ध्यानं
ॐ अक्षस्रक्परशुं गदेषुकुलिशं पद्मं धनुः कुण्डिकां
दण्डं शक्तिमसिं च चर्म जलजं घण्टां सुराभाजनम् ।
शूलं पाशसुदर्शने च दधतीं हस्तैः प्रवाल प्रभां
सेवे सैरिभमर्दिनीमिह महलक्ष्मीं सरोजस्थिताम् ॥

. dhyānam .
oṁ akṣasrakparaśū gadeṣukuliśaṁ padmaṁ dhanuḥ kuṇḍikāṁ
daṇḍaṁ śaktimasiṁ ca carma jalajaṁ ghaṇṭāṁ surābhājanam .
śūlaṁ pāśasudarśane ca dadhatīṁ hastaiḥ pravālaprabhāṁ
seve sairibhamardinīmiha mahālakṣmīṁ sarojasthitām ..

Образ для медитации:
Я поклоняюсь Махалакшми, пребывающей на небесном лотосе, держащей в руках чётки, гирлянду, топор, палицу, молнию, лотос, лук, кувшин, посох, дротик, меч, шкуру, раковину, колокольчик, чашу с вином, трезубец, аркан, диск сударшану, сияющей красным сиянием.

Глава 2. «Истребление воинств Махишасуры»

Явление Дурги

.. द्वितीयोऽध्यायः ..
.. dvitīyo'dhyāyaḥ ..

ऋषिरुवाच ॥१॥
oṁ hrīṁ ṛṣiruvāca .. 1..
1. Мудрец сказал:

देवासुरमभूद्युद्धं पूर्णमब्दशतं पुरा।
महिषे‌உसुराणाम् अधिपे देवानाञ्च पुरन्दरे ॥२॥
devāsuramabhūdyuddhaṁ pūrṇamabdaśataṁ purā .
mahiṣe'surāṇāmadhipe devānāṁ ca purandare .. 2..
В древности целую сотню лет шла битва девов и асуров; тогда Махиша был царем асуров, Индра - царем девов.

तत्रासुरैर्महावीर्यिर्देवसैन्यं पराजितं।
जित्वा च सकलान् देवान् इन्द्रो‌உभून्महिषासुरः ॥३॥
tatrāsurairmahāvīryairdevasainyaṁ parājitam .
jitvā ca sakalān devānindro'bhūnmahiṣāsuraḥ ..
3.. И великой мощью асуров было сокрушено войско девов; победив всех девов, Махишасура (сам) стал индрой (царем небес).

ततः पराजिता देवाः पद्मयोनिं प्रजापतिम्।
पुरस्कृत्यगतास्तत्र यत्रेश गरुडध्वजौ ॥४॥
tataḥ parājitā devāḥ padmayoniṁ prajāpatim .
puraskṛtya gatāstatra yatreśagaruḍadhvajau .. 4..
А побежденные девы, выдвинув вперед рожденного в лотосе Брахму, и придя к Шиве и Вишну.

यथावृत्तं तयोस्तद्वन् महिषासुरचेष्टितम्।
त्रिदशाः कथयामासुर्देवाभिभवविस्तरम् ॥५॥
yathāvṛttaṁ tayostadvanmahiṣāsuraceṣṭitam .
tridaśāḥ kathayāmāsurdevābhibhavavistaram .. 5..
5. Подробно поведали о происшедшем, о победе над девами злого Махишасуры:

सूर्येन्द्राग्न्यनिलेन्दूनां यमस्य वरुणस्य च
अन्येषां चाधिकारान्स स्वयमेवाधितिष्टति ॥६॥
sūryendrāgnyanilendūnāṁ yamasya varuṇasya ca .
anyeṣāṁ cādhikārānsa svayamevādhitiṣṭhati .. 6..
"Он присвоил власть Сурьи, Индры, Агни, Вайю, Чандры, Ямы и Варуны, и прочих (девов).

स्वर्गान्निराकृताः सर्वे तेन देव गणा भुविः।
विचरन्ति यथा मर्त्या महिषेण दुरात्मना ॥७॥
svargānnirākṛtāḥ sarve tena devagaṇā bhuvi .
vicaranti yathā martyā mahiṣeṇa durātmanā .. 7..
Изгнанные с небес злонравным Махишей, сонмы богов бродят по земле подобно смертным.

एतद्वः कथितं सर्वम् अमरारिविचेष्टितम्।
शरणं वः प्रपन्नाः स्मो वधस्तस्य विचिन्त्यताम् ॥८॥
etadvaḥ kathitaṁ sarvamamarāriviceṣṭitam .
śaraṇaṁ vaḥ prapannāḥ smo vadhastasya vicintyatām .. 8..
Вот наш рассказ о всех делах врага бессмертных; просим у вас прибежища, благоволите найти средство убить его".

इत्थं निशम्य देवानां वचांसि मधुसूधनः
चकार कोपं शम्भुश्च भ्रुकुटीकुटिलाननौ ॥९॥
itthaṁ niśamya devānāṁ vacāṁsi madhusūdanaḥ .
cakāra kopaṁ śambhuśca bhrukuṭīkuṭilānanau .. 9..
Услышав такие слова девов, Вишну и Шива исполнились гнева, свели брови, и лица их стали грозны.

ततो‌உतिकोपपूर्णस्य चक्रिणो वदनात्ततः।
निश्चक्राम महत्तेजो ब्रह्मणः शङ्करस्य च ॥१०॥
tato'tikopapūrṇasya cakriṇo vadanāttataḥ .
niścakrāma mahattejo brahmaṇaḥ śaṅkarasya ca .. 10..
И от полного неистового гнева лика Держателя диска, а также лиц Брахмы и Шивы истек великий свет.

अन्येषां चैव देवानां शक्रादीनां शरीरतः।
निर्गतं सुमहत्तेजः स्तच्चैक्यं समगच्छत ॥ ११॥
anyeṣāṁ caiva devānāṁ śakrādīnāṁ śarīrataḥ .
nirgataṁ sumahattejastaccaikyaṁ samagacchata .. 11..
И от тел других, возглавляемых Индрой, девов, истекло великое сияние, и то (сияние) сгустилось воедино.

अतीव तेजसः कूटं ज्वलन्तमिव पर्वतम्।
ददृशुस्ते सुरास्तत्र ज्वालाव्याप्तदिगन्तरम् ॥ १२॥
atīva tejasaḥ kūṭaṁ jvalantamiva parvatam .
dadṛśuste surāstatra jvālāvyāptadigantaram .. 12..
Девы видели пред собой столб света - воистину ослепительно сиявшую гору, объявшую огнем все пространство.

अतुलं तत्र तत्तेजः सर्वदेव शरीरजम्।
एकस्थं तदभून्नारी व्याप्तलोकत्रयं त्विषा ॥ १३॥
atulaṁ tatra tattejaḥ sarvadevaśarīrajam .
ekasthaṁ tadabhūnnārī vyāptalokatrayaṁ tviṣā .. 13..
И невиданный объединенный свет, рожденный из тел всех девов, стал Женщиной, озарившей сиянием три мира.

यदभूच्छाम्भवं तेजः स्तेनाजायत तन्मुखम्।
याम्येन चाभवन् केशा बाहवो विष्णुतेजसा ॥ १४॥
yadabhūcchāmbhavaṁ tejastenājāyata tanmukham .
yāmyena cābhavan keśā bāhavo viṣṇutejasā .. 14..
Ее лик возник из сияния Шивы, волосы - из сияния Ямы, руки - из сияния Вишну.

सौम्येन स्तनयोर्युग्मं मध्यं चैन्द्रेण चाभवत्।
वारुणेन च जङ्घोरू नितम्बस्तेजसा भुवः ॥ १५॥
saumyena stanayoryugmaṁ madhyaṁ caindreṇa cābhavat .
vāruṇena ca jaṅghorū nitambastejasā bhuvaḥ .. 15..
Грудь - из сияния Луны, талия - из сияния Индры, голени и бедра – из сияния Варуны, поясница - из сияния Земли.

ब्रह्मणस्तेजसा पादौ तदङ्गुल्यो‌உर्क तेजसा।
वसूनां च कराङ्गुल्यः कौबेरेण च नासिका ॥ १६॥
brahmaṇastejasā pādau tadaṅgulyo'rkatejasā .
vasūnāṁ ca karāṅgulyaḥ kaubereṇa ca nāsikā .. 16..
Ступни - из сияния Брахмы, пальцы ног - из сияния Сурьи, пальцы рук – из сияния Васу, нос - из сияния Куберы.

तस्यास्तु दन्ताः सम्भूता प्राजापत्येन तेजसा ।
नयनत्रितयं जज्ञे तथा पावकतेजसा ॥ १७॥
tasyāstu dantāḥ sambhūtāḥ prājāpatyena tejasā .
nayanatritayaṁ jajñe tathā pāvakatejasā .. 17..
Ее зубы были созданы светом Праджапати, а три глаза – светом Очистителя-Агни.

भ्रुवौ च सन्ध्ययोस्तेजः श्रवणावनिलस्य च ।
अन्येषां चैव देवानां सम्भवस्तेजसां शिव ॥ १८॥
bhruvau ca saṁdhyayostejaḥ śravaṇāvanilasya ca .
anyeṣāṁ caiva devānāṁ sambhavastejasāṁ śivā .. 18..
18. Брови - сиянием (утренних и вечерних) Сумерек, уши возникли из сияния Вайю, и сияние прочих девов (также) стало Благой (богиней).

ततः समस्त देवानां तेजोराशिसमुद्भवाम्।
तां विलोक्य मुदं प्रापुः अमरा महिषार्दिताः ॥ १९॥
tataḥ samastadevānāṁ tejorāśisamudbhavām .
tāṁ vilokya mudaṁ prāpuramarā mahiṣārditāḥ .. 19..

И угнетенные Махишей небожители ликовали, глядя на Нее, рожденную общим сиянием всех девов.

शूलं शूलाद्विनिष्कृष्य ददौ तस्यै पिनाकधृक्।
चक्रं च दत्तवान् कृष्णः समुत्पाट्य स्वचक्रतः ॥ २०॥
śūlaṁ śūlādviniṣkṛṣya dadau tasyai pinākadhṛk .
cakraṁ ca dattavān kṛṣṇaḥ samutpāṭya svacakrataḥ .. 20..
Носящий (лук) Пинака (т.е. Шива) даровал Ей трезубец, извлеченный из собственного своего трезубца, и Кришна дал (боевой) диск, извлеченный из своего диска.

शङ्खं च वरुणः शक्तिं ददौ तस्यै हुताशनः ।
मारुतो दत्तवांश्चापं बाणपूर्णे तथेषुधी ॥21॥
śaṅkhaṁ ca varuṇaḥ śaktiṁ dadau tasyai hutāśanaḥ .
māruto dattavāṁścāpaṁ bāṇapūrṇe tatheṣudhī .. 21..
Варуна преподнес Ей раковину, Пожиратель жертв (Агни) - дротик, а Вайю дал лук и два полных колчана стрел.

वज्रमिन्द्रः समुत्पाट्य कुलिशादमराधिपः।
ददौ तस्यै सहस्राक्षो घण्टामैरावताद्गजात् ॥22॥
vajramindraḥ samutpāṭya kuliśādamarādhipaḥ .
dadau tasyai sahasrākṣo ghaṇṭāmairāvatādgajāt .. 22..
Индра дал молнию, извлеченную из своей собственной молнии; также тысячеглазый (Индра) преподнес Ей колокол (своего) слона Айраваты.

कालदण्डाद्यमो दण्डं पाशं चाम्बुपतिर्ददौ।
प्रजापतिश्चाक्षमालां ददौ ब्रह्मा कमण्डलं ॥23॥
kāladaṇḍādyamo daṇḍaṁ pāśaṁ cāmbupatirdadau .
prajāpatiścākṣamālāṁ dadau brahmā kamaṇḍalum .. 23..
Яма дал посох из своего собственного смертного посоха, Варуна - аркан, Праджапати дал гирлянду четок, и Брахма - кувшин для воды.

समस्तरोमकूपेषु निज रश्मीन् दिवाकरः।
कालश्च दत्तवान् खड्गं तस्याः श्चर्म च निर्मलम् ॥24॥
samastaromakūpeṣu nijaraśmīn divākaraḥ .
kālaśca dattavān khaḍgaṁ tasyai carma ca nirmalam .. 24..
Сурья даровал лучи, вошедшие во все поры Ее тела, а Кала – безупречные меч и щит.

क्षीरोदश्चामलं हारम् अजरे च तथाम्बरे ।
चूडामणिं तथादिव्यं कुण्डले कटकानिच ॥25॥
kṣīrodaścāmalaṁ hāramajare ca tathāmbare .
cūḍāmaṇiṁ tathā divyaṁ kuṇḍale kaṭakāni ca .. 25..
25. Молочный океан дал блистающее ожерелье, пару нетленных одежд, небесный камень на венец, серьги и браслеты.

अर्धचन्द्रं तधा शुभ्रं केयूरान् सर्व बाहुषु ।
नूपुरौ विमलौ तद्व द्ग्रैवेयकमनुत्तमम् ॥26॥
ardhacandraṁ tathā śubhraṁ keyūrān sarvabāhuṣu .
nūpurau vimalau tadvad graiveyakamanuttamam .. 26..
Сияющее ожерелье в виде полумесяца, браслеты на все руки, два сверкающих ножных браслета, несравненное ожерелье.

अङ्गुलीयकरत्नानि समस्तास्वङ्गुलीषु च ।
विश्व कर्मा ददौ तस्यै परशुं चाति निर्मलं ॥27॥
aṅgulīyakaratnāni samastāsvaṅgulīṣu ca .
viśvakarmā dadau tasyai paraśuṁ cātinirmalam .. 27..
И превосходные кольца на все пальцы; Вишвакарма даровал Ей сияющую секиру.

अस्त्राण्यनेकरूपाणि तथा‌உभेद्यं च दंशनम् ।
अम्लान पङ्कजां मालां शिरस्यु रसि चापराम्॥28॥
astrāṇyanekarūpāṇi tathābhedyaṁ ca daṁśanam .
amlānapaṅkajāṁ mālāṁ śirasyurasi cāparām .. 28..
Оружие различных видов и несокрушимые доспехи; Океан дал головную гирлянду вечно свежих лотосов, еще одну на грудь.

अददज्जलधिस्तस्यै पङ्कजं चातिशोभनम् ।
हिमवान् वाहनं सिंहं रत्नानि विविधानिच ॥29॥
adadajjaladhistasyai paṅkajaṁ cātiśobhanam .
himavān vāhanaṁ siṁhaṁ ratnāni vividhāni ca .. 29..
И прекрасный лотос в руку; Хималайя даровал средство передвижения - льва, и драгоценности разных видов.

ददावशून्यं सुरया पानपात्रं दनाधिपः ।
शेषश्च सर्व नागेशो महामणि विभूषितम् ॥30॥
dadāvaśūnyaṁ surayā pānapātraṁ dhanādhipaḥ .
śeṣaśca sarvanāgeśo mahāmaṇivibhūṣitam .. 30..
Владыка сокровищ (Кубера) дал кубок особого напитка, а поддержатель Земли, властелин всех змеев Шеша.

नागहारं ददौ तस्यै धत्ते यः पृथिवीमिमाम् ।
अन्यैरपि सुरैर्देवी भूषणैः आयुधैस्तथाः ॥ ३१॥
nāgahāraṁ dadau tasyai dhatte yaḥ pṛthivīmimām .
anyairapi surairdevī bhūṣaṇairāyudhaistathā .. 31..
Дал Ей украшенное лучшими камнями змеиное ожерелье; и другие небожители поднесли Деви украшения и оружие.

सम्मानिता ननादोच्चैः साट्टहासं मुहुर्मुहु ।
तस्यानादेन घोरेण कृत्स्न मापूरितं नभः ॥ ३२॥
sammānitā nanādoccaiḥ sāṭṭahāsaṁ muhurmuhuḥ .
tasyā nādena ghoreṇa kṛtsnamāpūritaṁ nabhaḥ .. 32..
Тогда Она разразилась неистовым смехом, еще и еще раз, и Ее нескончаемый, страшный, безгранично великий рев объял все пространство.

अमायतातिमहता प्रतिशब्दो महानभूत् ।
चुक्षुभुः सकलालोकाः समुद्राश्च चकम्पिरे ॥ ३३॥
amāyatātimahatā pratiśabdo mahānabhūt .
cukṣubhuḥ sakalā lokāḥ samudrāśca cakampire .. 33..
Раздалось великое грозное эхо, все миры содрогнулись и всколыхнулись моря.

चचाल वसुधा चेलुः सकलाश्च महीधराः ।
जयेति देवाश्च मुदा तामूचुः सिंहवाहिनीम् ॥ ३४॥
cacāla vasudhā celuḥ sakalāśca mahīdharāḥ .
jayeti devāśca mudā tāmūcuḥ siṁhavāhinīm .. 34..
Сотряслась земля и покачнулись горы; "Победа тебе!" в радости воскликнули Ей, восседавшей на льве, боги.

तुष्टुवुर्मुनयश्चैनां भक्तिनम्रात्ममूर्तयः।
दृष्ट्वा समस्तं सङ्क्षुब्धं त्रैलोक्यम् अमरारयः ॥ ३५॥
tuṣṭuvurmunayaścaināṁ bhaktinamrātmamūrtayaḥ .
dṛṣṭvā samastaṁ saṁkṣubdhaṁ trailokyamamarārayaḥ .. 35..
А провидцы вознесли Ей хвалу, склоняясь в преданности; и при виде трех взволновавшихся миров все враги небожителей поднялись.

सन्नद्धाखिलसैन्यास्ते समुत्तस्थुरुदायुदाः।
आः किमेतदिति क्रोधादाभाष्य महिषासुरः ॥ ३६॥
sannaddhākhilasainyāste samuttasthurudāyudhāḥ .
āḥ kimetaditi krodhādābhāṣya mahiṣāsuraḥ .. 36..
Собрав все силы и воздев оружие. В гневе вскричав: "О! Что это?", Махишасура.

अभ्यधावत तं शब्दम् अशेषैरसुरैर्वृतः।
स ददर्ष ततो देवीं व्याप्तलोकत्रयां त्विषा ॥ ३७॥
abhyadhāvata taṁ śabdamaśeṣairasurairvṛtaḥ .
sa dadarśa tato devīṁ vyāptalokatrayāṁ tviṣā .. 37..
В окружении всех демонов бросился на звук того рева; (приблизившись) он увидел Деви, озарявшую сиянием три мира.

Истребление воинств Махишасуры

पादाक्रान्त्या नतभुवं किरीटोल्लिखिताम्बराम्।
क्षोभिताशेषपातालां धनुर्ज्यानिःस्वनेन ताम् ॥ ३८॥
pādākrāntyā natabhuvaṁ kirīṭollikhitāmbarām .
kṣobhitāśeṣapātālāṁ dhanurjyāniḥsvanena tām .. 38..
Пригнувшую землю Своим весом, касавшуюся небес остроконечным венцом, содрогавшую нижний мир звоном тетивы.

दिशो भुजसहस्रेण समन्ताद्व्याप्य संस्थिताम् ।
ततः प्रववृते युद्धं तया देव्या सुरद्विषां ॥ ३९॥
diśo bhujasahasreṇa samantādvyāpya saṁsthitām .
tataḥ pravavṛte yuddhaṁ tayā devyā suradviṣām .. 39..
Объявшую все стороны (света) тысячей (Своих) рук; и между Той Деви и ненавистниками богов вспыхнула битва.

शस्त्रास्त्रैर्भहुधा मुक्तैरादीपितदिगन्तरम् ।
महिषासुरसेनानीश्चिक्षुराख्यो महासुरः ॥ ४०॥
śastrāstrairbahudhā muktairādīpitadigantaram .
mahiṣāsurasenānīścikṣurākhyo mahāsuraḥ .. 40..
Ослепившая стороны света пламенем выпущенного оружия; вступил в бой предводитель войск Махишасуры - великий асур Чикшура.

युयुधे चमरश्चान्यैश्चतुरङ्गबलान्वितः ।
रथानामयुतैः षड्भिः रुदग्राख्यो महासुरः ॥ ४१॥
yuyudhe cāmaraścānyaiścaturaṅgabalānvitaḥ .
rathānāmayutaiḥ ṣaḍbhirudagrākhyo mahāsuraḥ .. 41..
Сопровождаемый четырьмя родами войск, сражался Чамара; окруженный шестьюдесятью тысячами колесниц, бился великий асур Удагра.

अयुध्यतायुतानां च सहस्रेण महाहनुः ।
पञ्चाशद्भिश्च नियुतैरसिलोमा महासुरः ॥ ४२॥
ayudhyatāyutānāṁ ca sahasreṇa mahāhanuḥ .
pañcāśadbhiśca niyutairasilomā mahāsuraḥ .. 42..
Вошли в бой Махахану, с десятью миллионами, и великий асур Асилома с пятнадцатимиллионным войском.

अयुतानां शतैः षड्भिःर्भाष्कलो युयुधे रणे ।
गजवाजि सहस्रौघै रनेकैः परिवारितः ॥ ४३॥
ayutānāṁ śataiḥ ṣaḍbhirbāṣkalo yuyudhe raṇe .
gajavājisahasraughairanekaiḥ parivāritaḥ .. 43..
В битве сражался Башкала с шестимиллионным войском; и Париварита, со множеством тысяч слонов и коней.

वृतो रथानां कोट्या च युद्धे तस्मिन्नयुध्यत ।
बिडालाख्यो‌உयुतानां च पञ्चाशद्भिरथायुतैः ॥ ४४॥
vṛto rathānāṁ koṭyā ca yuddhe tasminnayudhyata .
biḍālākhyo'yutānāṁ ca pañcāśadbhirathāyutaiḥ .. 44..
Воевал там, окруженный миллионами колесниц; и Бидала, окруженный пятью миллиардами колесниц.

युयुधे संयुगे तत्र रथानां परिवारितः।
अन्ये च तत्रायुतशो रथनागहयैर्वृताः ॥ ४५॥
yuyudhe saṁyuge tatra rathānāṁ parivāritaḥ .
anye ca tatrāyutaśo rathanāgahayairvṛtāḥ .. 45..
Сражался в той сече; и тысячи иных великих асуров, сопровождаемые множеством колесниц, слонов и коней.

युयुधुः संयुगे देव्या सह तत्र महासुराः।
कोटिकोटिसहस्त्रैस्तु रथानां दन्तिनां तथा ॥ ४६॥
yuyudhuḥ saṁyuge devyā saha tatra mahāsurāḥ .
koṭikoṭisahasraistu rathānāṁ dantināṁ tathā .. 46..
Сообща сражались в той битве с Деви; многими миллиардами сопровождавших его колесниц, слонов.

हयानां च वृतो युद्धे तत्राभून्महिषासुरः।
तोमरैर्भिन्धिपालैश्च शक्तिभिर्मुसलैस्तथा ॥ ४७॥
hayānāṁ ca vṛto yuddhe tatrābhūnmahiṣāsuraḥ .
tomarairbhindipālaiśca śaktibhirmusalaistathā .. 47..
И коней был окружен в той битве Махишасура; и копьями, пиками, дротиками и палицами.

युयुधुः संयुगे देव्या खड्गैः परसुपट्टिसैः।
केचिच्छ चिक्षिपुः शक्तीः केचित् पाशांस्तथापरे ॥ ४८॥
yuyudhuḥ saṁyuge devyā khaḍgaiḥ paraśupaṭṭiśaiḥ .
kecicca cikṣipuḥ śaktīḥ kecit pāśāṁstathāpare .. 48..
Мечами, топорами и острогами асуры стали биться с Деви; иные метали дротики, иные арканы.

देवीं खड्गप्रहारैस्तु ते तां हन्तुं प्रचक्रमुः।
सापि देवी ततस्तानि शस्त्राण्यस्त्राणि चण्डिका ॥ ४९॥
devīṁ khaḍgaprahāraistu te tāṁ hantuṁ pracakramuḥ .
sāpi devī tatastāni śastrāṇyastrāṇi caṇḍikā .. 49..
Иные направили в Деви сокрушительные удары мечей; но Та богиня Чандика, ливнями Своего оружия.

लील यैव प्रचिच्छेद निजशस्त्रास्त्रवर्षिणी ।
अनायस्तानना देवी स्तूयमाना सुरर्षिभिः ॥ ५०॥
līlayaiva praciccheda nijaśastrāstravarṣiṇī .
anāyastānanā devī stūyamānā surarṣibhiḥ .. 50..
Прославляемая богами и провидцами, воистину - словно играя, разбивала оружие врагов.

मुमोचासुरदेहेषु शस्त्राण्यस्त्राणि चेश्वरी ।
सो‌உपि क्रुद्धो धुतसटो देव्या वाहनकेसरी ॥ ५१॥
mumocāsuradeheṣu śastrāṇyastrāṇi ceśvarī .
so'pi kruddho dhutasaṭo devyā vāhanakesarī .. 51..
И без усилия на лице Ишвари направляла в асуров вихрь Своего оружия, а лев - средство передвижения Деви, в ярости потрясая гривой.

चचारासुर सैन्येषु वनेष्विव हुताशनः।
निःश्वासान् मुमुचेयांश्च युध्यमानारणे‌உम्बिका॥ ५२॥
cacārāsurasainyeṣu vaneṣviva hutāśanaḥ .
niḥśvāsān mumuce yāṁśca yudhyamānā raṇe'mbikā .. 52..
Несся среди асуров, подобно пламени пожара, (свирепствующему) в лесу; и дыхание, переводимое в (той) битве Амбикой,

त एव सध्यसम्भूता गणाः शतसहस्रशः ।
युयुधुस्ते परशुभिर्भिन्दिपालासिपट्टिशैः ॥ ५३॥
ta eva sadyaḥ sambhūtā gaṇāḥ śatasahasraśaḥ .
yuyudhuste paraśubhirbhindipālāsipaṭṭiśaiḥ .. 53..
Тотчас становилось воинствами сотен и тысяч бойцов, бившихся топорами мечами и острогами.

नाशयन्तो‌உअसुरगणान् देवीशक्त्युपबृंहिताः ।
अवादयन्ता पटहान् गणाः शङां स्तथापरे ॥ ५४॥
nāśayanto'suragaṇān devīśaktyupabṛṁhitāḥ .
avādayanta paṭahān gaṇāḥ śaṅkhāṁstathāpare .. 54..
Вдохновляемые мощью Деви, те воины Деви истребляли полчища асуров, с боем в барабаны и дуя в раковины.

मृदङ्गांश्च तथैवान्ये तस्मिन्युद्ध महोत्सवे ।
ततोदेवी त्रिशूलेन गदया शक्तिवृष्टिभिः॥ ५५॥
mṛdaṅgāṁśca tathaivānye tasmin yuddhamahotsave .
tato devī triśūlena gadayā śaktivṛṣṭibhiḥ .. 55..
А иные оглашали празднество битвы (ударами) в мриданги; трезубцем и палицей, ливнями копий

खड्गादिभिश्च शतशो निजघान महासुरान् ।
पातयामास चैवान्यान् घण्टास्वनविमोहितान् ॥ ५६॥
khaḍgādibhiśca śataśo nijaghāna mahāsurān .
pātayāmāsa caivānyān ghaṇṭāsvanavimohitān .. 56..
Мечей и иного (оружия), Деви истребляла сотни великих асуров и сметала (наземь) других, оглушенных звоном колокола.

असुरान् भुविपाशेन बध्वाचान्यानकर्षयत् ।
केचिद् द्विधाकृता स्तीक्ष्णैः खड्गपातैस्तथापरे ॥ ५७॥
asurān bhuvi pāśena baddhvā cānyānakarṣayat .
kecid dvidhākṛtāstīkṣṇaiḥ khaḍgapātaistathāpare .. 57..
Иных асуров связывала арканом и тащила по земле, иных рассекала надвое быстрым ударом меча

विपोथिता निपातेन गदया भुवि शेरते ।
वेमुश्च केचिद्रुधिरं मुसलेन भृशं हताः ॥ ५८॥
vipothitā nipātena gadayā bhuvi śerate .
vemuśca kecidrudhiraṁ musalena bhṛśaṁ hatāḥ .. 58..
Иных повергала наземь, сокрушив ударами палицы; иных, ушибленных жестоким ударом булавы, рвало кровью.

केचिन्निपतिता भूमौ भिन्नाः शूलेन वक्षसि ।
निरन्तराः शरौघेन कृताः केचिद्रणाजिरे ॥ ५९॥
kecinnipatitā bhūmau bhinnāḥ śūlena vakṣasi .
nirantarāḥ śaraugheṇa kṛtāḥ kecidraṇājire .. 59..
Иные пали на землю с грудью, пронзенной копьем; пораженные непрестанным ливнем Ее стрел

शल्यानुकारिणः प्राणान् ममुचुस्त्रिदशार्दनाः ।
केषाञ्चिद्बाहवश्चिन्नाश्चिन्नग्रीवास्तथापरे ॥ ६०॥
śyenānukāriṇaḥ prāṇān mumucustridaśārdanāḥ .
keṣāṁcid bāhavaśchinnāśchinnagrīvāstathāpare .. 60..
Иные мучители Тридцати (богов) казались дикобразами, отдавшими жизнь на поле битвы; иным отсекло руки, иным перебило шею

शिरांसि पेतुरन्येषाम् अन्ये मध्ये विदारिताः।
विच्छिन्नजज्घास्वपरे पेतुरुर्व्यां महासुराः ॥ ६१॥
śirāṁsi peturanyeṣāmanye madhye vidāritāḥ .
vicchinnajaṅghāstvapare petururvyāṁ mahāsurāḥ .. 61..
У иных скатились (на землю) головы, иных рассекло посредине (туловища), иные из великих асуров пали наземь с отсеченными ногами.

एकबाह्वक्षिचरणाः केचिद्देव्या द्विधाकृताः।
छिन्नेपि चान्ये शिरसि पतिताः पुनरुत्थिताः ॥ ६२॥
ekabāhvakṣicaraṇāḥ keciddevyā dvidhākṛtāḥ .
chinne'pi cānye śirasi patitāḥ punarutthitāḥ .. 62..
Кто-то стал одноруким, одноглазым, одноногим, рассеченный надвое (ударом) Деви: иные, павшие с отрубленной головой, восставали вновь.

कबन्धा युयुधुर्देव्या गृहीतपरमायुधाः।
ननृतुश्चापरे तत्र युद्दे तूर्यलयाश्रिताः ॥ ६३॥
kabandhā yuyudhurdevyā gṛhītaparamāyudhāḥ .
nanṛtuścāpare tatra yuddhe tūryalayāśritāḥ .. 63..
И, схватив лучшее оружие, безголовыми продолжали бой с Деви; иные из них плясали на поле боя, увлеченные ритмом и звуками турьи.

कबन्धाश्चिन्नशिरसः खड्गशक्य्तृष्टिपाणयः।
तिष्ठ तिष्ठेति भाषन्तो देवी मन्ये महासुराः ॥ ६४॥
kabandhāśchinnaśirasaḥ khaḍgaśaktyṛṣṭipāṇayaḥ .
tiṣṭha tiṣṭheti bhāṣanto devīmanye mahāsurāḥ .. 64..
Туловища иных обезглавленных воздели мечи, дротики и остроги, а иные из великих асуров кричали Деви "Стой, стой!

पातितै रथनागाश्वैः आसुरैश्च वसुन्धरा।
अगम्या साभवत्तत्र यत्राभूत् स महारणः ॥ ६५॥
pātitai rathanāgāśvairasuraiśca vasundharā .
agamyā sābhavattatra yatrābhūt sa mahāraṇaḥ .. 65..
Устланное колесницами, павшими слонами, конями и асурами, место великой битвы стало непроходимым.

शोणितौघा महानद्यस्सद्यस्तत्र विसुस्रुवुः।
मध्ये चासुरसैन्यस्य वारणासुरवाजिनाम् ॥ ६६॥
śoṇitaughā mahānadyaḥ sadyastatra prasusruvuḥ .
madhye cāsurasainyasya vāraṇāsuravājinām .. 66..
И ручьи крови слонов, асуров и коней потекли среди войск асуров, образуя великие реки.

क्षणेन तन्महासैन्यमसुराणां तथा‌உम्बिका।
निन्ये क्षयं यथा वह्निस्तृणदारु महाचयम् ॥ ६७॥
kṣaṇena tanmahāsainyamasurāṇāṁ tathāmbikā .
ninye kṣayaṁ yathā vahnistṛṇadārumahācayam .. 67..
Как огонь - огромную груду травы и дров, так Амбика во мгновение истребила несметное полчище асуров

सच सिंहो महानादमुत्सृजन् धुतकेसरः।
शरीरेभ्यो‌உमरारीणामसूनिव विचिन्वति ॥ ६८॥
sa ca siṁho mahānādamutsṛjan dhutakesaraḥ .
śarīrebhyo'marārīṇāmasūniva vicinvati .. 68..
А Ее лев, издавая громовой рык и потрясая гривой, рыскал среди тел врагов бессмертных.

देव्या गणैश्च तैस्तत्र कृतं युद्धं तथासुरैः।
यथैषां तुष्टुवुर्देवाः पुष्पवृष्टिमुचो दिवि ॥ ६९॥
devyā gaṇaiśca taistatra kṛtaṁ yuddhaṁ tathāsuraiḥ .
yathaiṣāṁ tutuṣurdevāḥ puṣpavṛṣṭimuco divi .. 69..
И боги с небес осыпали цветочным дождем и гимнами прославляли воинства Деви, бившиеся с асурами на том поле битвы.

इति श्री मार्कण्डेय पुराणे सावर्निके मन्वन्तरे देवि महत्म्ये महिषासुरसैन्यवधो नाम द्वितीयो‌உध्यायः॥
iti śrīmārkaṇḍeyapurāṇe sāvarṇike manvantare devīmāhātmye mahiṣāsurasainyavadho nāma dvitīyo'dhyāyaḥ .. 2..
Такова в Деви Махатмъе Шри Маркандейя Пураны (эпоха Саварни) вторая глава, именуемая "Истребление воинств Махишасуры".

आहुति ॐ ह्रीं साङ्गायै सायुधायै सशक्तिकायै सपरिवारायै सवाहनायै अष्टाविंशति वर्णात्मिकायै लक्श्मी बीजादिष्टायै महाहुतिं समर्पयामि नमः स्वाहा ।